„Konstrukcja tradycji” w funkcjonalistycznej odbudowie centrum Hanoweru po 1945 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2012.010Abstract
Tematem artykułu jest odbudowa Hanoweru po wojnie, po znacznym zniszczeniu centrum miasta przez brytyjskie lotnictwo. Projekt odbudowy – od 1948 roku realizowany przez Rudolfa Hillebrechta, jednego z najsłynniejszych powojennych urbanistów niemieckich – cieszył się od samego początku opinią najbardziej konsekwentnej realizacji funkcjonalizmu w planowaniu miast w Republice Federalnej Niemiec. Przyczyną tego nie były jedynie naukowe fundamenty i zdecydowanie „technokratyczna” orientacja całego projektu. W wielu przypadkach niszczono bez wahania historyczne place i budynki, na miejscu których powstały wielkie arterie komunikacyjne. Interesujący jest przy tym fakt, że mimo wszystko odbudowano po zniszczeniach wojennych kilka wybranych obiektów monumentalnych, usytuowanych w rezultacie w radykalnie zmodernizowanym otoczeniu. Ten świadomy kontrast miedzy „starym” i „nowym” wydaje się być reminiscencją Karty Ateńskiej. Jeszcze bardziej zaskakujący jest fakt, że władze miejskie przy całym funkcjonalizmie planowania organizmu miejskiego nie zapomniały o stworzeniu tak zwanej „wyspy tradycji” („Traditionsinsel”), czyli rezerwatu historycznych zabudowań w centrum obszaru staromiejskiego. Zakrawa przy tym na ironię, że ten teren został w dużej części oszczędzony w trakcie bombardowań, ale i tak nie zawierał już zbyt wiele substancji zabytkowej: została ona wyburzona w trakcie „odnowy” starówki, przeprowadzonej w latach 1936–1939. Tworzenie „rezerwatu przeszłości” było wynikiem rozgrywek politycznych w sa mym mieście oraz na płaszczyźnie ogólnokrajowej. Projekt miał prawdopodobnie z jednej strony „zadośćuczynić” zniszczeniom zabytków w innych częściach miasta, z drugiej strony odgrywał funkcje dydaktyczne (w centrum „rezerwatu” usytuowano muzeum miejskie) oraz symboliczno-polityczne (w częściowo zrekonstruowanym zamku umieszczono parlament nowo powstałego kraju związkowego Dolnej Saksonii).
Przy ocenie tej szybko i niezwykle zdecydowanie prowadzonej odbudowy warto wziąć pod uwagę pewne aspekty biograficzne. Okazuje się, że w Hanowerze w otoczeniu głównego architekta Rudolfa Hillebrechta znalazło się po wojnie wielu planistów, którzy do upadku Trzeciej Rzeszy odgrywali centralne role w rozwoju planów deportacji ludności w Europie Środkowo-Wschodniej oraz w projektowaniu wielkich osiedli dla kolonistów niemieckich. Niezwykle rażącym przykładem kariery takich osób jest Hans Stosberg, bezpośredni zastępca Hillebrechta, który zataił w trakcie denazyfikacji fakt pracy na stanowisku głównego architekta osiedli IG-Farben w Oświęcimiu. Należy wiec założyć, że ci przywykli do rozmachu architekci tworzyli specyficzny klimat przekonań, opinii i oczekiwań oraz wywierali wpływ na projekty odbudowy Hanoweru.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The author submitting the text for publication is obliged to disclose all authors involved in the preparation of the text and (if applicable) an indication of the sources of financing of the publication, the contribution of scientific research institutions, associations and other entities ("financial disclosure").
In the case of texts prepared by two or more Authors, the Authors are obliged to send to the Editorial Staff a statement about the contribution of individual Authors to the publication (including their affiliation and an indication of the Author / Authors of the concepts, assumptions, methods, etc.). The main responsibility for the text lies with the author submitting it to the Editorial Board.
Please be advised that the editors of the Bulletin of the Polish Historical Mission are using the iThenticate anti-plagiarism program, since 2016 each article has been checked for authenticity. The editors declare that detected cases of scientific misconduct will be documented and made public by notifying relevant entities (institutions employing Authors, scientific institutions and associations, etc.).
Authors / Authors are asked to send the following documents to the Editor:
- declaration of the Author or Authors,
- statement of the Author or Authors,
- basic information about the article.
Universität Würzburg
Polnische Historische Mission
Philosophiegebäude
Am Hubland
97074 Würzburg, Germany
Stats
Number of views and downloads: 656
Number of citations: 0