Przygotowanie kandydatów do chrztu w kontekście ich funkcjonowania w świecie na podstawie wybranych pouczeń chrzcielnych oraz pism katechetycznych (IV–V w.)
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2023.001Słowa kluczowe
starożytny katechumenat, chrzest, pierwsze wieki chrześcijaństwa, katechezy chrzcielneAbstrakt
Artykuł przedstawia charakterystykę sylwetki katechumena w kulturze pierwszych wieków chrześcijaństwa na podstawie katechez chrzcielnych (przedchrzcielnych i mistagogicznych). Dzięki wykorzystaniu pouczeń katechetów pochodzących z IV w. i pocz. V w. z różnych środowisk ukazano miejsce kandydatów do chrztu w świecie, ich relacje społeczne w kontekście specyficznej pozycji, jaką zajmowali, przygotowując się do przyjęcia sakramentu chrztu, a tym samym oczekując przyjęcia w sposób pełny do wspólnoty Kościoła.
Bibliografia
Źródła:
A. Teksty oryginalne
Agostino.1965.Confessioni, NBA I. Roma: Città Nuova Editrice.
Agostino. 2001. De catechizandis rudibus. W Morale e Ascetismo Cristiano. NBA VII/2. Roma: Citta Nuova Editrice.
Agostino. 1995. De fide et operibus. W La Vera Religione, NBA VI/2, Roma: Citta Nuova Editrice.
Ambrosii.1955. Explanatio Symboli, De Sacramentis, De Mysteriis.W Sancti Ambrosii Opera, CSEL 73. Universitat Salzburg.
Hippolyte de Rome.1968. La tradition apostolique. SC 11bis. Paris: Éditions du Cerf.
Jean Chrysostome. 1970. Huit catéchèses baptismales inédites, SC 50 bis, Paris: Cerf.
Jean Chrysostome. 1990. Trois catéchèses baptismales, SC 366, Paris: Cerf.
Konstytucje apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii, Prawo kanoniczne świętych Apostołów, Kary świętych Apostołów dla upadłych, Euchologion Serapiona. 2007. Synody i Kolekcje Praw, t. 2, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, ŹMT 42, Kraków: Wydawnictwo WAM.
B. Przekłady
Ambroży z Mediolanu. 2004. Wyjaśnienie Symbolu. O tajemnicach, O sakramentach. Tłum. ks. Ludwik Gładyszewski, ŹMT 31. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Augustyn. 1952. Pisma katechetyczne. Tłum. ks. Władysław Budzik. Warszawa: PAX.
Cyryl Jerozolimski. 2000. Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne. Tłum. ks. Wojciech Kania BOK 14. Kraków: Wydawnictwo M.
Jan Chryzostom. 2021. Katechezy chrzcielne. Homilie dla tych, którzy mają być oświeceni oraz do nowo oświeconych. Tłum. ks. Wojciech Kania, BOK. Kraków: Wydawnictwo M.
Nicetas z Remezjany. 2015. Pisma. Tłum. Marta Przyszychowska, Przemysław Szewczyk, Leon Nieścior BOK. Kraków: Wydawnictwo M.
Giovanni Crisostomo. 1998. Le Catechesi Battesimali. Ed. Luciano Zappella. Milano: Paolini.
Teodoro di Mopsuestia. 2008. Le Omelie Battesimali e Mistagogiche. Ed. Flavio Placida. Messina- Torino: Editrice Elledici.
Tradycja Apostolska. 1975. W Antologia literatury patrystycznej. T. 1. Oprac. i tłum. ks. Marian Michalski. Warszawa: PAX.
Opracowania:
Bradshaw, Paul, Johnson, Maxwell, Phillips, Edward. 2002. The Apostolic Tradition. A Commentary. Mineapolis: Fortress Press.
Daniélou, Jean. 1969. La catechesi nei primi secoli, Torino: Elle Di Ci.
