Próba nowego spojrzenia na problematykę wokół słowa „Kohelet”

Abstrakt

Księga Koheleta stawia przed czytelnikiem wiele zagadek i choć jest komentowana już od ponad 2000 lat, ciągle na niektóre z nich nie mamy jednoznacznej odpowiedzi. Jedną z nich jest samookreślenie się autora jako „Kohelet”. Słowo to, nieobecne w żadnej innej księdze biblijnej i pozabiblijnej tamtych czasów, bywa różnie interpretowane. Popularne dziś interpretacje wiążą je z mędrcem piszącym swe dzieło w czasach ptolemejskich i jego aktywnością. Celem artykułu będzie przebadanie występowania i znaczenia słowa „Kohelet” oraz weryfikacja założenia, że dotyczy ono właściwego, anonimowego autora dzieła. W trakcie analizy okaże się, że „Kohelet” to nie jest (auto)określenie dla autora rozważań zebranych w księdze, ale zawoalowane i niebezpośrednie nawiązanie do wyjątkowej funkcji króla Salomona, opisanej zwłaszcza w 1 Krl 8. Mimo żeńskiej formy słowa qōhelet, w księdze wypowiada się mężczyzna. Żeński czasownik w Koh 7,27 należy uznać za błąd skryby i poprawić według wzorca z Koh 12,8.