„Adamie, gdzie jesteś?” Dialogiczna egzegeza Hugona ze św. Wiktora we fragmencie jego Super Ecclesiasten
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2022.008Słowa kluczowe
Hugon ze św. Wiktora, Księga Koheleta, egzegeza średniowieczna, poszukiwanie prawdy, mądrośćAbstrakt
Artykuł zawiera fragment Komentarz do Księgi Koheleta mistrza Hugona ze św. Wiktora w przekładzie na język polski. W krótkim wstępie, poza zwięzłym przedstawieniem samego dzieła i okoliczności jego powstania, tłumacz, a zarazem wydawca krytyczny tego dzieła, zwraca uwagę na charakterystyczną dla Wiktoryna „dialogiczną” formę uprawiania egzegezy biblijnej. Super Ecclesiasten, będąc ostatnim egzegetycznym dziełem Hugona, stanowi najdoskonalsze świadectwo jego sposobu czytania i wyjaśniania Biblii. Prezentowany w przekładzie passus, oparty na będącym w przygotowaniu tekście krytycznym, jest tego wyjątkową i wyborną ilustracją.
Bibliografia
Hugo de Sancto Victore. 1854a. In Salomonis Ecclesiasten homiliae XIX. Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, ed. J. P. Migne, t. 175, 113C–256C. Paris.
Hugo de Sancto Victore. 1854b. De sacramentis christianae fidei. Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, ed. J. P. Migne t. 176, 173A–618B. Paris.
Hugo de Sancto Victore. 1854c. De scripturis et scriptoribus sacris. Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, ed. J. P. Migne, 9A–28D. Paris.
Hugo de Sancto Victore. 1854d. Miscellanea. Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, J. P. Migne, t. 177, 469A–821A. Paris.
Hugo de Sancto Victore. 1854e. Adnotatiunculae in Threnos Jeremiae. Patrologiae Cursus Completus, Series Latina, ed. J. P. Migne, t. 175, 255D–322B. Paris.
Hugo de Sancto Victore. 1982. Sententiae de divinitate, ed. Piazzoni, “Ugo di San Vittore ‘auctor’ delle ‘Sententiae de divinitate’”. Studi Medievali 23: 861–955.
Hugo de Sancto Victore. 2001. De archa Noe. Ed. P. Sicard. CCCM 176. Turnhout: Brepols.
Hugo de Sancto Victore. 2002. De tribus diebus. Ed. D. Poirel. CCCM 177. Turnhout: Brepols.
Hugo de Sancto Victore. 2007. „Diligens Scrutator Sacri Eloquii: An Introduction to Scriptural Exegesis by Hugh of St Victor Preserved at Admont Library (Ms 672).” In Manuscripts and Monastic Culture. Reform and Renewal in Twelfth-Century Germany, ed. by Alison Beach, 272–283. Turnhout: Brepols.
Hugo de Sancto Victore. 2017. „Epitoma Dindimi in philosophiam.” In Hugonis de Sancto Victore operum Editio auspiciis Gilduini abbatis procurata et IV voluminibus digessa Novissime vero a Rainero Berndt restituta. Primum volumen ediderunt Rainer Berndt et José Luis Narvaja. Münster: Aschendorff Verlag.
Hugon ze św. Wiktora. 2017a. „Didascalicon de studio legendi. Księga III, 6–19”. Przekł. M. J. Janecki. Studia Antyczne i Mediewistyczne 15 (50): 167–176.
Hugon ze św. Wiktora. 2017b. Didascalicon, czyli co i jak czytać. Przekł. Paulina Pludra-Żuk, wstęp J. Soszyński, komentarz P. Pludra-Żuk i J. Soszyński. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Hugon ze św. Wiktora. 2019. O Słowie Bożym. Przekł. Paulina Chojnacka, Marcin Jan Janecki. In Chojnacka, Paulina, Janecki, Marcin Jan. „De Verbo Dei Hugona ze św. Wiktora. Wprowadzenie i przekład.” Biblica et Patristica Thoruniensia 12 (3): 305–330.
Hugon ze św. Wiktora. 2022. O Pismach Świętych i ich autorach. Przekł. i wstęp Damian Wierdak. In Wierdak, Damian. „De scripturis et scriptoribus sacris Hugona ze św. Wiktora. Wprowadzenie i przekład.” Biblica et Patristica Thoruniensia 15 (2): 67–93.
Hugon ze św. Wiktora. 2022b. O arce Noego. Przekł. Zdzisław Koczarski. In Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, ed. by Marcin J. Janecki, Wanda Bajor, Dominique Poirel. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki [w druku].
Osbert ze św. Wiktora. 2022. List o chorobie i śmierci Mistrza Hugona. Przekł. Marcin J. Janecki. In Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, ed. by Marcin J. Janecki, Wanada Bajor, Dominique Poirel. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki [w druku].
Berndt Reiner. 2009. Bibel und Exegese in der Abtei Saint-Victor zu Paris. Corpus Victorinum, Instrumenta 3. Münster: Aschendorff Verlag.
