Pilgrimages of burghers from big Prussian towns in the Middle Ages and at the beginning of the Early Modern Times
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2015.003Keywords
• Prussia, towns and burghers, pilgrimages, Gdańsk, Elbląg, ToruńAbstract
In the Middle Ages and at the beginning of the Early Modern period, pilgrimages played an important role in the religious life of Prussian burghers who undertook them for various reasons. The major motivation was obviously religious. Among other factors influencing the decision to make a pilgrimage were professional issues, escapism from everyday problems, a desire to see the world and thirst for adventure, to fulfil the wish of family members or a certain community or to carry out a court order. Additionally, being sent for pilgrimages (and covering the expenses connected with it) belonged to the category of activities which – like prayer, alms and penance – were mandatory to achieve eternal salvation and to ensure the memory and prayer for the pilgrim’s soul after death. It was not until Lutheranism (which undermined the worship of relics) was introduced in Prussia that this form of piety became much less common among local burghers.
Translated by Agnieszka Chabros
References
Księga długów miasta Torunia z okresu wojny trzynastoletniej, hg. v. K. Ciesielska, I. Janosz-Biskupowa, (1964).
Księga ławnicza Nowego Miasta Torunia (1387–1450), hg. v. K. Ciesielska, (1973).
Księga ławnicza Starego Miasta Torunia (1428–1456), 1: 1428–1443 und 2: 1444–1456, hg. v. K. Ciesielska, J. Tandecki, (1992, 1993).
Księga ławnicza Starego Miasta Torunia (1456–1479), hg. v. K. Kopiński, J. Tandecki, (2007).
Liber scabinorum Veteris Civitatis Thoruniensis 1363–1428, hg. v. K. Kaczmarczyk, (1936).
Najstarszy tekst prawa morskiego w Gdańsku, bearb. und übersetzt v. B. Janik, (1961).
Prawo starochełmińskie 1584 (1394), hg. v. W. Maisel, Z. Zdrójkowski, übersetzt v. A. Bzdęga, A. Gaca, (1985).
Preatorius K. G., Thorner Ehrentempel oder Verzeichniss der Bürgermeister und Rathmänner der Stadt Thorn, (1832).
Rewizja Lidzbarska prawa chełmińskiego 1566 [1711], übersetzt v. A. Groth, (1997).
Scriptores rerum Prussicarum, 3, hg. v. T. Hirsch, M. Töppen, E. Strehlke, (1866).
Semrau A., Katalog der Geschlechter der Schöffenbank und des Ratsstuhls in der Altstadt Thorn 1233–1602, (Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn 46, 1938).
Thorner Denkwürdigkeiten von 1345–1547, hg. v. A. Voigt, (Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn 13, 1904).
Urkundenbuch des Bisthums Culm, 1: Das Bisthum Culm unter dem Deutschen Orden 1243–1466, hg. v. C.P. Woelke, (1885).
Bartoszewicz A., Czas w małych miastach. Studium z dziejów kultury umysłowej późnośredniowiecznej Polski, (2003).
Bettin H., Volksdorf D., Pielgrzymki w testamentach mieszczan stralsundzkich jako zwierciadło mieszczańskiej religijności, in: Kult Św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002), S. 211–233.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, (1986).
Das Zeichen am Hut im Mittelalter. Europäische Reisemarkierungen, hg. v. H. Kühne, L. Lambacher, K. Vanja, (2008).
Die Wilsnackfahrt. Ein Wallfahrts- und Kommunikationszentrum Nord- und Mitteleuropas im Spätmittelalter, hg. v. F. Escher, H. Kühne, (2006).
Dunin-Wąsowicz T., Polskie drogi do Composteli (XII–XIV wiek), in: Kult Św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002), S. 147–160.
Gilewska-Dubis J., Z życia religijnego mieszczan wrocławskich w średniowieczu, in: Memoriae amici et magistri. Studia historyczne poświęcone pamięci prof. Wacława Korty (1919–1999), hg. v. M. Derwich, W. Mrozowicz, R. Żerelik, (2001), S. 275–284.
Hirsch T., Die Ober-Pfarrkirche von St. Marien in Danzig in ihren Denkmälern und in ihren Beziehungen zum kirchlichen Leben Danzigs überhaupt, 1 (1843).
