Co po dokumencie "Natchnienie i prawda Pisma Świętego"?
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2023.014Słowa kluczowe
natchnienie biblijne, interpretacja chrystologiczna Biblii, jedność Starego i Nowego Testamentu, Sobór Watykański II, Papieska Komisja BiblijnaAbstrakt
Do opublikowania dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat minęła już prawie dekada. Można więc ze słusznego dystansu postawić pytanie, do jakiego punktu doprowadził on dyskusję o natchnieniu oraz jaki kierunek może i powinna ona przybrać w przyszłości. Na Soborze Watykańskim II przyjęto chrystocentryczną koncepcję Objawienia oraz przedstawiono skupioną na tekście teologię natchnienia. Stworzyło to problem niespójności tych dwóch zagadnień. Dokument PKB z 2014 r. wychodząc z założenia, że między teologią Objawienia i natchnienia istnieje ścisły związek, odpowiedział na głos Kościoła wyrażony w XII Zgromadzeniu Ogólnym Synodu Biskupów (2008). Do wypracowania jest jednak wciąż synteza teologiczna obejmująca te dwa zagadnienia. Posynodalny dokument Verbum Domini (2008) nakreślił chrystologiczny kierunek wypracowywania tej syntezy, która zniesie dychotomię poszukiwań teologii natchnienia w teologii dogmatycznej i biblistyce.
Bibliografia
AA.VV. 1965. Acta et Documenta Concilio Oecumenico Vaticano II Apparando, Series II (Preparatoria), t. 2, cz. 1. [b.m. – Vaticanum]: Typis Polyglottis Vaticanis.
AA.VV. 1966. Documenti. Il Conclio Vaticano II. Bologna: Edizioni Dehoniane.
AA.VV. 1976. Acta Synodalia Sacrosancti Concilii Oecumenici Vaticani II, t. 4, cz. 1. [b.m. – Vaticanum]: Typis Polyglottis Vaticanis.
AA.VV. 1993. Enchiridion biblicum. Documenti della Chiesa sulla Sacra Scrittura. Bologna: Edizioni Dehoniane.
Alberigo, Giuseppe i Alberto Meloni, red. 1995–2001. Storia del concilio Vaticano II. Bologna: il Mulino.
Aletti, Jean-Noël. 2013.“Approccio retorico e verità biblica. Il caso del Nuovo Testameto.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet: 185–203. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Alonso Schökel, Luis. 1965. La palabra inspirada. La Biblia a la luz de la ciencia del leguaje. Barcelona: Herder (tłum polskie 1983. Słowo natchnione. Pismo Święte w świetle nauki o języku, tłum. A. Malewski, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne).
Aparicio Vallas, Carmen. 2013. “L’ispirazione alla luce dei testi del Vaticano II.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 320–335. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Baraniak, Marek I. 2020, „Początki koncepcji natchnienia biblijnego w dyskursie religijnym.” Colloqia Litteraria 29, no. 2: 5–24.
Barbiero, Gianni. 2013. „Le metafore e le immagini dell’ispirazione nella Torah e nei profeti.” W: Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 47–61. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Barr, James. 1961. The Semantics of Biblical Language. Oxford: Clarendon Press (cyt. tłum. włoskie, Semantica del linguaggio biblico, tłum. P. Sacchi. Bologna: Edizioni Dehoniane 1980).
Barr, James. 1973. The Bible in the Modern World. London: SMC Press.
Barr, James. 1980. The Scope and Authority of the Bible. London: SMC.
Barr, James. 1983. Holy Scripture: Canon, Authority, Criticism. Philadelphia: The Westminster Press.
Benedyk XVI. 2010. Adhortacja apostolska Verbum Domini. O Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła. Kraków: Wydawnictwo M.
Betti, Umberto. 1963. „La Tradizione è una fonte della Rivelazione?” Antonianum 38: 31–49.
Betti, Umberto. 1966. „De sacra Tradizione in concilio Vaticano II.” Antonianum 41: 3–15.
Blankenhorn, Bernhard. 2016. “God Speaks: Divine Authorship of Scripture in Karl Rahner and Pierre Benoit.” Angelicum 93, no. 3: 445–462.
