Nam frater est, et quantum ad generationem gratiae... – Analiza chrystianologiczna Listu do Filemona w świetle Super Epistolam B. Pauli ad Philemonem lectura św. Tomasza z Akwinu
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2015.006Słowa kluczowe
chrystianologia, komentarz Tomasza z Akwinu, łaska, List do Filemona, braterstwoAbstrakt
Artykuł przedstawia jeden ze sposobów przeprowadzenia analizy chrystianologicznej Listu do Filemona w oparciu o komentarz Tomasza z Akwinu. Już na samym początku przybliżone zostaje pojęcie chrystianologii oraz zasadność stosowania tego terminu w odniesieniu do pism Corpus Paulinum. Przedstawione zostaje także uzasadnienie wykorzystania komentarza Akwinaty. W dalszej części artykułu znajduje się krótka charakterystyka metody analizy chrystianologicznej oraz syntetyczny opis elementów właściwych Tomaszowej egzegezie. Zasadnicza analiza wybranych wersetów Listu do Filemona oscyluje wokół takich zagadnień jak chrześcijańskie braterstwo; naturalne i nadnaturalne pochodzenie owych więzi braterskich; relacje wewnątrz wspólnoty kościelnej; kwestia posłuszeństwa. W ramach podsumowania zostaje ukazana perspektywa Łaski Ducha Świętego, która stanowi konieczny element dla nowego stanu ontyczno-moralnego chrześcijan. W jego horyzoncie należy postrzegać przywoływane podczas analizy zagadnienia.
Bibliografia
Źródła
S. Thomae Aquinatis, Super Epistolas S. Pauli lectura, t. 2, Super Epistolam B. Pauli ad Colossenses lectura, ed. R. Cai, 8a ed., Marietti, Taurini–Romae 1953.
S. Thomae Aquinatis, Super Epistolas S. Pauli lectura, t. 2, Super Epistolam B. Pauli ad Philemonem lectura, ed. R. Cai, 8a ed., Marietti, Taurini–Romae 1953.
S. Thomae Aquinatis, Super Epistolas S. Pauli lectura, t. 2, Super Epistolam B. Pauli ad Philipenses lectura, ed. R. Cai, 8a ed., Marietti, Taurini–Romae 1953.
Sancti Thomae Aquinatis, Opera omnia iussu Leonis XIII P.M. edita, t. 25/1, Préface. Quaestiones de quolibet. Quodlibet VII, VIII, IX, X, XI , Roma–Paris 1996.
Sancti Thomae Aquinatis, Opera omnia iussu Leonis XIII P.M. edita, t. 4–12, Summa theologiae, Roma 1888–1906.
Opracowania i komentarze
Adamczewski B., Nowy komentarz biblijny. List do Filemona, List do Kolosan, Częstochowa 2006.
Bauerschmidt F.Ch., Thomas Aquinas. Faith, Reason, and Following Christ. Christian Theology in Context, Oxford 2013.
Cantalamessa R., „Litera zabija, Duch ożywia”. Lektura duchowa Biblii, w: Słowo Boże w życiu i misji Kościoła, S. Szymik (red.), Lublin 2009, s. 273–285.
Chenu M.-D., Święty Tomasz z Akwinu i teologia, tłum. W. Szymona, A. Ziernicki, Kraków 1997.
Dauphinais M., Levering M., Knowing the Love of Christ. An Introduction to the Theology od St. Thomas Aquinas, Notre Dame 2011.
Dunn J.G., The Epistles to the Colossians and to Philemon. A Commentary on the Greek Text, NIGTC , Grand Rapids 1996.
Gałuszka T., Badania nad Biblią w XIII wieku. Super Psalmum XXIII, Kraków 2005.
Gnilka J., Paweł z Tarsu. Apostoł i świadek, tłum. W. Szymona, Kraków 2001.
Hanusek M., Komentarz św. Tomasza z Akwinu do Listu do Filemona, Przegląd Tomistyczny 15 (2009), s. 93–119.
