Próba Abrahama Lektura narracyjna Rdz 22

Abstract

Opowiadanie o ofiarowaniu Izaaka na samym początku nazwane jest próbą, która ze względu na treść Boskiego polecenia, przyjmuje postać złożonej fabuły, z umiejętnie budowanym napięciem i kilkoma nagłymi, nieoczekiwanymi zwrotami akcji. Jej punkt kulminacyjny przyjmuje postać rytuału składania ofiary całopalnej, lecz w postępowaniu Abrahama widoczne są znaczące odstępstwa od porządku czynności, ustalonych w przepisach kultycznych. Sugerują one, iż fabuła rozgrywa się w istocie na dwóch planach: posłuszeństwa głosowi Boga, nakazującemu ofiarować Izaaka oraz wiary w to, co niemożliwe, tj. w ocalenie syna. Odkrycie barana, uwikłanego w zaroślach przenosi znaczenie dotychczasowych wydarzeń na jeszcze inny poziom – symboliczny. W idei substytucji zostaje zachowana intencja ofiary z Izaaka, ale jednocześnie zanegowana jest jej materialna dosłowność, gdyż realizuje się ona nie przez zabicie syna, lecz zwierzęcia ofiarnego. Wreszcie przez wielce wymowną nieobecność Izaaka w drodze powrotnej fabuła wykonuje kolejny zaskakujący zwrot, przekształcając się w rytuał przejścia, w ramach którego syn rozstaje się z ojcem, aby rozpocząć własne, samodzielne i dorosłe życie. Nie jest ono możliwe bez przekazu wiary, odbywającego się w dialogu, w którym na pytanie syna, ojciec odsyła go po odpowiedź do Boga, ucząc go słuchania Jego głosu i ufnego poddania się Jego prowadzeniu.