Pytanie o status (nie)narodzonego dziecka w Starym Testamencie. Wj 21,22–25 jako przypadek szczególny
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2014.013Słowa kluczowe
płód, narodziny, poronienie, szkody cielesne, lex talionieAbstrakt
Narodziny dziecka wiązane są w Starym Testamencie ze stwórczą działalnością Boga. Moment „prawdy” stanowi chwila narodzin. Wtedy decyduje się czy noworodek może być określony jako dziecko (chłopiec; dziewczynka), czy jako „poroniony płód”. Wj 21,22–25 pozwala jednak sądzić, że we wszystkich fazach od poczęcia do narodzin, płód cieszy się taką samą ochroną prawną, jak dorosły Izraelita.
Bibliografia
Albright W.F., History, Archaeology, and Christian Humanism, New York 1964.
Barter A., The Representation of Speech in the Casuistic Laws of the Pentateuch. The Phenomenon of Combined Discourse, JBL 126 (2007) 231-249.
Berg W., Geburt, w: M. Görg, B. Lang (red.), Neues Bibel-Lexikon, t. I, Zürich 1991, 748-751.
Bergmann C., Childbirth as a Metaphor for Crisis. Evidence from the Ancient Near East, the Hebrew Bible, and 1QH XI,1-18 (BZAW 382), Berlin, New York 2008.
Berlin A., On the Meaning of PLL in the Bible, RB 96 (1989), 345-351.
Bester D., Körperbilder in den Psalmen. Studien zu Psalm 22 und verwandten Texten (FAT II/24), Tübingen 2007.
Beuken W.A., Jesaja 13-27 (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2007.
Block D.I., The Book of Ezekiel. Chapters 1-24 (NICOT), Grand Rapids 1997.
Budde K., Bemerkungen zum Bundesbuch, ZAW 111 (1891) 106-108.
Carmichael C.M., Biblical Laws of Talion, Oxford 1986.
Cassuto U., A Commentary on the Book of Exodus, Jerusalem 21974.
Childs B.S., Isaiah (OTL), Louisville in. 2001.
Clay A.T., Miscellaneous Inscription in the Yale Babylonian Collection (Yale Oriental Series 1), New Haven 1915.
Clines D.J.A., Job 1-20 (WBC 17), Dallas 1989.
Clines D.J.A. (red.), The Dictionary of Classical Hebrew, t. I-VIII, Sheffield 1993-2011.
Collins N., Note on the Text of Exodus XXI, 22, VT 43 (1993) 289-301.
Dohmen Ch., Exodus 19-40 (HThKAT), Freiburg, Basel Wien 2004.
Dozeman Th.B., Exodus (ECC), Grand Rapids, Cambridge 2009.
Durham J.I., Exodus (WBC 3), Waco 1987.
Ellington J., Miscarriage or Premature Birth, Bible Translator 37 (1986) 334-337.
Finkelstein J.J., Ammiṣaduge’s Edict and the Babylonian „Law Codes”, JCS 15 (1961) 91-104.
Fischer G., Jeremia 1-25 (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2005.
Foskett M., Birth, w: K.D. Sakenfeld (red.), The New Interpreter’s Dictionary of the Bible, t. I, Nashville 2006, 470-471.
Frevel Ch., Wischmeyer O., Menschensein. Perspektiven des Alten und Neuen Testaments (NEB- Themen 11), Würzburg 2003.
Frevel Ch., Die Entstehung des Menschen. Anmerkungen zum Vergleich der Menschwerdung mit der Käseherstellung in Ijob 10,10, BN 130 (2006) 45-57.
Gerstenberger E., Fabry H.J., pll, w: G.J. Botterweck in. (red.), Theological Dictionary of the Old Testament, Grand Rapids, t. XI, Cambridge 2001, 567-578.
Gesenius’ Hebrew Grammar, red. E. Kautzsch, A.E. Cowley, Oxford 1910.
Gesenius W., Buhl F., Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament, t. I, Berlin 181987.
Greenberg M., Ezechiel 1-20 (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2001.
Grimm M., „Dies Leben ist der Tod”. Vergänglichkeit in den Reden Ijobs – Entwurf einer Textsemantik (ATSAT 62), St. Ottilien 1998.
