Wkład uczonych polskich i niemieckich w dyskusje o wolności na Uniwersytecie Charkowskim w pierwszej połowie XIX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2024.006Słowa kluczowe
Uniwersytet Charkowski; wolność; sprawiedliwość; równość; polscy uczeni; niemieccy uczeniAbstrakt
Wraz z założeniem Uniwersytetu Charkowskiego (1804), który wkrótce stał się ważnym ośrodkiem edukacji i oświecenia, na Ukrainie rozpowszechniły się oświeceniowe idee wolności, sprawiedliwości i równości. Ważną rolę odegrali naukowcy zaproszeni do Charkowa z krajów Europy Zachodniej. W artykule skupiono się na wkładzie uczonych polskich i niemieckich w debaty o wolności na Uniwersytecie Charkowskim. Tłumaczenie Renata Skowrońska
Bibliografia
Allgemeine Literatur-Zeitung, 341. 18.11.1808.
Goethes Werke (Sophien Ausgabe), IV. Abt., 19. 1894, S. 357–363: Brief von Johann Wolfgang Goethe an Severin Graf Potocki (Concept und Beilage) vom 27. November 1803.
Harʹkovskie izvestiâ [Харьковские известия], 6. 9.02.1818, 9. 2.03.1818, 13. 30.03.1818 und 14. 6.04.1818.
Harʹkovskij Demokrit [Харьковский Демокрит], 1. Januar 1816.
Harʹkovskij eženedelʹnik [Харьковский еженедельник], 7. 15.06.1812.
Abaschnik, Volodymyr O.: Die Begriffe „Freiheit“ und „Gerechtigkeit“ in der ukrainischen philosophischen, juristischen und politischen Literatur, in: Bock, Bettina / Lühr, Rosemarie (Hg.): Normen- und Wertbegriffe in der Verständigung zwischen Ost- und Westeuropa. Akten der internationalen Arbeitstagung, 27./28. Februar 2006 in Jena. 2007, S. 9–31.
Abaschnik, Volodymyr O.: Jakob, Ludwig Heinrich von (1759–1827), in: Klemme, Heiner F. philosophers. 2016, p. 389–391.
Abaschnik, Volodymyr O.: Johann Baptist Schad (1758–1834), Professor der Philosophie an den Universitäten Jena und Charkov, in: Donnert, Erich (Hg.): Europa in der Frühen Neuzeit. Festschrift für Günter Mühlpfordt. Bd. 6: Mittel-, Nord- und Osteuropa. 2002, S. 349–380.
Abaschnik, Volodymyr O.: Katholische Aufklärung im Benediktinerkloster Banz. „Harmonie und schwesterliche Eintracht zwischen Bibel und Vernunft“, in: Overhoff, Jürgen / Oberdorf, Andreas (Hg.): Katholische Aufklärung in Europa und Nordamerika. 2019, S. 219–235.
Abaschnik, Volodymyr O.: Ludwig Heinrich von Jakob (1759–1827), ein Hallescher Professor in Charkov und Sankt Petersburg, in: Donnert, Erich (Hg.): Europa in der Frühen Neuzeit. Festschrift für Günter Mühlpfordt, 7: Unbekannte Quellen; Aufsätze zu Entwicklung,
Vorstufen, Grenzen und Fortwirken der Frühneuzeit in und um Europa. 2008, S. 895–927.
Abaschnik, Volodymyr O.: Rechtswissenschaft und Juristenausbildung in der Ukraine am Beispiel der Universität Charkow (1804–1920), in: Pokrovac, Zoran (Hg.): Rechtswissenschaft in Osteuropa. Studien zum 19. und frühen 20. Jahrhundert. 2010, S. 1–46.
Bagalej, Dmitrij I.: Opyt istorii Harʹkovskogo universiteta (po neizdannym materialam) [Опыт истории Харьковского университета (по неизданным материалам)], 1: (1802–1815). 1893.
Bieliński, Józef: Proces Filaretów w Wilnie: dokumenta urzędowe z „Teki“ rektora Twardowskiego. 1889.