Blessing, Claus. 2017. Sacramenta in quibus principaliter salus constat. Taufe, Firmung und Eucharistie bei Hugo von St. Viktor. Wien: Lit Verlag.
Châtillon Jean. 1992. Le mouvement canonial au Moyen Âge, réforme de l’Eglise, spiritualité et culture. Études réunies par Patrice Sicard. Bibliotheca Victorina, 3. Paris–Turnhout: Brepols.
Cizewski, Wanda. 1987. “Reading the World as Scripture: Hugh of St Victor’s «De tribus diebus».” Florilegium 9: 65–88.
Coolman Boyd Taylor. 2010. The Theology of Hugh of Saint Victor: An Interpretation. Cambridge: Cambridge University Press.
Coolman, Boyd Taylor. 2003. “Pulchrum esse: The Beauty of Scripture, the Beauty of the Soul, and the Art of Exegesis in Hugh of St. Victor.” Traditio 58: 175–200.
Crossnoe, Marshall. 2018. “Devout, Learned, and Virtuous. The History and Histories of the Order of Saint-Victor.” In A companion to the Abbey of Saint Victor in Paris, edited by Hugh Feiss, and Juliette Mousseau, 1–55. Leiden–Boston: Brill.
Dahan, Gilbert, and A. Noblesse-Rocher. 2014. L’exégese monastique au Moyen Âge (XIe–XIVe siecle). Turnhout: Brepols.
Dahan, Gilbert. 2010a. «“Et omnia vanitas». Les commentaires d’Ecclesiaste 1, 2 au XIIe et au XIIIe siecle.” In Florilegium medievale: études offertes Jacqueline Hamesse a l’occasion de son éméritat, edited by José Francisco Preto Meirinhos, and Olga Weijers, 129–154. Turnhout: Brepols.
Dahan, Gilbert. 2010b. „L’influence des victorins dans l’exégese de la Bible jusqu’a la fin du XIIIe siecle.” In L’École de Saint-Victor de Paris: Influence et rayonnement du Moyen Âge a l’époque moderne: Colloque international du C.N.R.S. pour le neuvieme centenaire de la fondation (1108–2008) tenu au College des Bernardins a Paris les 24–27 septembre 2008, edited by Dominique Poirel, 153–177. Turnhout: Brepols.
Feiss, Hugh, and Juliet Mousseau. 2017. A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris. Leiden–Boston: Brill.
FitzGerald, Brian D. 2012. “Time, History and Mutability in Hugh of St. Victor’s Homilies on Ecclesiastes and De vanitate mundi.” Viator 43: 215–240.
FitzGerald, Brian D. 2017. Inspiration and Authority in the Middle Ages: Prophets and Their Critics from Scholasticism to Humanism. Oxford: Oxford University Press.
Goy, Rudolf. 1976. Die Überlieferungder Werke Hugos von St. Viktor: ein Beitrag zur Kommunikationsgeschichte des Mittelalters. Stuttgart: Hiersemann.
Harkins, Franklin T. 2009. Reading and the work of Restoration. History and Scripture in the Theology of Hugh of St Victor. Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.
Harkins, Franklin. T., and Frans van Liere. 2012. Interpretation of Scripture: Theory. A Selection of Works of Hugh, Andrew, Godfrey and Richard of St Victor, and Robert of Melun. Turnhout: Brepols.
Janecki, Marcin Jan, Wanda Bajor, and Dominique Poirel (eds.). 2022. Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki [w druku].
Janecki, Marcin Jan. 2017. „Omnia disce. Mistrza Hugona ze św. Wiktora rady dla studentów.” Studia Antyczne i Mediewistyczne 15: 159–166.
Janecki, Marcin Jan. 2022. „Hugon ze św. Wiktora. Magister victorinum.” In Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, edited by Marcin J. Janecki, Wanda Bajor, and Dominique Poirel. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki [w druku].
Karfíková, Lenka. 1998. “De esse ad pulchrum esse”. Schönheit in der Theologie Hugos von St. Viktor. Bibliotheca Victorina, 8. Turnhout: Brepols.
Kijewska, Agnieszka. 2021. “John Scottus Eriugena and Hugh of Saint Victor: Readers of the Book of Nature and the Book of Scripture.” In Omnium expetendorum prima est sapiential. Studies on Victorine thought and influence, edited by Dominique Poirel, Marcin J. Janecki, Wanda Bajor, and Michał Buraczewski. Bibliotheca Victorina, 29, 33–62. Turnhout: Brepols.
Lazzari, Francesco. 1965. Il contemptus mundi nella scuola di S. Vittore. Napoli: Istituto italiano per gli studi storici.
Leyra Curia, Montse. 2017. In Hebreo: The Victorine Exegesis of the Bible in the Light of Its Northern French Jewish Sources. Turnhout: Brepols.
Liere, Frans van, and Franklin T. Harkins. 2009. Interpretation of Scripture: Practice. A Selection of Works of Hugh, Andrew, Richard, and Leonius of St Victor, and of Robert of Melun, Peter Comestor and Maurice of Sully. Turnhout: Brepols.