Haręzga S., En Pneumati jako zasada interpretacji Pisma św. we wschodniej tradycji Kościoła, Ruch Biblijny i Liturgiczny 43 (1990), s. 111–121.
Healy M., Aquinas’s Use of the Old Testament in His Commentary on Romans, w: Reading Romans with St. Thomas Aquinas, M. Dauphinais, M. Levering (eds.), Washington D.C. 2013, s. 183–195.
Jankowski A., Listy Więzienne Świętego Pawła, KUL, t. 8, Poznań 1962.
Kaczyński E., „Prawo Ducha” u św. Tomasza, W Drodze 7 (1984), s. 35–41.
Langkammer H., Komentarz teologiczno-pastoralny wszystkich listów św. Pawła Apostoła z okazji roku Świętego Pawła. Listy Więzienne św. Pawła, t. 2, Legnica 2010.Źródła S. Thomae Aquinatis, Super Epistolas S. Pauli lectura, t. 2, Super Epistolam B. Pauli ad Colossenses lectura, ed. R. Cai, 8a ed., Marietti, Taurini–Romae 1953.
S. Thomae Aquinatis, Super Epistolas S. Pauli lectura, t. 2, Super Epistolam B. Pauli ad Philemonem lectura, ed. R. Cai, 8a ed., Marietti, Taurini–Romae 1953.
S. Thomae Aquinatis, Super Epistolas S. Pauli lectura, t. 2, Super Epistolam B. Pauli ad
Philipenses lectura, ed. R. Cai, 8a ed., Marietti, Taurini–Romae 1953.
Sancti Thomae Aquinatis, Opera omnia iussu Leonis XIII P.M. edita, t. 25/1, Préface. Quaestiones de quolibet. Quodlibet VII, VIII, IX, X, XI , Roma–Paris 1996.
Sancti Thomae Aquinatis, Opera omnia iussu Leonis XIII P.M. edita, t. 4–12, Summa theologiae, Roma 1888–1906.
Opracowania i komentarze
Adamczewski B., Nowy komentarz biblijny. List do Filemona, List do Kolosan, Częstochowa 2006.
Bauerschmidt F.Ch., Thomas Aquinas. Faith, Reason, and Following Christ. Christian Theology in Context, Oxford 2013.
Cantalamessa R., „Litera zabija, Duch ożywia”. Lektura duchowa Biblii, w: Słowo Boże w życiu i misji Kościoła, S. Szymik (red.), Lublin 2009, s. 273–285.
Chenu M.-D., Święty Tomasz z Akwinu i teologia, tłum. W. Szymona, A. Ziernicki, Kraków 1997.
Dauphinais M., Levering M., Knowing the Love of Christ. An Introduction to the Theology od St. Thomas Aquinas, Notre Dame 2011.
Dunn J.G., The Epistles to the Colossians and to Philemon. A Commentary on the Greek Text, NIGTC , Grand Rapids 1996.
Gałuszka T., Badania nad Biblią w XIII wieku. Super Psalmum XXIII, Kraków 2005.
Gnilka J., Paweł z Tarsu. Apostoł i świadek, tłum. W. Szymona, Kraków 2001.
Hanusek M., Komentarz św. Tomasza z Akwinu do Listu do Filemona, Przegląd Tomistyczny 15 (2009), s. 93–119.
Haręzga S., En Pneumati jako zasada interpretacji Pisma św. we wschodniej tradycji Kościoła, Ruch Biblijny i Liturgiczny 43 (1990), s. 111–121.
Healy M., Aquinas’s Use of the Old Testament in His Commentary on Romans, w: Reading Romans with St. Thomas Aquinas, M. Dauphinais, M. Levering (eds.), Washington D.C. 2013, s. 183–195.
Jankowski A., Listy Więzienne Świętego Pawła, KUL, t. 8, Poznań 1962.
Kaczyński E., „Prawo Ducha” u św. Tomasza, W Drodze 7 (1984), s. 35–41.
Langkammer H., Komentarz teologiczno-pastoralny wszystkich listów św. Pawła Apostoła z okazji roku Świętego Pawła. Listy Więzienne św. Pawła, t. 2, Legnica 2010.
