Zbawienie i jego geograficzny wymiar w patrystycznej interpretacji Ps 74(73),12
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2018.002Słowa kluczowe
Psalmy (księga), Ps 74(73), 12, egzegeza patrystyczna, zbawienie, topografia biblijna, środek świataAbstrakt
Ps 74(73),12 zainspirował całą serię rozważań o charakterze teologicznym, egzegetycznym i geograficznym, podjętych przez autorów wczesnochrześcijańskich. Przywoływanie tego wersetu w dziełach o różnym charakterze sugeruje, że odgrywał on niemałą rolę w starożytnej egzegezie chrześcijańskiej Ojcowie Kościoła przede wszystkim nadawali Ps 74(73),12 znaczenie soteriologiczne. Po pewnym czasie pojawił się wyraźny wątek topograficzny, w którym wyrażenie: „[Bóg] pośrodku ziemi dokonał zbawienia” było odnośnikiem do Ziemi Świętej. To tam wypełniło się Boże dzieło odkupienia. Z tego powodu ten rejon stał się centrum świata. Ponadto Jerozolima nigdy nie utraciła swego szczególnego znaczenia, stąd pojawiają się motywy związane z historią, teologią i duchowością świętego miasta. W tej perspektywie Jerozolima jawiła się jako centrum ziemi. Pod wpływem zbiorowej wyobraźni chrześcijańskich pielgrzymów “pępkiem świata” było miejsce ukrzyżowania Zbawiciela – Golgota. W opisach starożytnych źródeł Ziemia Święta była postrzegana jako swoisty i unikalny przedmiot nie tylko refleksji teologicznej, ale także historyczno-geograficznej.Bibliografia
Athanasius Alexandrinus (pseudo-), Quaestiones ad Antiochum, PG 28, kol. 597 C–708 D.
Athanasius Alexandrinus, Contra Arianos, PG 26, kol. 12 A–525 A.
Athanasius Alexandrinus, De titulis Psalmorum, PG 27, kol. 603 A–1343 A.
Athanasius Alexandrinus, Epistola ad Marcellinum, PG 27, kol. 12–45.
Azéma Y. (ed.), Théodoret de Cyr,. Correspondance (1–95), t. 2, SCh 98, Paris 1964.
Banterle G. (ed.), Opere di San Pietro Crisologo, t. 1, Sermoni [1–62 bis] (Scrittori dell’Area Santambrosiana 1), Milano – Roma 1996.
Biblia sacra iuxta Vulgatam versionem (Vetus Testamentum), Roma 1986.
Braun R. (ed.), Opera Quodvultdeo Carthaginiensi episcopo tributa, CCL 60, Turnhout 1976.
Cassiodorus, In Psalterium expositio, PL 70, kol. 25 B–1056 C.
Daur K.D. (ed.), Arnobii Iunioris Commentarii in Psalmos, CCL 25, Tornhout 1990.
Doignon J. (ed.) Demeulenaere R. (intr.), Sancti Hilarii Pictaviensis Episcopi Tractatus super Psalmos: In psalmos CXIX–CL, CCL 61, Turnhout 2009.
Dydimus Alexandrinus, De Trinitate, PG 39, kol. 269 A–992 C.
Geyer P. (wyd.), Itinera Hierosolymitana saeculi III–VIII, CSEL 39, Vindobonae 1898.
Glorie F. (ed.), S. Hieronymi presbyteri opera, pars I,4: Opera exegetica. Commentariorum in Hiezechielem libri XIV, CCL 75, Turnhout 1964.
Hill R., Theodoret of Cyrus, Commentary on the Psalms 1–150, t. 1–2 (The Fathers of the Church 101–102), Washington D.C. 2000–2001.
Iwaszkiewicz P. (tłum.), Starowiejski M. (opr.), Do Ziemi Świętej. Najstarsze opisy pielgrzymek do Ziemi Świętej (IV–VIII w.), OŻ 13, Kraków 1996.
Jaeger W. (ed.), Gregorii Nysseni, Contra Eunomium liber III, w: id., Gregorii Nysseni Opera, t. 2, Leiden 1960.
Jordan D., Pseudo-Irenaeus Lugdunensis, Fragmenta varia (Texte und Untersuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur 36,3), Leipzig –Berlin 1913.
Kania W. (tłum.), Św. Cyryl Jerozolimski. Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne, BOK 14, Kraków 2000.
Kubicki Wł. (tłum.), Salij J. (wstęp), Święty Augustyn, Państwo Boże (Biblioteka Europejska – Antyk), Kęty 2015.
Moreschini C. (ed.), Sant'Ambrogio, La fede (Opera Omnia di Sant’Ambrogio 15: Opere dogmatiche 1), Milano–Roma 1984
Moreschini C., Gallay P. (ed.), Grégoire de Nazianze, Discours 38–41, SCh 358, Paris 1990.
Mueller F. (ed.), Gregorii Nysseni Opera dogmatica minora, w: id., Gregorii Nysseni Opera, t. 3/1, Leiden 1958.
Origenes, Selecta in Psalmos, PG 12, kol. 1053 A–1685 A.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2000.
Rabanus Maurus, Commentaria In Ezechielem, PL 110, kol. 497 C – 1084 C.