Bulgarin, Thaddäus: Bulgarin‘s Memorien. Abrisse von Geschehenem, Gehörtem und Erlebtem, 1. 1859.
Čubinskij, Mihail P. / Bagalej, Dmitrij I. (Hg.): Ûridičeskij fakulʹtet Harʹkovskogo universiteta za pervye sto let ego suŝestvovaniâ (1805–1905) [Юридический факультет Харьковского университета за первые сто лет его существования (1805–1905)]. 1908.
Daniłowicz, Ignacy: Statut Kazimierza Jagiellończyka, pomnik naydawnieyszych uchwał litewskich z XV wieku. 1826.
Danilowicz, Ignaz: Historischer Blick auf die Litthauische Gesetzgebung. Dritter Artikel. Das Römische Recht in Litthauen, in: Dorpater Jahrbücher für Litteratur, Statistik und Kunst, besonders Russlands, 2. 1834, S. 481–491.
Hulak-Artemovskyj, Petro: Rečʹ v denʹ otkrytiâ kafedry polʹskogo âzyka pri Imperatorskom Harʹkovskom universitete [Речь в день открытия кафедры польского языка при Императорском Харьковском университете], in: Ukrainskij vestnik, 2. 1819.
S. 129–161.
Jacob, Ludwig Heinrich: Grundsätze der National-Oekonomie oder National-Wirthschafts-Lehre. 1809.
Jakob, Ludwig Heinrich: Grundriß der allgemeinen Logik für die Gymnasien des Russischen Reiches. 1810.
Jakob, Ludwig Heinrich: Grundriß der Erfahrungs-Seelenlehre. Vierte verbesserte Ausgabe. 1810.
Jakob, Ludwig Heinrich: Grundsätze der Policeygesetzgebung und der Policeyanstalten. 1-2. 1809.
Jakob, Ludwig Heinrich: Ueber die Arbeit leibeigener und freyer Bauern in Beziehung auf den Nutzen der Landeigenthümer, vorzüglich in Rußland. Eine von der Kaiserlichen freyen öconomischen Gesellschaft im Jahr 1814 gekrönte Preisschrift. 1814.
Jakob, Ludwig: Über den Einfluß der Universitäten auf die Cultur und den Wohlstand eines Volks, in: Reči, govorennyâ v toržestvennom godovom sobranii imperatorskago Harʹkovskago universiteta, byvšem 17go genvarâ, 1808go goda [Речи, говоренныя в торжествен-
ном годовом собрании императорскаго Харьковскаго университета, бывшем 17го генваря, 1808го года]. 1808, S. 49–67.
Janowski, Ludwik: Uniwersytet Charkowski w początkach swego istnienia (1805–1820). 1911.
Janulaitis, Augustinas: Ignas Danilavičius: lietuvos bei jos teisės istorikas, 1: Danilavičiaus gyvenimas ir darbai. 1932.
Kijas, Artur: Uczeni wileńscy na Uniwersytecie Charkowskim w pierwszej połowie XIX wieku, in: Biuletyn Historii Wychowania, 5/6. 1997, S. 27–42.
Lang, Joseph: Grundlinien der politischen Arithmetik. 1810.
Lang, Joseph: Ueber das Studium der juridischen und politischen Wissenschaften. Eine Rede gehalten in der feyerlichen Versammlung der Kaiserlichen Universität zu Charkow, den 30. Junius 1810. 1810.
Lang, Joseph: Ueber den obersten Grundsatz der politischen Oekonomie. 1807.
Lang, Joseph: Was ist das Geld? Eine national-oekonomische Abhandlung. 1815.
Mickiewicz, Alexander: De juris romani indole. Oratio, in solemnibus anniversariis Caesareae Universitatis Litterarum Charcoviensis die XXX Augusti MDCCCXLVIII. 1848.