Hrdina J., Die Topographie der Wallfahrtsorte im spätmittelalterlichen Böhmen, in: Geist, Gesellschaft, Kirche im 13.–16. Jahrhundert, hg. v. F. Šmahel, (1999), S. 191–206.
Kostowski J., Peregrinationes in Terram Sanctam czyli rzecz o kilku późnogotyckich portretach członków Jerozolimskiego Bractwa Pielgrzymkowego z Utrechtu w Niderlandach, in: Pielgrzymi w kulturze średniowiecznej Europy, hg. v. J. Wiesiołowski, (1993), S. 44–45.
Kubicki R., Pielgrzymki w testamentach mieszczan elbląskich w XV–początkach XVI w., in: Z dziejów średniowiecza. Pamięci Profesora Jana Powierskiego (1940–1999), hg. v. W. Długokęcki, (2010), S. 179–188.
Kucharski A., Peregrinationes ad finem Europae. Podróże z Polski do Portugalii do końca XVIII w. Cele, motywy, relacje, „Klio“, 10 (2008), S. 87–114.
Kuczyński S. K., Znaki pielgrzymie. Komunikat, in: Pielgrzymi w kulturze średniowiecznej Europy, hg. v. J. Wiesiołowski, (1993), S. 321–327.
Kwiatkowski S., Klimat religijny w diecezji pomezańskiej u schyłku XIV i w pierwszych dziesięcioleciach XV wieku, (1990).
Mączak A., Peregrynacje, wojaże, turystyka, (1984).
Manikowska H., Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, (2008).
Manikowska H., Koszty pielgrzymki Piotra Rindfleischa, kupca wrocławskiego, do Ziemi Świętej, in: Civitas & villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej, (2002), S. 257–264.
Manikowska H., Ruch pielgrzymkowy na Śląsku w późnym średniowieczu. Problemy badawcze, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, hg. v. H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), S. 225–241.
Mańkowski A., Pielgrzymki Pomorzan w wiekach średnich, „Miesięcznik Diecezji Chełmińskiej“, 79 (1936), S. 247–258.
Mieck I., Polska a pielgrzymka do Santiago de Compostela na początku epoki nowożytnej, in: Kult Św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002), S. 187–201.
Mikulski K., Kopiński K., Herbarz patrycjatu toruńskiego, 1 (2008).
Możdżeń J., Zapiski z ksiąg handlowych jako świadectwa życia gdańskich kramarzy na przełomie XV/XVI wieku, „Zapiski Historyczne“, 78, 3 (2013), S. 67–92.
Możejko B., Materiał źródłowy z Gdańska do dziejów późnośredniowiecznych pielgrzymek – rekonesans badawczy, in: Pielgrzymi, pogrobowcy, prebendarze, hg. v. B. Śliwiński, (2009), S. 111–113.
Możejko B., Rozrachunek z życiem doczesnym. Gdańskie testamenty mieszczanskie z XV i poczatku XVI wieku, (2010).
Mruk W., Pielgrzymowanie do Ziemi Świętej w drugiej połowie XIV wieku, (2001).
Nawrolska G., Dokąd pielgrzymowali Elblążanie w średniowieczu? Znaki pielgrzymie świadectwem pobożnych wędrówek, in: Archaeologia et historia urbana, hg. v. R. Czaja, G. Nawrolska, M. Rębkowski, J. Tandecki, (2004), S. 517–527.
Ohler N., Życie pielgrzymów w średniowieczu. Między modlitwą a przygodą, (2000).
Paner A., Paner H., Gdańszczanie na pielgrzymkowych szlakach w XIV i XV wieku, in: Gdańsk średniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych, hg. v. H. Paner, (1998), S. 167–183.
Plötz R., Święty Jakub Apostoł w europejskim krajobrazie patrociniów ze szczególnym uwzględnieniem Frankonii, in: Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002), S. 47–100.
Ptaśnik J., Kultura wieków średnich. Życie religijne i społeczne, (1959).
Rębkowski M., Ad sanctum Jacobum ultra montes ... Przyczynek do badań nad pielgrzymkami mieszczan kołobrzeskich w średniowieczu, in: Civitas & villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej, (2002), S. 265–269.