Rabanus Maurus, De Universo Libri XXII, PL111, kol. 9 – 0614 B.
Rousseau A., Doutreleau L. (ed.), Irénée de Lyon, Contre les hérésies, livre I, SCh 264, Paris 1979.
Sancti Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi ad Marcellinum de civitae Dei contra Paganos, PL 41, kol. 13–804.
Sancti Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Enarrationes in Psalmos, PL 36, kol. 67–1027; PL 37, kol. 1033 – 1967.
Sedlacek I. (ed.), Dionysius bar Salibi, In Apocalypsim, CSCO 60, Paris 1913.
Sophronius Hierosolymitanus, Carmina anacreontica, PG 87, kol. 3733 A–3837 C.
Sulowski J. (tłum.), Stanula E. (oprac.), Św. Augustyn, Objaśnienia Psalmów, PSP 39, Warszawa 1986.
TheodoretusCyrrhensis, Explanatio in Ezechielem, PG 81, kol. 807 A–1256 B.
TheodoretusCyrrhensis, Interpretatio in Psalmos, PG 80, kol. 857–1998.
Tronina A. (wstęp i tłum.), Św. Atanazy, List do Marcelina o interpretacji Psalmów, Vox Patrum 8 (1990), s. 303–332.
Vorreux D. (ed.), Julien de Vézelay, Sermons 1–16, t. 1, SCh 192, Paris 1972.
Weber R. (ed.), Sancti Cypriani episcopi opera, pars 1, CCL 3, Turnhout 1972.
Zingerle A. (ed.), Hilarius Pictaviensis, Tractatus super psalmos, CSEL 22, Vindobonae 1891.
Opracowania
Bagatti B., Testa E. (opr.), Corpus Scriptorum de Ecclesia Matre, t. 4: Gerusalemme. La Redenzione secondo la Tradizione biblica dei S. Padri (Studium Biblicum Franciscanum – Collectio Maior 26) Jerusalem 1982.
Beeley Ch. A., The Early Christological Controversy: Apollinarius, Diodore, and Gregory Nazianzen, “Vigiliae Christianae” 65 (2011), s. 378–395.
Biblia patristica. Index des citations et allusions bibliques dans la littérature patristique, Paris 1995.
Böhl F., Über das Verhältnis von Shetija-Stein und Nabel del Welt in der Kosmogonie der Rabbinen, Die Welt des Orients 8 (1975), s. 77–90.
Bouteneff P.C., Beginnings Ancient Christian Readings of the Biblical Creation narratives, Grand Rapids 2008,
Di Berardino A. (red.), Nuovo Dizionario patristico e di antichità cristiane, t. 1, Genova–Milano 2006.
Fabre V., La Prophétie des Psaumes selon saint Augustin. A propos de Ps 1,1, “Nouvelle Revue Théologique” 4 (2006), t. 128, s. 546–560.
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej: Leksykon, Warszawa 2001, s. 57.
Grillmeier A., Christ in Christian Tradition, transl. J. Bowden, London 1965.
Heine R.E., Reading the Old Testament with the Ancient Church (Evangelical Ressourcement). Exploring the Formation of Early Christian Thought, Grand Rapids 2007.
Kelly J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej, tłum. J. Mrukówna, Warszawa 1988.
Krüger T., Geschichtskonzepte im Ezechielbuch (BZAW 180), Berlin 1989.
La Bonnardiere A.-M. (éd.), Saint Augustin et la Bible, Paris 1986.
Leanza S., L’esegesi di Arnobio il giovane al libro dei Salmi, “Vetera Christianorum” 8 (1971), s. 223–239.
Macleod Higgins I., Defining the Earth’s Center in a Medieval „multi-text”. Jerusalem in The Book of John Mandeville, red. S. Tomasch, S. Gilles, Text and Territory. Geographical Imagination in the European Middle Ages, Philadelphia 1998, s. 29–53.
Müller H., Enarrationes in Psalmos, Philologische Aspekte, w: Augustinus-Lexicon, t. 2, fasc. 5/6 (2001), s. 806–807.
Paczkowski M.C., Gerusalemme – „ombelico del mondo” nella tradizione cristana antica, “Liber Annuus SBF” 55 (2005), s. 165–202.
Paczkowski M.C., Jerozolima jako „środek świata” w źródłach starochrześcijańskich, „Quaestiones Selectae” 19 (2005), s. 45–70.
Paszkiewicz P., Zadrożny T. (red.), Jerozolima w kulturze europejskiej, Warszawa 1997.
Peri V., Omelie origeniane sui Salmi. Contributo sull’identificazione del testo latino (Studi e testi 289), Città del Vaticano 1980.
Prinzivalli E., Gaio (e Alogi), NDPAC, t. 2, kol. 2029–2030.
Pyc M., Apolinaryzm w kontekście sporu o integralność człowieczeństwa Jezusa Chrystusa, „Teologia w Polsce” 6/2 (2012) 5–16.
Quasten J., Patrologia, t. 2, Casale Monferrato 1983 [reprint].
Rondeau M.-J., Les commentaires patristiques du Psautier IIIe–Ve siècles, t. 2 (Orientalia Christiana Analecta 220), Roma 1985.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 784
Liczba cytowań: 1