Liere, Frans van. 2017. “Following in the Footsteps of Hugh: Exegesis at St-Victor, 1142–1242.” In A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris, edited by Hugh Feiss, and Juliet Mousseau, 223–243. Leiden–Boston: Brill.
Longere, Jean. 1991. L’abbaye parisienne de Saint-Victor au Moyen Âge. Communications présentées au XIIIe Colloque d’Humanisme médiéval de Paris (1986–1988). Turnhout: Brepols.
Merrilees, Brian, and William Edwards. 1994. Firminus Verris Dictionarius. Dictionnaire latin-français de Firmin Le Ver. Turnhout: Brepols. http://clt.brepolis.net.bnf.idm.oclc. org/dld/pages/QuickSearch.aspx (dostęp: 30.04.2022).
Moulin, Isabelle. 2015. Hugues de Saint-Victor. Sacrement et sacramentalité dans l’économie de la grâce. Paris: Parole et Silence.
Németh, Csaba. 2020. ‘Quasi aurora consurgens’. The Victorine theological anthropology and its decline. Bibliotheca Victorina, 27. Turnhout: Brepols.
Nicolai, Eric. 1996. Hermeneutical Principles in the “Didascalicon” of Hugh of St. Victor. Roma: Pontificia Universitas Sanctae Crucis.
Poirel, Dominique, Marcin Jan Janecki, Wanda Bajor, and Michał Buraczewski. 2021. Omnium expetendorum prima est sapiential. Studies on Victorine thought and influence. Bibliotheca Victorina, 29. Turnhout: Brepols.
Poirel, Dominique. 1998. Hugues de Saint-Victor. Paris: Cerf.
Poirel, Dominique. 2002. Livre de la Nature et débat trinitaire au XIIe siecle. Le “De tribus diebus” de Hugues de Saint-Victor. Turnhout: Brepols.
Poirel, Dominique. 2021. “Qu’est-ce que Saint-Victor?” In Omnium expetendorum prima est sapiential. Studies on Victorine thought and influence, edited by Dominique Poirel, Marcin J. Janecki, Wand Bajor, and Michał Buraczewski, 487–511.Turnhout: Brepols.
Poirel, Dominique. 2022. „Edycja krytyczna dzieł Hugona ze św. Wiktora”, przekł. Marcin J. Janecki. In Mądrość wiktorynów. Kultura intelektualna szkoły św. Wiktora, edited by Marcin J. Janecki, Wanda Bajor, and Dominique Poirel, 67–85. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki [w druku].
Porwoll, Robert J., and David Allison Orsbon. 2021. Victorine Restoration. Essays on Hugh of St Victor, Richard of St Victor, and Thomas Gallus. Turnhout: Brepols.
Rorem, Paul. 2009. Hugh of Saint Victor, Oxford: Oxford University Press.
Salzmann, Andrew Benjamin. 2021. “A Trinitarian Introduction to Hugh of St Victor’s Exegesis Texts, Purpose, Reception.” In Victorine Restoration. Essays on Hugh of St Victor, Richard of St Victor, and Thomas Gallus, edited by Robert J. Porwoll, and David Allison Orsbon, 45–97. Turnhout: Brepols.
Schlette, Heinz Robert. 1961. Die Nichtigkeit der Welt. Der philosophische Horizont des Hugo von St. Viktor. München: Kösel.
Sicard, Patrice. 1991. Hugues de Saint-Victor et son école, introduction, choix de texte, traduction et commentaires. Turnhout: Brepols.
Sicard, Patrice. 1993. Diagrammes médiévaux et exégese visuelle. Le “Libellus de formatione arche” de Hugues de Saint-Victor. Bibliotheca Victorina, 4. Turnhout: Brepols.
Sicard, Patrice. 2013. «‘De la liquéfaction a la défaillance’. Pour un vocabulaire mystique au XIIe siecle». Revue de l’histoire des religions 4: 447–483.
Sicard, Patrice. 2015. Iter Victorinum. La tradition manuscrite des oeuvres de Hugues et de Richard de Saint-Victor. Turnhout: Brepols.
Sicard, Patrice. 2017. “Mystical Experience Accordingt o Hugh of Saint Victor: Principles, Foundations, and Types.” In A Companion to the Abbey of Saint Victor in Paris, edited by Hugh Feiss, and Juliet Mousseau, 469–515. Leiden–Boston: Brill.
Stammberger, Ralf M.W. 2007. “Diligens Scrutator Sacri Eloquii: An Introduction to Scriptural Exegesis by Hugh of St Victor Preserved at Admont Library (Ms 672).” In Manuscripts and Monastic Culture. Reform and Renewal in Twelfth-Century Germany, edited by A. Beach, 241–283. Turnhout: Brepols.
Tischler, Mattias. 2014. Die Bibel in Saint-Victor. Das Buch der Bücher als Gradmesser für wissenschaftliche, soziale und ordensgeschichtliche Umbrüche im europäischen Hoch- und Spätmittelalter. Münster: Aschendorff Verlag.
Van den Eynde, Damaian. 1960. Essai sur la succession et la date des écrits de Hugues de Saint-Victor. Rome: Pontificium Athenaeum Antonianum.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 724
Liczba cytowań: 1