Daniélou, Jean. 2011. Symbolika obrzędów chrzcielnych. W Pisma wybrane. Kraków: WAM.
Grossi, Vittorino. 1993. Le catechesi battesimale agli inizi del V secolo. Roma: Institutum Patristicum Augustinianum.
Grzywa, Anna. 2019. „Katechumen i kształtowanie jego stosunku do Kościoła i świata. Analiza zagadnienia na podstawie wybranych, starożytnych katechez chrzcielnych” . Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 39 (2019) nr 2: 73-84.
Kelly Henry Ansgar.1985. The Devil at Baptism, Ritual, Theology, and Drama, Ithaca and London: Cornell University Press.
Lugaresi, Leonardo. 2008. Il Teatro di Dio. Il problema degli spettacoli nel cristianesimo antico (II-IV secolo). Brescia: Morcelliana.
Monachino, Vincenzo SJ. 1973. S. Ambrogio e la cura pastorale a Milano nel secolo IV. Milano: Centro Ambrosiano di Documentazione e Studi Religiosi.
Nuovo Dizionario Patristico e Di Antichita Cristiane. 2007. dir. A. Di Berardino. Genova, Milano: Marietti.
Pasqato, Ottorino. 1976. Gli spettacoli in S. Giovanni Crisostomo. Paganismo e Cristianesimo ad Antiochia e Costantinopoli nel IV secolo. Roma. Pontificiae Universitatis Gregorianae.
Pasquato, Ottorino. 2006. I laici in Giovanni Crisostomo. Tra Chiesa, famiglia e citta. Roma: LAS.
Piccaluga, Giulia. 2003. L’uomo che aveva amato il teatro. L’Agostino delle Confessiones e il mondo del spettaccolo.W Le Confessioni di Agostino (402-2002): billancio e prospettive. Studia Ephemeridis Augustinianum 85. Roma: Istitutum Patristicum Augustinianum:177-189.
Piccaluga, Giulia. 2005. Teatro, Tempio, Chiesa. La spazialita dello spettacolo in Giovanni Crisostomo. W Giovanni Crisostomo Oriente e Occidente tra IV e V secolo. Studia Ephemeridis Augustinianum 93. Roma: Istitutum Patristicum Augustinianum: 479-490.
Pignot, Matthieu.2020. The Catechumenate in Late Africa (4th-6th Centuries). Augustine of Hippo, His Contemporaries and Early Reception, Supplements to Vigiliae Christianae 162 Boston: Brill, Leiden.
Quacquarelli, Antonio.1984. Mezzi espressii dei catecheti e la simbologia nel linguaggio delle arti figurative. W Catechesi battesimale e Riconcilliazione nei Padri del IV secolo. A cura di S. Felici. Roma: LAS:131-144.
Riley, Hugh. 1974. Christian Initiation, A comparative Study of the Interpretation of the Baptistmal Liturgy in the Mystagogical Writings of Cyril of Jerusalem, John Chrysostom, Theodore of Mopsuestia and Ambrose of Milan, Washington: Catholic University of America Press.
Saggioro, Alessandro.1996. Dalla pompa diaboli allo spirituale theatrum. Cultura classica e cristianesimo nella polemica dei Padri della Chiesa contro gli spettacoli. Il terzo secolo, Mythos 8, Palermo.
Stenzel, Alois.1962. Il Battesimo. Genesi ed evoluzione della liturgia battesimle. Alba: Edizioni Paoline.
Trisoglio, Francesco. 2017. Le catechesi dei padri della Chiesa. Torino: Effata Editrice.
Witkamp, Nathan. 2018. Tradition and Innovation. Baptismal Rite and Mystagogy in Theodore of Mopsuestia and Narsai of Nisibis, Supplements to Vigiliae Christianae 149. Boston: Brill Leiden.
Żurek, Antoni ks. 2019. Inicjacja w Kościele Starożytnym, Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Anna Grzywa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 343
Liczba cytowań: 0
