Joz 14,6–15: świadectwo powygnaniowej inkluzywnej koncepcji Izraela
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2024.025Słowa kluczowe
Stary Testament, Księga Jozuego, Izrael, Kaleb, InkluzywizmAbstrakt
Tekst Joz 14,6–15, traktujący o Kalebie, który prosi Jozuego o ziemię przyobiecaną mu przez Mojżesza i w konsekwencji otrzymuje Hebron, stanowi trudność egzegetyczną ze względu na miejsce w kontekście i treść. Celem prezentowanego studium jest próba przybliżenia historii jego formowania się oraz odczytania przekazanego w nim przesłania.
Analiza formy aktualnego hebrajskiego tekstu Joz 14,6–15, jego słownictwa, motywów oraz relacji międzytekstowych, pozwala na konkluzję, że jest on rezultatem pokapłańskiego i podeuteronomistycznego opracowania Księgi Jozuego w późnym okresie perskim. Zasadnicza część, którą można łączyć z redakcją Heksateuchu, została rozszerzona o późniejsze dopowiedzenia i objaśnienia, zwłaszcza te, które wynikały z oddzielenia Księgi Jozuego od Pięcioksięgu. W tekście Joz 14,6–15 można widzieć odzwierciedlenie obecności w powygnaniowej społeczności Izraela tendencji inkluzywistycznej, promowanej w konfrontacji z silnym stanowiskiem zwolenników izraelskiego ekskluzywizmu.
Bibliografia
Achenbach, Reinhard. 2003a. „Die Erzählung von der gescheiterten Landnahme von Kadesch Barnea (Numeri 13–14) als Schlüsseltext der Redaktionsgeschichte des Pentateuchs”. Zeitschrift für altorientalische und biblische Rechtsgeschichte 9: 56–123.
Achenbach, Reinhard. 2003b. Die Vollendung der Tora. Studien zur Redaktionsgeschichte des Numeribuches im Kontext von Hexateuch und Pentateuch (Beihefte zur Zeitschrift für altorientalische und biblische Rechtsgeschichte 3). Wiesbaden: Harrassowitz.
Albertz, Rainer. 2015. „The Formative Impact of the Hexateuch Redaction. An Interim Result.” W The Post-Priestly Pentateuch. New Perspectives on its Redactional Development and Theological Profiles, red. Federico Giuntoli i Konrad Schmid (Forschungen zum Alten Testament 101), 53–74. Tübingen: Mohr Siebeck.
Beltz, Walter. 1974. Die Kaleb-Traditionen im Alten Testament (Beiträge zur Wissenschaft vom Alten und Neuen Testament 98). Stuttgart: Kohlhammer.
Boling, Robert G. 1984. Joshua. A New Translation with Notes and Commentary (The Anchor Bible 6). Garden City, NY: Doubleday.
Bratsiotis, Nikolaus Pan. 1977. „אישׁ ʾîsh; אִשָּׁה ʾishshāh.” W Theological Dictionary of the Old Testament, red. G. Johannes Botterweck i Helmer Ringgren, 222–235. Grand Rapids, MI: Eerdmans.
Butler, Trent C. 2014. Joshua (Word Biblical Commentary 7B). Nashville, TN: Thomas Nelson.
de Villiers, Gerda. 2019. „The ‘Foreigner in Our Midst’ and the Hebrew Bible.” HTS Teologiese Studies/ Theological Studies 75 (3) (https://doi.org/10.4102/hts.v75i3.5108 [dostęp: 23.02.2024]).
de Vos, J. Cornelis. 2022. „Caleb and the Redaction History of Joshua 14–19: Some Thoughts.” W Kritische Schriftgelehrsamkeit in priesterlichen und prophetischen Diskursen. Festschrift für Reinhard Achenbach zum 65. Geburtstag, red. Maskow Lars i Robker Jonathan (Beihefte zur Zeitschrift für Altorientalische und Biblische Rechtsgeschichte 27), 335–351. Wiesbaden: Harrassowitz.
Dozeman, Thomas B. 2023. Joshua 13–23. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Yale Bible 6C). New Haven, CT – London: Yale University Press.
Frevel, Christian. 2018. „‘Esau, der Vater Edoms’ (Gen 36,9.43): Ein Vergleich der Edom-Überlieferungen in Genesis und Numeri vor dem Hintergrund der historischen Entwicklung.” W The Politics of the Ancestors: Exegetical and Historical Perspectives on Genesis 12–36, red. Mark G. Brett i Jakob Wöhrle (Forschungen zum Alten Testament 124), 329–364. Tübingen: Mohr Siebeck.
Fritz, Volkmar. 1994. Das Buch Josua (Handbuch zum Alten Testament I/7). Tübingen: Mohr Siebeck.
Gass, Erasmus. 2019. Die Landverteilung Im Josuabuch. Eine Literarhistorische Analyse Von Josua 13–19 (Forschungen zum Alten Testament 132). Tübingen: Mohr Siebeck.
Görg, Manfred. 1991. Josua (Die Neue Echter Bibel. Altes Testament 26). Würzburg: Echter Verlag.