Habel N.C., The Book of Job (OTL), Philadelphia 1985.
Häusl M., Bedecken, Verdecken, Verstecken. Studie zur Valenz althebräischer Verben (ATSAT 59), St. Ottilien 1997.
Häusl M., Bilder der Not. Weiblichkeits- und Geschlechtermetaphorik im Buch Jeremia (HBS 37), Freiburg 2003.
Häusl M., Die Zeit der Schwangerrschaft, w: S.Ö. Steingrimsson, K. Olason (red.), Literatur- und sprachwissenschaftliche Beiträge zu altterstamentlichen Texten. Symposion in Hólar í Hjaltadal 16.-19. Mai 2005. Fs. W. Richter (ATSAT 83), St. Otillien 2007, 69-85.
Häusl M., Geburt – Kampf um Leben und gegen den Tod. Alttestamentlichen Vorstellungen und Rituale für Mutter und Kin dam Anfang des Lebens, w: B. Heininger (red.), An den Schwellen des Lebens. Zur Geschlechterdifferenz in Ritualen des Übergangs (Geschlecht – Religion – Symbol 5), Münster 2008, 119-134.
Häusl M., Auf den Leib geschriben. Körperbilder und- -konzepte im Alten Testament, w: Ch. Frevel (red.), Biblische Anthropologie. Neues Einsichten aus dem Alten Testament (QD 237), Freiburg, Basel, Wien 2010, 134-163.
Hamilton V.P., Exodus. An Exegetical Commentary, Grand Rapids 2011.
Hossfeld F.L., Zenger E., Psalmen 51-100 (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2000.
Hossfeld F.L., Zenger E., Psalmen 101-150 (HThKAT), Freiburg, Basel, Wien 2008.
House H.W., Miscarriage or Premature Birth: Additional Thoughts on Exodus 21,22-23, WTJ 41 (1978) 108-123.
Houtman C., Eine schwangere Frau als Opfer eines Handgemenges (Exodus 21,22-25): Ein Fall von Sellvertretender Talion im Bundesbuch?, w: M. Vervenne (red.), Studies in the Book of Exodus: Redaction – Reception – Interpretation (BETL 126), Leuven 1996, 381-397
Houtman C., Exodus (HCOT), t. III, Leuven 2000.
Isser S., Two Traditions: The Law of Exodus 21,22-23 Revisited, CBQ 52 (1990) 30-45.
Jackson B.S., The Problem of Exodus xxi 22-5 (ius talionis), VT 23 (1973) 273-304.
Jackson, B.S. Studies in Semiotics of Biblical Laws (JSOT.S 314), Sheffield 2000.
Jackson. B.S., Wisdom – Laws: A Study of the „Mishpatim” of Exodus 21,1-22,16, Oxford 2006.
Jacob B., Das Buch Exodus, Stuttgart 1997.
Joüon P., Muraoka T., A Grammar of Biblical Hebrew, t. I-II, Roma 1993.
Kaiser O. (red.), Texte aus der Umwelt des Alten Testament, t. II/1, Gütersloh 1982.
Kaufman S.A., The Second Table of the Decalogue and the Implicit Categories of Ancient Near Eastern Law, w: J.H. Marks, R.M. Good (red.), Love and Death in the Ancient Near East. Fs. M.H. Pope, Guilford 1987, 111-116.
Kilmer A.D., The Brick of Birth, JNES 46 [1987] 211-213.
Kline G., Lex Talionis and the Human Fetus, JETS 20 (1977) 193-201.
Koehler L., Baumgartner W., Stamm J.J. (red.), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. I-II, Warszawa 2008.
Kunderewicz C., Najstarsze prawa świata, Łódź 1972.
Kuśmirek A., Hebrajsko-polski Stary Testament. Pięcioksiąg. Przekład interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracją oraz indeksem rdzeni, Warszawa 2003.
Lemański J., Opis stworzenia jako conditio humana w Rdz 2,7?, ŚSHT 39/1 (2006) 5-24.
Lemański J., Księga Wyjścia (NKBST II), Częstochowa 2009.
Lemański J., Księga Wyjścia (PKB), Tarnów 2012.
