Koncepcja odbudowy warszawskich zabytków w pierwszych latach po II wojnie światowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2012.007Abstract
Stan zniszczeń Warszawy w 1945 roku sięgał według różnych szacunków 70–80%. Szczególnie ucierpiała lewobrzeżna część stolicy wraz z jej historycznym centrum. W ramach Biura Odbudowy Stolicy, działającego pod kierunkiem Romana Piotrowskiego i Józefa Sigalina, powstał Wydział Architektury Zabytkowej, który zajmował się rekonstrukcją historycznej zabudowy. Wydziałem tym kierował Piotr Biegański pod zwierzchnictwem generalnego konserwatora zabytków Jana Zachwatowicza.
Źródeł zasad odbudowy Warszawy w pierwszych latach po 1945 roku należy szukać w przedwojennej myśli urbanistyczno-architektonicznej oraz prowadzonych w czasie okupacji pracach projektowych. Przedwojenna Warszawa jawiła się architektom i urbanistom jako miasto zbyt gęsto zabudowane, pełne sprzeczności i niezdrowe dla jej mieszkańców, którzy nie mieli wystarczającego dostępu do zieleni, powietrza i światła. Warszawskie zabytki były w znacznej mierze ukryte pod historyzującymi kostiumami powstałymi po 1850 roku.
Działająca w czasie wojny Komisja Rzeczoznawców Urbanistycznych, do której należał między innymi Jan Zachwatowicz, sformułowała ideowy program przebudowy Warszawy, na podstawie którego odbudowano miasto po wojnie. Zniszczenia wojenne oraz upaństwowienie gruntów umożliwiły architektom przeprowadzenie sanacji przestrzeni miejskiej zarówno pod względem urbanistycznym, jak i estetycznym. Podczas rekonstrukcji zabytkowych kamienic na Nowym Mieście, wzdłuż Krakowskiego Przedmieścia i Nowego Światu zlikwidowano większość oficyn, rozluźniając tym samym gęstą zabudowę śródmiejską. Przebudowy z drugiej połowy XIX wieku nie zostały odtworzone lub były wręcz w latach 1945–1947 wyburzane na zlecenie Biura Odbudowy Stolicy.
Zrekonstruowana Warszawa pokazuje historyczny rozwój miasta ze średniowieczno-renesansowym Starym i Nowym Miastem, Krakowskim Przedmieściem z XVII- i XVIII-wiecznymi kamienicami i pałacami oraz Nowym Światem w stylu klasycyzmu Królestwa Polskiego. Odbudowa Warszawy nie była wierną rekonstrukcją przedwojennej zabudowy, lecz jak to określił profesor Andrzej Tomaszewski, „kreatywną odbudową”, która nie doczekała się do tej pory dokładniejszej analizy.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
The author submitting the text for publication is obliged to disclose all authors involved in the preparation of the text and (if applicable) an indication of the sources of financing of the publication, the contribution of scientific research institutions, associations and other entities ("financial disclosure").
In the case of texts prepared by two or more Authors, the Authors are obliged to send to the Editorial Staff a statement about the contribution of individual Authors to the publication (including their affiliation and an indication of the Author / Authors of the concepts, assumptions, methods, etc.). The main responsibility for the text lies with the author submitting it to the Editorial Board.
Please be advised that the editors of the Bulletin of the Polish Historical Mission are using the iThenticate anti-plagiarism program, since 2016 each article has been checked for authenticity. The editors declare that detected cases of scientific misconduct will be documented and made public by notifying relevant entities (institutions employing Authors, scientific institutions and associations, etc.).
Authors / Authors are asked to send the following documents to the Editor:
- declaration of the Author or Authors,
- statement of the Author or Authors,
- basic information about the article.
Universität Würzburg
Polnische Historische Mission
Philosophiegebäude
Am Hubland
97074 Würzburg, Germany
Stats
Number of views and downloads: 1021
Number of citations: 0