Teachings of Jesus and Popular Hellenistic Stories
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2014.003Słowa kluczowe
Jesus historii, tło Biblii, Kazanie na Górze, przypowieści, wpływy hellenistyczne w Biblii, hellenizmAbstrakt
Nauki Jezusa i popularne opowiadania hellenistyczne
Badacze zebrali już bardzo bogate dane na temat hellenistycznego tła Ewangelii. Dzieła podręczne zawierają jednak w większości paralele wzięte z hellenistycznych tekstów żydowskich oraz z utworów późniejszych niż Ewangelie. Wśród pozostałych, wcześniejszych tekstów greckich, spotykamy sporo paralel czysto słownych, banalnych prawd ogólnych i idei skądinąd obecnych także w Starym Testamencie. Reszta, teksty przesiane w ten sposób, to prawie wyłącznie opowiadania popularne: anegdoty o filozofach, powiedzenia przysłowiowe, potoczne opinie, bajki itp. Dla porównania, księgi Koheleta, Syracha i Mądrości zawierają paralele do literatury greckiej i utworów filozoficznych. To sugeruje, że Jezus, nie mając formalnego wykształcenia greckiego, znał jednak dość dobrze ustne, popularne tradycje greckie i ich używał dla zilustrowania swojego nauczania. Przypuszczalnie znał takie tradycji bezpośrednio, gdyż znał grekę, i również za pośrednictwem kultury zhellenizowanej Galilei.
Bibliografia
Aune D.E., “The Spirit is Willing, but the Flesh is Weak” (Mark 14:38b and Matt. 26:41b), in: D.E. Aune, R.D. Young, Reading Religions in the Ancient World, Fs. R. McQueen Grant, Leiden – Boston 2007, 125-140.
Barrett C.K. (ed.), The New Testament Background. Writings from Ancient Greece and the Roman Empire That Illuminate Christian Origins, London 1987.
Betz H.-D., The Sermon on the Mount, Hermeneia, Minneapolis 1995, 437-453.
Boring M.E., Berger K., Colpe C., Hellenistic Commentary to the New Testament, Nashville 1995.
Braun R., Kohelet und die frühhellenistische Popularphilosophie, BZAW 130, Berlin 1973.
Clemen C., Religionsgeschichtliche Erklärung des Neuen Testaments, Berlin 1924.
Corley J., Ben Sira’s Teaching on Friendship, Brown Judaic Studies 316, Providence 2002
D. Konstan, Friendship in the Classical Word, Cambridge 1997.
Danaher J.P., Love in Plato and the New Testament, European Journal of Theology 7(1998)2, 119-126.
Dihle A., Die goldene Regel, Göttingen 1962
du Roy O., La Règle d'or — Histoire d'une maxime morale universelle. « Traite les autres comme tu voudrais être traité », t. 1: De Confucius à la fin du XIXe siècle, Paris 2012.
Engberg-Pedersen T., The Stoic Theory of Oikeiosis, Studies in the Hellenistic Civilization 2, Aarhus 1990.
Freyne S., Galilee from Alexander the Great to Hadrian. 323 B.C.E. to 135 C.E. A Study of Second Temple Judaism, Wilmington – Notre Dame 1980.
Guttenberger Ortwein G., Status und Statusverzicht im Neuen Testament und seiner Umwelt, NTOA 39, Göttingen 1999.
Hengel M., Judentum und Hellenismus, wyd. 2, Tübingen 1973.
Hock R.F., The Parable of the Foolish Rich Man (Luke 12:16-20) and Graeco-Roman Conventions of Thought and Behavior, in: J.T. Fitzgerald, T.H. Olbricht, L.M. White (red.), Early Christianity and Classical Culture, Fs. A.J. Malherbe, Supplements to NT 110, Leiden – Boston 2003, 181-196.
Johnson L.T., The New Testament’s Anti-Jewish Slander and Conventions of Ancient Polemic, JBL 108(1989), 419-441.
Kaiser O., Die Rezeption der stoischen Providenz bei Ben Sira, w: Zwischen Athen und Jerusalem, BZAW 320, Berlin de Gruyter 2003, 293-304.
Keener C.S., Human Stones in a Greek Setting: Luke 3.8; Matthew 3.9; Luke 19.40, JGRChJ 6(2009), 28-36.
Kosmala H., Nachfolge und Nachahmung Gottes. I. Im griechischen Denken, Annual of Swedish Theological Institute [Jerusalem] 2(1963), 38-85.
Lehtipuu O., The Imagery of the Lukan Afterworld in the Light of Some Roman and Greek Parallels, in: Zwischen den Reichen - Neues Testament und Römische Herrschaft, M. Labahn – J. Zangenberg (ed.), TANZ 36, Tübingen 2002, 133-146.
Louden B., Homer’s Odyssey and the Near East, Cambridge 2011.
Malherbe A.J., Hellenistic Moralists and the New Testament, ANRW II/26.1 (1992), 267-333.
Middendorp Th., Die Stellung Jesu Ben Siras zwischen Judentum und Hellenismus, Leiden 1973.
Neuer Wettstein. Texte zum neuen Testament aus Griechentum und Hellenismus, 3 vols, Berlin 2001-.
Nygren A., Agape and Eros, London 1932.
Poniży B., Księga Mądrości, Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 20, Częstochowa 2012.
Reese J.M., Hellenistic Influence on the Book of Wisdom and Its Consequences, Analecta Biblica 41, Rome 1970.
Reiser M., Love of Enemies in the Context of Antiquity, NTS 47(2001), 411-427.
Rodríguez-Noriega G.L., Epicarmo de Siracusa. Testimonios y Fragmentos. Edición crítica bilingüe, Oviedo 1996.
Rudman D., Determinism in the Book of Ecclesiastes, JSOT Supplement Series 216, Sheffield 2001.
Russell D.C., Virtue as ‘Likeness to God’ in Plato and Seneca, Journal of the History of Philosophy 42(2004)3, 241-260.
Smith J.Z., Drudgery Divine: On the Comparison of Early Christianities and the Religions of Late Antiquity, Chicago 1990.
Vorster W.S., Stoics and Early Christians on Blessedness, w: D.L. Balch i in. (red.), Greeks, Romans and Christians, Fs. A.J. Malherbe, Minneapolis 1990, 38-51.
Wicke-Reuter U., Göttliche Providenz und menschliche Verantwortung bei Ben-Sira und in der frühen Stoa, BZAW 298, Berlin 2000.
Winston D., The Wisdom of Solomon, AB 43, New York 1979.
Winston D., Theodicy in Ben Sira and Stoic Philosophy, w: Of Scholars, Savants, and Their Texts, Fs. A. Hyman, red. R. Link-Salinger, New York 1989, 239-249.
Wojciechowski M., Aesopic Tradition in the New Testament, Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 5(2008), 99-109.
Wojciechowski M., Views of God in the “Olympic oration” of Dio Chrysostomus and in the New Testament, Folia Orientalia 48(2011), 185-196.
Wojciechowski M., Wpływy greckie w Biblii, Kraków 2012.
Chancey M., Greco-Roman Culture and the Galilee of Jesus, SNTS Monograph Series 134, Cambridge – New York 2006.
Chancey M., The Cultural Milieu of Ancient Sepphoris, NTS 47(2001), 127-145.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 562
Liczba cytowań: 0