Bloesch, Donald G. 2006. Holy Scripture: Revelation, Inspiration & Interpretation. Dovner.
Bovati, Pietro. 2013. “Teologia biblica e ispirazione. Problemi e aperture.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 283–303. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Brown, Raymond E. 1955. The Sensus Plenior of Sacred Scriptur. Baltimore: St. Mary University.
Brown, Raymond E. 1963. “The ‘Sensus Plenior’ in the Last Ten Years.” Catholic Biblical Quarterly 25, no. 3: 262–285.
Burigana, Riccardo. 1998. La Bibbia nel concilio. La redazione della costituzione Dei Verbum del Vaticano II. Bologna: il Mulino.
Calduch-Benages, Nuria. 2013a. „Il Siracide: un libro deuterocanonico molto particolare.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 124–135. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Calduch-Benages, Nuria. 2013b. „L’ispirazione: il problema del corpus deuterocanonico.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 242–244. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Cameron, S. de, Nigel M. 1985. „Incarnation and Inscripturation: The Christological Analogy in the Light of Recent Discussion.” Scottish Bulletin of Evangelical Theology 3, no. 2: 35–46.
Carbonneau, Robert E. 2004. “Father Barnabas Mary Ahern C.P.: Religious Life and Biblical Scholarship.” U.S. Catholic Historian 22, no. 1: 93–105.
Commission Biblique Pontificale. 1993. L’interpretation de la Bible dans l’Église. Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Costacurta, Bruna. 2013. „Gli Scritti: una Parola che viene da Dio.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 62–73. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Douglas, Oss A. 1988. “Canon as Context: The Function of Sensus Plenior in Evangelical Hermeneutics.” Grace Theological Journal 9, no. 1: 105–127.
Dubovský, Peter. 2013a. „Storia, fantasia e ideologia. Il metodo storico interroga l’ispirazione.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 136–154. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Dubovský, Peter. 2013b. „Leggere la Bibbia come unità.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 260–268. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Dubovský, Peter i Jean-Pierre Sonnet, red. 2013. Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Dunn Mathew W.I. 2007. “Raymond Brown and the sensus plenior interpretation of the Bible.” Studies in Religion 36, no. 3–4: 531–551.
Enns, Peter. 2005. Inspiration and Incarnation: Evangelicals and the Problem of the Old Testament. Grand Rapids: baker Academics.
Farkasfalvy, Denis. 2006. „How to Renew the Theology of Biblical Inspiration.” Nova et Vetera English Edition 4, no. 2: 231–253.
Farkasfalvy, Denis. 2010. Inspiration and Interpretation: A Theological Introduction to Sacred Scripture. Washington: The Catholic University of America Press.
Farkasfalvy, Denis. 2018. A Theology of the Christian Bible: Revelation, Inspiration and Canon. Washington: The Catholic University of America Press.
Farkasfalvy, Denis. 2021. A Biblical Path to the Triune God: Jesus, Paul, and Revelation of the Trinity, wyd. T. Esposito. Washington: The Catholic University of America Press.
FitzGerald, Brian. 2017. Inspiration and Authority in the Middle Ages: Prophets and their Critics from Scholasticism to Humanism. Oxford: Oxford University Press.
Gadenz, Pablo T. 2010. „Magisterial Teaching on the Inspiration and Truth of Scripture: Precedents and Prospects.” Letter & Spirit 6: 67–91.
Giambrone, Anthony. 2021. „W poszukiwaniu Vera et Sincera de Jesu. Dei Verbum §19 i historyczność Ewangelii.” Wrocławski Przegląd Teologiczny 29, no. 1: 29–70.
Gianto, Augustinus. 2013. „Linguistica e ispirazione.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 204–222. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Granadaos, Juan M. 2013. “Parola di Dio, mistero e continuità.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 245–259. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Grilli, Massimo. 2013. “L’«ispirazione» della Scrittura in chiave communicativa.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 223–240. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Grondin, Jean. 2007. Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, tłum. L. Łysień. Kraków: Wydawnictwo WAM 2007.
