Mistyczna teoria odkupienia w pismach św. Grzegorza z Nyssy
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2014.017Słowa kluczowe
mistyka, natura ludzka, Wcielenie, przebóstwienie, uświęcenie, jedność, uczestnictwo w BoguAbstrakt
Mistyczna teoria odkupienia św. Grzegorza z Nyssy koncentruje się wokół rozważenia tajemnicy Wcielenia jako włączenia przebóstwionej natury ludzkiej Jezusa Chrystusa w monadę ludzkości. Jedność ta stanowi formalną przyczynę współprzebóstwienia ludzkości i umożliwia naturze ludzkiej realizację jej pierwotnego powołania – naśladowania Osobowego Obrazu Bożego, objawionego we Wcielonym. Ofiarowane ludzkości obiektywne przebóstwienie, rozwijane przez Grzegorza w metaforyce pierwocin zakwaszających własną świętością ciasto natury ludzkiej, swą moc sprawczą czerpie z perychorezy natur Jezusa Chrystusa. Pośrednictwo Syna Bożego pozwala ludzkości odzyskać utracone przez grzech uczestnictwo w Bogu i stanowi ikonę jednolitej syntetycznej wizji historii zbawienia człowieka.
Bibliografia
Gregorius Nyssenus, Ad Ablabium, Quod non sint tres dei, w: tenże, Opera dogmatica minora, ed. F. Mueller – E.J. Brill, Gregorii Nysseni Opera 3/1, Leiden 1958.
Gregorius Nyssenus, Antirrheticus aduersus Apollinarium, w: tenże, Opera dogmatica minora, ed. F. Mueller – E.J. Brill, GNO 3/1, Leiden 1958.
Gregorius Nyssenus, De hominis opificio, H. Hörner (ed.), Gregorii Nysseni Opera, Leiden 1972.
Gregorius Nyssenus, De perfectione, w: tenże, Opera ascetica, ed. W. Jaeger, Gregorii Nysseni Opera 8/1, Leiden 1963.
Gregorius Nyssenus, In Canticum canticorum, ed. H. Langerbeck, Gregorii Nysseni Opera 6, Leiden 1960.
Gregorius Nyssenus, In inscriptiones Psalmorum, ed. J. Donough, Gregorii Nysseni Opera 5, Leiden 1962, s. 24–175.
Grzegorz z Nyssy, Nauka katechetyczna, w: tenże, Wybór pism, tłum. T. Sinko, Warszawa 1963, s. 57–136.
Gregorius Nyssenus, Oratio catechetica, ed. E. Mühlenberg, GNO 3/4, Leiden 1996.
Grzegorz z Nyssy, O stworzeniu człowieka, tłum. M. Przyszychowska, Źródła Myśli Teologicznej 39, Kraków 2006.
Grzegorz z Nyssy, O tym, że nie można mówić, że jest trzech Bogów – Do Abliusza, w: tenże, Wybór pism, tłum. T. Grodecki, Źródła Myśli Teologicznej 21, Kraków 2001, s. 104–117.
Grzegorz z Nyssy, O tytułach Psalmów, tłum. M. Przyszychowska, Źródła Myśli Teologicznej 72, Kraków 2014.
Balás D.L., Christian Transformation of Greek Philosophy Illustrated by Gregory of Nyssa's Use of the Notion of Participatuion, „Proceedings of the American Catholic Philosophical Association” 40 (1966), s. 152–157.
Balás D.L., Deification, w: The Brill Dictionary of Gregory of Nyssa, red. L.F. Mateo-Seco – G. Maspero, VigCh Supplements 99 (2010), s. 210–213.
Balás D.L., metous…a qeoũ. Man's Participation in God's Perfections According to Saint Gregory of Nyssa, „Studia Anselmiana” 55, Rome 1966.
Balás D.L., The Unity of Human Nature in Basil’s and Gregory of Nyssa’s Polemics against Eunomius, „Studia Patristica” 14, s. 275–281.
Balthasar H.U. von, Présence et Pensée. Essai sur la philosophie religieuse de Grégoire de Nysse, Paris 1988.
Balthasar H.U. von, Presence and Thought. An Essay on the Religious Philosophy of Gregory of Nyssa, tr. M. Sebanc, I. Press, San Francisco 1995.
Boros L., Odkrywanie myśli, przekł. C. Tarnogórski, Warszawa 2000.
Bouchet J.R., La vision de l’économie du salut selon Grégoire de Nysse, „Recherches des Sciences Philosophiques et Theologiques” 52 (1968), s. 613–644.
Corrigan K., Evagrius and Gregory. Mind, soul and body in the 4th century, „Ashgate Studies in Philosophy & Theology in Late Antiquity”, Ashgate 2009.