Lemański J., Księga Rodzaju rozdziały 11,27-36,43 (NKBST I/2), Częstochowa 2014.
Levine B.A., Numbers 1-20 (AB 4), New York 1993.
Lipiński E., Prawa bliskowschodnie w starożytności. Wprowadzenie historyczne (SHB 2), Lublin 2009.
Loewenstamm S.E., Exodus xxi 22-25, VT 27 (1977) 352-360.
Łach S., Księga Wyjścia (PŚST I/2), Poznań 1962.
Osumi Y., Die Kompositionsgeschichte des Bundesbuches Exodus 20,22-23,33 (OBO 105), Freiburg 1991.
Parchem M., Aborcja w Starym Testamencie, w: W. Chrostowski, B. Strzałkowska (red.), Patrzymy na Jezusa, który nam w wierze przewodzi. Fs. J. Łach, Warszawa 2012, 485-509.
Paul S.M., Studies in the Book of the Covenant in Light of Cuneiform and Biblical Law (VT. S 18), Leiden 1970.
Philip T.S., Menstruation and Childbirth in the Bible: Fertility and Impurity (Studies in Biblical Literature 88), New York 2006.
Popowski R. (tł.), Septuaginta, Warszawa 22014.
Priotto M., Esodo, Milano 2014.
Propp W.H.C., Exodus 19-40 (AB 2A), New York 2006.
Rogers C.L., šōr, w: W.A. VanGemeren (red.), New International Dictionary of the Old Testament Theology and Exegesis, London 1997, t. IV, 249-250.
Roth M.T. (red.), Law Collections from Mesopotamia and Asia Minor (SBL. WAWS 6), Atlanta 1993.
Scharbert J., Exodus (NEB), Würzburg 1986.
Schultz R., pll, w: W.A. VanGemeren (red.), New International Dictionary of the Old Testament Theology and Exegesis, London 1997, t. III, 627-628.
Seebass H., Numeri. Kapitel 10,11-22,1 (BK IV/2), Neukirchen-Vluyn 2003.
Seybold K., Die Psalmen (HAT I/15), Tübingen 1996.
Speiser E.A., The Stem PLL in Hebrew, JBL 82 (1963) 301-306.
Sprinkle J.M., The Interpretation of Exodus 21,22-25 (Lex Talionis) and Abortion, WTJ 55 (1993) 233-253.
Sprinkle J.M., The Book of the Covenant: A Literary Approach, Sheffield 1994.
Staalduine-Sulman E. van, Between Legislation and Linguistic Parallels: Exodus 21,22-25 in its Context, w: R. Roukema (red.), The Interpretation of Exodus (CBET 44). Fs. C. Houtman, Leuven, Paris, Dudley 2006, 207-224.
Stępień M. (tł.), Kodeks Hammurabiego, Warszawa 2000.
Stol M., Birth in Babilonia and the Bible. Its Mediterranean Setting (Cuneiform Monographs 14), Groningen 2000.
Stuart D.K., Exodus (NAC 2), Nashville 2006.
Tronina A., Księga Hioba (NKBST XV), Częstochowa 2013.
Volk K., Vom Dunkel in die Helligkeit. Schwangerschaft, Geburt und frühe Kindheit in Babylonien und Assyrien, w: V. Dasen (red.), Naissance et petite enfance dans l’Antiquité (OBO 203), Freibourg 2004, 71-92.
Wakely R., ‘nš, w: W.A. VanGemeren (red.), New International Dictionary of the Old Testament Theology and Exegesis, London 1997, t. III, 466-467.
Westrbrook R., Lex Talionis and Exodus 21,22-25, RB 93 (1986) 52-69.
Wildberger H., Jesaja. Kapitel 13-27 (BK X.2), Neukirchen-Vluyn 21989.
Wright D.P., Miscarriage, Talion, and Slave Injury in the Covenant Code and Hammurabi’s Laws, w: J. Stackert in. (red.), Gazing on the Deep: Ancient Near Eastern and Other Studies. Fs. Tzvi Abusch, Bethesda 2010, 539-564.
Zeller D., Geburtsankündigung, w: w: M. Görg, B. Lang (red.), Neues Bibel-Lexikon, t. I, Zürich 1991, 751-753.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1260
Liczba cytowań: 0