Guerriero, Elio. 2018. Świadek prawdy. Biografia Benedykta XVI, tłum. Joanna Tomaszek. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Hegel, Georg W.F. 1958. Wykłady z filozofii dziejów, tłum. J. Grabowski, A. Landman, t. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hrůša, Ivan. 2013. „L’ispirazione divina nella Mesopotamia antica.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 21–32. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Jedin, Hubert. 1949–1978. Geschichte des Konzils von Trient, tt. 1–5, Freiburg i. Br.: Herder.
Kasprzak, Dariusz. 2007. „Teologia natchnienia biblijnego w okresie patrystycznym.” W Gwiazda Jakuba – demony – niewiasta Apokalipsy, red. Tomasz Jelonek, 93–129. Kraków: Katedra Teologii i Informatyki Biblijnej PAT.
Komonchak, Joseph A. 1995–2005. History of Vatican II, tt. 1–5. Maryknoll–Leuven: Orbis-Peeters.
Linke, Waldemar. 2006. „Natchnienie Księgi Tobiasza. Studium nietypowego przypadku.” Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich 3: 235–255.
Linke, Waldemar. 2011. „Natchnienie tekstu biblijnego. Historia przekonania religijnego i dogmatu wiary.” W Wstęp ogólny do Biblii, red. Piotr Walewski, 153–238. Rumia: Biblicum.
Linke, Waldemar. 2017. „Natchnienie i prawda Pisma Świętego. Od Dei Verbum do Evangelii Gaudium.” W Natchnienie Pisma Świętego w świetle świadectw tekstów o nich samych, red. Mirosław. Wróbel, Stefan Szymik, Krzysztof Napora, 21–44. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Liverani, Mario. 2010. Nie tylko Biblia. Historia starożytnego Izraela, tłum. Jakub Puchalski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego (oryg. Oltre la Bibbia. Storia antica di Israele. Bari: Laterza 2007).
Mazzinghi, Luca. 2017. „Capitolo V. Il Nuovo Testamento.” W Dei Verbum, red. Luca Mazzinghi, Massimo Epis i Vincenzo Di Pilato, 262–271. Bologna: Edizioni Dehoniane.
Merk, Augustinus i Augustinus Bea. 1951. „De inspiratione S. Scripturis.” W Institutiones biblicae, t. 1, De S. Scriptura in universum, 12–108. Roma: Ponificium Institutum Biblicum (wyd. 6).
Milerski, Bogusław, 2005. “Teologia słowa i zasada autorytetu Pisma. Ujęcie luterańskie.” W Księgi święte a słowo Boże, red. Łukasz Kamykowski, Zdzisław Kijas, 97–110. Kraków: Papieska Akademia Teologiczna.
Niemczyk, Jan B. 1985. „Autorytet Pisma Świętego według doktryny Marcina Lutra.” W Mysterium Verbi, red. Henryk Muszyński, Alfons Skowronek, 16–28. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Niesiołowski-Spanò, Łukasz i Krystyna Stebnicka. 2020. Historia Żydów w starożytności. Od Thotmesa do Mahometa. Warszawa: PWN.
O’Collins, Gerald. 1985. „At the Origins of ‘Dei Verbum’”. Heythrop Journal 26, no. 1: 93–112.
O’Collins, Gerald. 2016. Revelation: Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ. Oxford: Oxford University Press.
O’Collins, Gerald. 2018. Inspiration. Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration. Oxford: Oxford University Press.
Oczachowski, Andrzej. 2010. „Objawienie. Natchnienie. Biblia.” Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 15: 237–245.
O’Malley, John W. 2011. Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego, tłum. A. Wojtasik. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Orygenes. 2003. Komentarz do Ewangelii według św. Jana, tłum. i opr. Stanisław Kalinkowski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Papieska Komisja Biblijna. 2002. Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej. Kielce: Verbum.
Papieska Komisja Biblijna. 2014. Natchnienie i prawda Pisma świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat. Kielce: Verbum.
Pesch, Otto, H. 2008. Zrozumieć Lutra, tłum. Andrzej Marniok, Krzysztof Kowalik. Poznań: W drodze.
Pié-Ninot, Salvaor. 2013. “Teologia del testo biblico.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 304–319. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Pikor, Wojciech. 2007. „W jaki sposób Biblia jest ‘księgą świętą’?” Roczniki Teologiczne 54, no. 1: 83–103.