Rozynkowski W, Średniowieczne przejawy kultu św. Jakuba na Pomorzu – wybrane zagadnienia, in: Drogi św. Jakuba na obszarze krajów południowego wybrzeża Bałtyku, hg. v. W. Rozynkowski, A. Zajączkowska, (2010), S. 19–32.
Rozynkowski W., Kult św. Jakuba Większego w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach – zarys problematyki badawczej, in: Camino de Santiago – nie tylko droga. Historia i współczesność Szlaku św. Jakuba, hg. v. P. Roszak, (2011), S. 217–250.
Samson-Himmelstjerna C. v., Deutsche Pilger des Mittelalters im Spiegel ihrer Berichte und der mittelhochdeutschen erzählenden Dichtung, (2004).
Samsonowicz H., Kult św. Jakuba w Polsce, in: Kult Św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002).
Stromer W. von, Oberdeutsche Unternehmen im Handel mit der Iberischen Halbinsel im 14. und 15. Jahrhundert, in: Fremde Kaufleute auf der Iberischen Halbinsel, hg. v. H. Kellenbenz, (1970), S. 156–174.
Szymborski W., Interdyscyplinarne badania nad średniowiecznymi dokumentami odpustowymi – perspektywy i możliwości badawcze, in: Nauki pomocnicze historii. Teoria, metody badań, dydaktyka, hg. v. A. Jaworska, R. Jop, (2013), S. 173–190.
Taracha C., Szlaki pielgrzymkowe do Composteli w średniowiecznej Hiszpanii, in: Pielgrzymi w kulturze średniowiecznej Europy, hg. v. J. Wiesiołowski, (1993), S. 77–83.
Voigt J., Geschichte Preussens von den ältesten Zeiten bis zum Untergange der Herrschaft des deutschen Ordens, 8 (1838).
Wiesiołowski J., Podróże Polaków do Composteli w XIV i XV wieku – stosunki dyplomatyczne i szlachecki model wykształcenia, in: Kult Św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002), S. 201–211.
Wilska M., Mazowieccy pielgrzymi do Composteli, in: Pielgrzymi w kulturze średniowiecznej Europy, hg. v. J. Wiesiołowski, (1993), S. 57–59.
Witkowska A., Peregrinatio religiosa w średniowiecznej Europie, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, hg. v. H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), S. 11–16.
Witkowska A., Wezwania św. Jakuba Większego Apostoła w diecezji krakowskiej w średniowieczu, in: Kult Św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, hg. v. R. Knapiński, (2002), S. 107–123.
Wyrwa A. M., Święty Jakub Apostoł. Malakologiczne i historyczne ślady peregrynacji z ziem polskich do Santiago de Compostela, (2009).
Zacharias R., Die Reliquienwallfahrt zur Hochmeisterresidenz Marienburg, „Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands“, 50 (2002), S. 11–35.
Zaremska H., Banici w średniowiecznej Europie, (1993).
Zaremska H., Pielgrzymka jako kara za zabójstwo. Europa Środkowa XIII–XV w., in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, hg. v. H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), S. 147–156.
Zielińska-Melkowska K., Średniowieczne miejsca pielgrzymkowe w ziemiach chełmińskiej, lubawskiej i michałowskiej, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, hg. v. H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), S. 242–251.
Downloads
The publisher's shop:
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The author submitting the text for publication is obliged to disclose all authors involved in the preparation of the text and (if applicable) an indication of the sources of financing of the publication, the contribution of scientific research institutions, associations and other entities ("financial disclosure").
In the case of texts prepared by two or more Authors, the Authors are obliged to send to the Editorial Staff a statement about the contribution of individual Authors to the publication (including their affiliation and an indication of the Author / Authors of the concepts, assumptions, methods, etc.). The main responsibility for the text lies with the author submitting it to the Editorial Board.
Please be advised that the editors of the Bulletin of the Polish Historical Mission are using the iThenticate anti-plagiarism program, since 2016 each article has been checked for authenticity. The editors declare that detected cases of scientific misconduct will be documented and made public by notifying relevant entities (institutions employing Authors, scientific institutions and associations, etc.).
Authors / Authors are asked to send the following documents to the Editor:
- declaration of the Author or Authors,
- statement of the Author or Authors,
- basic information about the article.
Universität Würzburg
Polnische Historische Mission
Philosophiegebäude
Am Hubland
97074 Würzburg, Germany
Stats
Number of views and downloads: 521
Number of citations: 0