Pototsky, Seweryn: De Nova per Imperium Rossicum constitutione scholarum, indeque oriundu fructu, in: Reči, govorennye v toržestvennom sobranii 17 genvarâ 1805 goda pri otkrytii imperatorskogo Harʹkovskogo universiteta [Речи, говоренные в торжественном
собрании 17 генваря 1805 года при открытии императорского Харьковского университета]. 1806, S. 3–9.
Reith, Bernhard: Beitrag zur Revolutionsgeschichte von Worms. Von den Jahren 1792 und 1793. 1793.
Reith, Bernhard: Der Orient. Eine Rede. 1814.
Reith, Bernhard: Etwas über die Klubbs und Klubbisten in Teutschland, und was dabei Rechtens ist. 1793.
Reith, Bernhard: Geist der literarischen Cultur des Orients und Occidents, in: Reči, proiznesennyâ v toržestvennom sobranii imperatorskogo Harʹkovskogo universiteta, byvšem 17 genvarâ 1812 goda [Речи, произнесенныя в торжественном собрании императорского Харьковского университета, бывшем 17 генваря 1812 года]. 1812, S. 53– 67.
Reith, Bernhard: Historisch-politische Briefe. Nebst dem Versuche einer Geschichte der ehemaligen Reichstadt Mainz. 1789.
Reith, Bernhard: Specimen historiae Rossorum. Pars prior. 1811.
Reith, Bernhard: Zweyter Beytrag zur Revolutionsgeschichte von Worms von 1792. und 1793. 1793.
Rommel, Christoph von: Deutschland und die Deutsche National-Verfassung. 1848.
Rommel, Christoph von: Erinnerungen aus meinem Leben und aus meiner Zeit, 1: Von 1785–1816. 1854.
Rommel, Christoph: Die Völker des Caucasus nach den Berichten der Reisebeschreiber. Nebst einem Anhange zur Geschichte des Caucasus. 1808.
Rommel, Christophorus: De eruditionis verae ac perfectae vi et praestantia, in: Reči proiznesennyâ v toržestvennom sobranii imperatorskogo Harʹkovskogo universiteta, byvšem 30 avgusta 1811 goda [Речи произнесенныя в торжественном собрании
императорского Харьковского университета, бывшем 30 августа 1811 года]. 1811, S. 39–47.
Schad, Joannes: De libertate Europae vindicata. Oratio. 1815.
Schad, Joannes: Institutiones juris naturae. 1814.
Schad, Johann Baptist: Lebens- und Klostergeschichte, von ihm selbst beschrieben. 1803.
Schweikart, Ferdinand Karl: Blicke auf die juristische Praxis in Beziehung auf das künftige Gesetzbuch für Deutschland. 1817.
Schweikart, Ferdinand Karl: Einige Bemerkungen über das Verhältniß des Naturrechts zum positiven Recht, nebst einer Anwendung davon auf einen interessanten Rechtsfall, in: Magazin für die Philosophie und Geschichte des Rechts und der Gesetzgebung, 1. 1800, S. 402–428.
Schweikart, Ferdinand Karl: Oratio prior De honoribus academicis, die XXX Augusti MDCCCXIV habita. 1814.
Schweikart, Ferdinand Karl: Plan zu Vorlesungen über den deutschen gemeinen Criminal-Process in einer gedrängten Uebersicht desselben. 1817.
Uebe, Götz: Sektorale Entwicklung und Wachstum zu Beginn der Industrialisierung. Der mathematische Ökonom Joseph Lang und seine Theorie wirtschaftlichen Wachstums, in: ifo Studien – Zeitschrift für empirische Wirtschaftsforschung, 4. 1999, S. 679–701.
Veržbovskij, Fedor: K istorii tajnyh obŝestv i kružkov sredi litovsko-polʹskoj molodeži v 1819–1823-h gg. [К истории тайных обществ и кружков среди литовско-польской молодежи в 1819–1823-х гг.]. 1898.
Vladimirskij-Budanov, Michail F.: Istoriâ Imperatorskogo Universiteta sv. Vladimira [История Императорского Университета св. Владимира], 1. 1884.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Volodymyr O. Abaschnik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 277
Liczba cytowań: 0