Pisano, Stephen. 2013. „Critica testuale e storia del testo al servizio dell’ispirazione.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 100–123. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Przyłębski, Andrzej. 2019. Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia. Poznań: Zysk i S-ka.
Rahner, Karl. 1958. Über die Schriftisnpiration, [Questiones Disputatae 1] Freiburg i. B.: Herder (= Rahner, Karl, 1956. „Über die Schriftisnpiration”. Zeitschrift für katholische Theologie 78: 137–168).
Ravasi, Gianfranco. 2013. “Verso una teologia biblica dell’ispirazione.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský, Jean-Pierre Sonnet, 271–282. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Richmond, Quinton B. 2014.Theories of Inerrancy and Inspiration of Biblical Scripturs. Bloomington: Authorhouse.
Rogers, Jack B. i Donald K. McKim. 1979. The Authority and Interpretation. An Historical Approach. New York: Harper and Row.
Sievers, Joseph. 2013. „L’ispirazione nel pensiero ellenistico.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 33–46. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Ska, Jean L. 2013. „Ispirazione e metodo storico-critico.” W: Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 77–99. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Slawik, Jakub. 2012. „O hermeneutycznych założeniach badań biblijnych.” Rocznik Teologiczny 63, no. 2: 371–387.
Sonnet, Jean P. 2013. „Elementi per una teoria narratica dell’ispirazione della Bibbia Ebraica.” W Ogni Scrittura è ispirata: Nuove prospettive sull'ispirazione biblica, red. Peter Dubovský Jean-Pierre Sonnet, 155–184. Roma–Milano: Gregorian & Biblical Press-San Paolo.
Stasiak, Sławomir. 2013. „Czy Kościół może bać się odkrycia nieznanych dotąd pism natchnionych?” Wrocławski Przegląd Teologiczny 21, no. 2: 59–70.
Szymik, Stefan. 2013. „Nauka Vaticanum II o natchnieniu i prawdzie Pisma Świętego.” Zeszyty Naukowe SBP 10: 345–365.
Szymik, Stefan. 2015. „Słowo i Duch Chrystusa. Charyzmat natchnienia biblijnego odczytany w kluczu chrystologicznym.” W Scripturae Sacrae propagator. Księga wydana z okazji 80. rocznicy urodzin ks. profesora Janusza M. Czerskiego, red. K. Ziaja, 215–230. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Tromp, Sebastian C.P. 1931. De Revelatione Christiana. Romae: apud Aedes Universitatis Gregorianae.
Tromp, Sebastian C.P. 1932. De Sacrae Scripturae Inspiratione. Romae: apud Aedes Universitatis Gregorianae.
Vanhoozer, Kevin J. 2016. „Holly Scripture.” W: Christian Dogmatics. Reformed Theology for the Church Catholic, red. Michael Allen, Scott R. Swain, 30–56. Grand Rapids: Baker Academic.
Webster, John. 2003. Holy Scripture: A Dogmatic Sketch. Cambridge: Cambridge University Press 2003.
Wicks, Jared. 2010. „Vatican II on Revelation: from Behind the Scenes.” Theological Studies 71, no. 3: 637–650.
Williams, Daniel H. 2006. Tradition, Scripture, and Interpretation: A Sourcebook of the Ancient Church. Grand Rapids: Baker Academic.
Witczyk, Henryk. 2017. „Nowe ujęcie natchnienia i prawdy Pisma Świętego.” W Natchnienie Pisma Świętego w świetle świadectw tekstów o nich samych, red. Mirosław Wróbel, Stefan Szymik, Krzysztof Napora, 45–64. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Witczyk, Henryk. 2020. Natchnienie. Prawda. Zbawienie. Poznań: Pallottinum.
Woodbridge, John D. 1982. Biblical Authority: A Critique of the Rogers/McKim Proposal. Grand Rapids: The Zondervan Corporation.
Zatwardnicki, Sławomir. 2022. Od teologii Objawienia do teologii natchnienia. Studium inspirowane twórczością Geralda O’Collinsa i Josepha Ratzingera. Lublin: Wydawnictwo Academion.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Waldemar Linke
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 453
Liczba cytowań: 0
