Tak zwany List Jeremiasza (Ba 6). Pochodzenie, forma i przesłanie
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2014.011Słowa kluczowe
List Jeremiasza, Księga Barucha, idolatria, polemika z politeizmem, religia babilońska, satyra na kult bożkówAbstrakt
List Jeremiasza jest prawdopodobnie grecką kompozycją napisaną w III wieku przed Chrystusem w jakiejś części Mezopotamii będącej pod wpływem helleńskiej władzy i kultury. Nawet jeśli jego treść idzie za biblijną krytyką idolatrii, to formułuje on te same idee w szczególny sposób. Przyjmuje on grecki krytycyzm w stosunku do religii, znany nam u Herodota z Ezopowych bajek i niektórych filozofów. To dzieło jest satyryczną mową, co wyjaśnia pewne jego cechy, jak brak obiektywności i powtarzalność stylu. Wydaje się lepiej zaplanowany niż to zazwyczaj się przyjmuje (wprowadzenie i dwie strofy z dwoma argumentami każda). On pomagał przekonać zhellenizowanych Żydów, aby nie dali się zwabić pozornym splendorem pogańskiego kultu. Idole są tylko materialnymi przedmiotami, które nie są w stanie działać, a ich kapłani są skorumpowani.
Bibliografia
Alonso Schökel A., Sicre Diaz J.L., Baruc, w: Nueva Biblia Espagnola. Comentario, Profetas, t. 2, Madrid 1980, s. 1309–1340.
Artom E.S, L’origine, la data e gli scopi dell’Epistola di Geremia, Annuario degli Studi Hebraici 1 (1935), s. 49–74.
Asensio F., Carta de Jeremias, w: La Sagrada Escritura. Texto y comentario Antiguo Testamento, t. 5, Madrid 1970, s. 703–712.
Assan-Dhôte I., Moatti-Fine J., La Bible d’Alexandrie. Baruch, Lamentations, Lettre de Jérémie, Paris 2005.
Baillet M., Lettre de Jérémie, w: Les ‘Petites Grottes’ de Qumran (Discoveries in the Judean Desert of Jordan 3), Oxford 1962, s. 143.
Beentjes P.C., Satirical Polemics Against Idols and Idolatry in the Letter of Jeremiah (Baruch ch. 6), w: P.W. van der Horst (red.), Aspects of Religious Contact and Conflict in the Ancient World, Utrechtse Theologische Reeks 31, Utrecht 1995, s. 121–134.
Brooke G.J., The Structure of the Poem against Idolatry in the “Epistle of Jeremiah” (1 Baruch 6), w: Poussieres de christianisme et de judaisme antique (Publications de l’Institut roman des sciences bibliques 5), Fs. J.-D. Kaestli, E. Junod, red. A. Frey, R. Gounelle, Lausanne 2007, s. 107–128.
Charles R.H. (red.), The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament, t. 1, Oxford 1913, s. 569–611 (I Baruch: O.C. Whitehouse; The Epistle of Jeremy: C.J. Ball).
Ezop i inni. Wielka księga bajek greckich, opr. M. Wojciechowski, Kraków 2006.
Grecko-polski Stary Testament. Księgi greckie. Przekład interlinearny z kodami gramatycznymi i indeksem form podstawowych, opr. M. Wojciechowski, Warszawa 2008.
Gruen W., A sabedoria de um excluído: atualidade da Epístola de Jeremias, Estudos Bíblicos 48 (1996), s. 34–42.
Gunneweg A.H.J., Das Buch Baruch. Der Brief Jeremias, w: Historische und legendarische Erzählungen (JSHRZ III/2), Gütersloh 1975, s. 165–192.
Hurowitz V., An End to Flying Cats – Epistle of Jeremiah 22 Reconsidered, Journal for the Study of Pseudepigrapha 1999, z. 20, s. 93–95.
Ieremias, Baruch, Threni, Epistula Ieremiae (Septuaginta. Vetus Testamentum Graecum 15), ed. J. Ziegler, Göttingen 1957.
Jelonek T., Satyra w walce z bałwochwalstwem, w: Oto idę, Fs. J.B. Szlaga, red. W. Chrostowski. Warszawa 2005, s. 200–217.
Kellermann D., Apokryphes Obst. Bemerkungen zur Epistula Jeremiae (Baruch, Kap. 6), insbesondere zu Vers 42, Zeitschrift der deutschen morgenländischen Gesellschaft 129 (1979), s. 23–42.
Kratz R.G., Die Rezeption von Jeremia 10 und 29 im pseudepigraphen Brief de Jeremia, JSJ 26 (1995), s. 2–31.
Lee G.M., Apocryphal Cats: Baruch 6, 21, VT 21 (1971), s. 111–112.
Moore C.A., Daniel, Esther and Jeremiah: the Additions (AB 44), New York 1977, s. 253–358.
Naumann W., Untersuchungen über den apokryphen Jeremiasbrief (BZAW 25), Berlin 1913, s. 1–53.
Perry B.E., Aesopica, t. 1: Greek and Latin Texts, Urbana (Illinois) 1952.
Roth W.M.W., For Life, he Appeals to Death (Wis 13:18): A Study of Old Testament Idol Parodies, CBQ 37(1975), s. 21–47.
Septuaginta, ed. A. Rahlfs, t. 1–2, Stuttgart 1935.
Stachowiak L., Lamentacje. Księga Barucha. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST 10/2), Poznań 1968.
Steck O.H., Kratz R.G. i in., Das Buch Baruch, Der Brief des Jeremia. Zusätze zu Esther und Daniel (Das Alte Testament Deutsch. Apokryphen 5), Göttingen 1998.
Steck O.H., Das apokryphe Baruchbuch. Studien zur Rezeption und Konzentration „kanonischer“ Überlieferung (FRLANT 160), Göttingen 1993.
Wojciechowski M., Cat or Marten? Ailouros in Baruch 6:21[22] and in Aesop’s Fables, Biblische Notizen, w druku.
Wojciechowski M., Religia i jej krytyka w greckich bajkach Ezopowych, Nomos 2006 nr 55/56, s. 23–47.
Wojciechowski M., Starożytna krytyka religii w Dn 14 (Bel i Wąż), Ba 6 (List Jeremiasza) i Mdr 14, ZN SBP 5(2008)5, s. 277–292 = Wojciechowski M., Ancient Criticism of Religion in Dan 14 (Bel and Dragon), Bar 6 (Epistle of Jeremiah), and Wisdom 14, w: Deuterocanonical Additions of the Old Testament Books. Selected Studies (Deuterocanonical and Cognate Literature Studies 5), red. G.G. Xeravits, J. Zsengellér, Berlin / New York 2010, s. 60–76.
Wolff C., Jeremia im Frühjudentum und Urchristentum (TU 118), Berlin 1976.
Wright B.G., The Epistle of Jeremiah: Translation or composition?, w: Deuterocanonical Additions to the Old Testament Books (Deuterocanonical and Cognate Literature Studies 5), red. G.G. Xeravits, J. Zsengellér, Berlin 2010, s. 126–142.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 715
Liczba cytowań: 0