Daley B.E., Divine Transcendence and Human Transformation: Gregory of Nyssa’s Anti-Apollinarian Christology, „Studia Patristica” 32/4, s. 87–95.
Daley B.E., 'Heavenly Man' and 'Eternal Christ': Apollinarius and Gregory of Nyssa on the Personal Identity of the Savior, „Journal of Early Christian Studies” 10/4 (2002), s. 469–488.
Daniélou J., Platonisme et théologie mistique, Essai sur la doctrine spirituelle de saint Grégoire de Nysse, Paris 1944.
Drączkowski F., Grzegorz z Nyssy, w: Encyklopedia katolicka, t. VI, s. 316–320.
Eckmann A., Przebóstwienie człowieka w pismach wczesnochrześcijańskich, Lublin 2003.
Gross J., La divinisation du chrétien d’après les Pères Grecs. Contribution historique a la doctrine de la grâce, Paris 1938.
Kelly J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej, Warszawa 1988.
Kotkowska E., Nauczanie św. Grzegorza z Nyssy o wszechmocy Bożej na podstawie In illud: Tunc ipse Filius, „Vox Patrum” 24 (2004) z. 46-47, s. 511–526.
Kotkowska E., Pomyśleć świat jako całość według św. Grzegorza z Nyssy, Poznań 2003.
Malavez L., L’Église dans le Christ. Êtude de théorique historique et théorique, „Recherches de Science Religieuse” 25 (1935) 3, 257–281.
Maloney G.A., Chrystus Kosmiczny. Od Pawła do Teilharda, przekł. T. Mieszkowski, Warszawa 1986.
Mateo Seco L.F., Obrazy obrazu (Rodzaju 1, 26 i Kolosan 1, 15 u św. Grzegorza z Nyssy), VoxP 26 (2006) z. 49, 367–382.
Naumowicz J., Wcielenie Boga i zbawienie człowieka. Złota reguła soteriologii patrystycznej, „Warszawskie Studia Teologiczne” 13 (2000), s. 17–30.
Naumowicz J., Wstęp, w: Grzegorz z Nyssy, O naśladowaniu Boga. Pisma ascetyczne. Co znaczy być chrześcijaninem. O doskonałości. O celu życia i prawdziwej ascezie, przekł. i oprac. J. Naumowicz, Kraków 2011, s. 7–43.
Przyszychowska M., Nauka o łasce w dziełach świętego Grzegorza z Nyssy, Kraków 2010.
Przyszychowska M., Wszyscy byliśmy w Adamie. Jedność ludzkości w Adamie w nauczaniu ojców Kościoła, Poznań 2013.
Rother J., Gottverähnlichung als ein Weg zur Gotteinigung beim hl. Gregor von Nyssa [Diss. Innsbruck 1934], w: ed. H.R. Drobner – A. Viciano, Gregory of Nyssa. Homilies on the Beatitudes, VigCh Supplements 52 (2000), s. 507–568.
Russell N., The doctrine of deification in the Greek patristic tradition, Oxford 2006.
Strękowski S., Sofiologia św. Grzegorza z Nyssy. Elementy teologii trynitarnej i antropologii w „Homiliach do Pieśni nad Pieśniami”, Kraków 2006.
Strękowski S., Wcielenie Syna Bożego w utworach św. Grzegorza z Nyssy, „Vox Patrum” 20 (2000) z.38-39, s. 199–212.
Szczerba W., A Bóg będzie wszystkim we wszystkim... Apokatastaza Grzegorza z Nyssy: tło, źródła, kształt koncepcji, Kraków 2008.
Szczerba W., Problem przebóstwienia na tle apofatycznej teologii Grzegorza z Nyssy, „Filozofia religii” 5 (2009), s. 283–299.
Szczur P., „Święć się Imię Twoje” w wykładzie św. Grzegorza z Nyssy, red. J. Misiurek – J.M. Popławski – K. Burski, „Homo orans” t. 5, Lublin 2004, s. 293–304.
Tichy R., Tajemnicza natura Grzegorza z Nyssy (Poczet mistyków chrześcijańskich), „Fronda” 13/14 (1998), s. 441–459.
Wółkowski J., Wyrąbkiewicz A., Droga do szczęścia w nauczaniu Grzegorza z Nyssy, w: Vita beata. Interpretacja szczęścia ludzkiego w starożytności chrześcijańskiej, red. D. Zagórski, Toruń 2011, s. 115–127.
Wyrąbkiewicz A., Nauka o przebóstwieniu człowieka w świetle Wielkiej mowy katechetycznej Grzegorza z Nyssy, „Biblica et Patristica Thoruniensia” 6 (2013), s. 239–248.
Zachhuber J., Human nature in Gregory of Nyssa, Philosophical Background and Theological Significance, Leiden 2000.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 473
Liczba cytowań: 0