Hübner, Urlich. 1992. „Idumea (place), Idumeans.” W The Anchor Yale Bible Dictionary, red. David N. Freedman, 3: 382–383. New York, NY: Doubleday.
Jeon, Jaeyoung. 2022. From the Reed Sea to Kadesh. A Redactional and Socio-Historical Study of the Pentateuchal Wilderness Narrative (Forschungen zum Alten Testament 159). Tübingen: Mohr Siebeck.
Jericke, Detlef. 2016. „Hebron.” W WiBiLex (Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet). http://www.bibelwissenschaft.de/stichwort/20809/ (dostęp: 8.08.2024).
Knauf, Ernst Axel. 2008. Josua (Zürcher Bibelkommentare 6). Zürich: Theologischer Verlag Zürich.
Knauf, Ernst Axel. 2014. „Why ‘Joshua’?” W Deuteronomy–Kings as Emerging Authoritative Books. A Conversation, red. Diana V. Edelman (Ancient Near East Monographs 6), 73–84. Atlanta, GA: Society of Biblical Literature.
Kugler, Gili. 2017. „Who Conquered Hebron? Apologetic and Polemical Tendencies in the Story of Caleb in Josh 14.” Vetus Testamentum 67 (4): 570–580.
Kühlewein, Johannes. 1997. „אִישׁ.” W Theological Lexicon of the Old Testament, red. Ernst Jenni and Claus Westermann, 1: 98–104. Peabody, MA: Hendrickson Publishers.
Kuntz, John Kenneth. 1992. „Kenaz (Person). Kenizzite.” W The Anchor Yale Bible Dictionary, red. David N. Freedman, 4: 17. New York, NY: Doubleday.
Levine, Baruch A. 2000. Numbers 21–36: A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 4A). New York, NY: Doubleday.
Lipschits, Oded. 2005. The Fall and Rise of Jerusalem. Judah under Babylonian Rule. Winona Lake, IN: Eisenbrauns.
Milgrom, Jacob. 1990. Numbers (The JPS Torah Commentary). Philadelphia: Jewish Publication Society.
Nelson, Richard D. 1997. Joshua. A Commentary (The Old Testament Library). Louisville, KY: Westminster John Knox Press.
Noth, Martin. 1953. Das Buch Josua (Handbuch zum Alten Testament 7). Tübingen: J.C.B. Mohr.
Otto, Eckart. 2000. Das Deuteronomium im Pentateuch und Hexateuch: Studien zur Literaturgeschichte von Pentateuch und Hexateuch im Lichte des Deuteronomiumrahmens (Forschungen zum Alten Testament 30). Tübingen: Mohr Siebeck.
Otto, Eckart. 2012. Deuteronomium 1–11. Erster Teilband: 1,1–4,43 (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament). Freiburg: Herder.
Pitkänen, Pekka M. A. 2010. Joshua (Apollos Old Testament Commentary 6). Nottingham: Apollos.
Pudełko, Judyta Jolanta. 2021. „Caleb, Son of Jephunneh – As an Example of Fidelity to God. An Exegetical Study of Sir 46:7-10.” The Biblical Annals 11 (4): 575–596.
Rasmussen, Carl. 1997. „Hebron (חֶבְרוֹן [ḥebrôn I]).” W New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis, red. Willem A. VanGemeren, 4: 697–699. Grand Rapids, MI: Zondervan.
Römer, Thomas. 2016. „The Problem of the Hexateuch.” W The Formation of the Pentateuch. Bridging the Academic Cultures of Europe, Israel, and North America, red. Jan C. Gertz, Bernard M. Levinson, Dalit Rom-Shiloni i Konrad Schmid (Forschungen zum Alten Testament 111), 813–827. Tübingen: Mohr Siebeck.
Rösel, Hartmut N. 2009. „The Book of Joshua and the Existence of a Hexateuch.” W Homeland and Exile. Biblical and Ancient Near Eastern. Studies in Honour of Bustenay Oded, red. Gershon Galil, Mark Geller i Alan Millard, 559–570. Leiden–Boston, MA: Brill.
Schmid, Konrad. 2023. The Scribes of the Torah. The Formation of the Pentateuch in Its Literary and Historical Contexts (Ancient Israel and Its Literature 45). Atlanta, GA: SBL Press.
Seebass, Horst. 2003. Numeri. 2. Teilband: Numeri 10,11–22,1 (Biblischer Kommentar. Altes Testament IV/2). Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag.
Seebass, Horst. 2007. Numeri. 3. Teilband: Numeri 22,2–36,13 (Biblischer Kommentar. Altes Testament IV/3). Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag.
Szamocki, Grzegorz. 2024. Inkluzywizm i uniwersalizm w biblijnej historii początków Izraela. Studium literacko-historyczne i teologiczne. Pelplin: Bernardinum.
Towes, Wesley I. 1992. „Eshcol (Place).” W The Anchor Yale Bible Dictionary, red. David N. Freedman, 2: 617. New York, NY: Doubleday.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Grzegorz Szamocki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 44
Liczba cytowań: 0
