Creation in Christ in Aquinas’s Creation Theology in the Light of His References to the Pauline Letters

Abstrakt

Stworzenie w Chrystusie w teologii stworzenia św. Tomasza z Akwinu w kontekście komentarzy do listów św. Pawła

Niniejsze badanie szczegółowo omawia główne aspekty doktryny stworzenia Tomasza z Akwinu w kontekście jego komentarzy do listów paulińskich. W ostatnich dziesięcioleciach XX wieku, w przeciwieństwie do jednostronnej kwalifikacji Akwinaty jako filozofa, zauważalne było wzrastające uznanie jego roli jako egzegety biblijnego. W celu uwydatnienia znaczenia jego komentarzy biblijnych, niniejsze badanie analizuje teologię stworzenia, która bezsprzecznie zajmuje pierwszoplanowe miejsce w jego edyfice doktrynalnym. Korzystając z Indeksu Tomistycznego, zidentyfikowano fragmenty z komentarzy Akwinaty do listów paulińskich i ich odpowiedniki wersety biblijne związane z tematem stworzenia. Przeanalizowano również odniesienia do tych wersetów w jego pracach nieegzegetycznych. Na podstawie ogólnej analizy staje się jasne, że (1) teologia stworzenia Akwinaty w świetle jego komentarzy do listów paulińskich koncentruje się przede wszystkim na tematach Boga jako jedynego Stwórcy oraz dobroci istot. Ponadto (2) jest teocentryczna, skupiając się bardziej na Bogu-Stwórcy niż na istotach stworzonych. (3) Jest także optymistyczna, podejmując wysiłki na rzecz obrony dobra istot. (4) Posiada również wymiar chrystocentryczny, przypisując stworzenie wszystkich rzeczy Chrystusowi w Jego boskiej naturze, a także, za sprawą communicatio idiomatum, człowiekowi Chrystusowi. Ponadto (5) jest genialna, gdyż Akwinata demonstruje swoją biegłość w intuicji prawd dotyczących stworzenia w wersetach, które na pierwszy rzut oka nie wydają się związane ze stworzeniem. Co więcej (6), jest warta studiowania, ponieważ pewne metafory związane ze stworzeniem pojawiają się tylko w jego pracach egzegetycznych (np. sermo scientiae i księga istot). Wreszcie (7), temat stworzenia przenika całe komentarze Akwinaty do listów paulińskich, pozostając nieobecnym tylko w jego rozważaniach nad 1 i 2 Listem do Tesaloniczan.