Levering M., Ecclesial Exegesis and Ecclesial Authority: Childs, Fowl and Aquinas, The Thomist 69/3 (2005), s. 407–467.
Levering M., Paul in the Summa Theologiae, Washington D.C. 2014.
Lorda J., Łaska Boża, tłum. J. Lekan, Lublin 2012.
Mróz M., By nie zniweczyć Chrystusowego krzyża (1 Kor 1,17). Zrozumienie misterium męki i śmierci Jezusa w świetle niektórych elementów chrystianologii moralnej św. Tomasz z Akwinu, Teologia i Człowiek 11 (2008), s. 101–124.
Mróz M., Nova vita in Christo. Elementy chrystianologii moralnej św. Tomasza z Akwinu w świetle Wykładu Listu do Kolosan, w: Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Kolosan. Super Epistolam B. Pauli ad Colossenses lectura, tłum. P. Roszak (red.), Toruń 2012, s. 321–356.
Mróz M., Pawłowe „Prawo Ducha” (Rz 8,2) kluczem do zrozumienia myśli św. Tomasza z Akwinu o istocie Ewangelii, Teologia i Człowiek 17 (2011), s. 29–41.
Mróz M., Roszak P., Tomasza z Akwinu ideał egzegety i podstawy jego pracy in Sacra Pagina, Teologia i Człowiek 10 (2007), s. 113–130.
Pinckaers S.T., Życie duchowe chrześcijanina według św. Pawła i św. Tomasza z Akwinu, tłum. A. Fabiś, Poznań 1998.
Ratzinger J., Opera Omnia. Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, t. 8/1, tłum. W. Szymona, Lublin 2013.
Rehfeld E.L., Relationale Ontologie bei Paulus: die ontische Wirksamkeit der Christusbezogenheit im Denken des Heidenapostels, Tübingen 2012.
Roszak P., Autorytet w poszukiwaniu mądrości. Wokół konceptu auctoritas w teologii św. Tomasza z Akwinu, Człowiek w Kulturze 22 (2011/2012), s. 67–90.
Roszak P., Between Dialectics and Metaphor. Dynamics of Exegetical Practice of Thomas Aquinas, Angelicum 90 (2013), s. 507–534.
Roszak P., Exegesis y metafisica. En torno a la hermeneutica biblica de santo Tomas de Aquino, Salmanticensis 61 (2014), s. 301–323.
Roszak P., The Place and Function of Biblical Citations in Thomas Aquinas’s Exegesis, w: Reading Sacred Scripture with Thomas Aquinas: Hermeneutical Tools and New Perspectives, R. Roszak, J. Vijgen (eds.), 2015 [w druku].
Roszak R., Słowo od redaktora, Biblia i metafizyka: ku tomizmowi biblijnemu, w: Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Kolosan, Super Epistolam B. Pauli ad Colossenses lectura, tłum. P. Roszak (red.), Toruń 2012, s. 9–21.
Sirilla M.G., St. Thomas Aquinas’s Theology of the Episcopacy in his Commentaries on the Pastoral Epistles, Washington, D.C. 2008.
Szymik S., Współczesne modele egzegezy biblijnej, Lublin 2013.
Świerzawski W., Egzegeza spekulatywna i teologia spekulatywna św. Tomasza z Akwinu, Znak 22/187 (1970), s. 27–41.
Torrell J-P., Tomasz z Akwinu – człowiek i dzieło, tłum. A. Kuryś, Kęty–Warszawa 2008.
Trigo T., Cnoty teologalne w komentarzu św. Tomasza z Akwinu do Listu do Kolosan, w: Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Kolosan. Super Epistolam B. Pauli ad Colossenses lectura, tłum. P. Roszak (red.), Toruń 2012, s. 293–320.
Weisheipl J., Tomasz z Akwinu. Życie, myśl i dzieło, tłum. Cz. Wesołowski, Poznań 1985.
Zdziarstek R.S., Chrystianolgia Świętego Pawła, Aspekt ontyczny, t. I, Kraków 1989.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 319
Liczba cytowań: 0
