“De Universitate Leopoliensi eiusque tabulario brevis expositio”. The Lviv University Archives (until 1939)

Abstract

„De Universitate Leopoliensi eiusque tabulario brevis expositio”. Archiwum Uniwersytetu Lwowskiego do 1939 roku

 Prezentacji zarysu historii Archiwum Uniwersytetu Lwowskiego sprzyja szczególna okazja: w 2011 roku Uniwersytet Lwowski obchodzi jubileusz 350-lecia istnienia. Założył go 20 stycznia 1661 roku król Jan Kazimierz Waza jako Akademię Jezuicką, z przekształcenia istniejącego od 1608 roku Kolegium Jezuickiego. Lwowska wszechnica przeżywała zmienne koleje losu, zwłaszcza po pierwszym rozbiorze Polski. Likwidowana okresowo przez zaborcze władze austriackie i znów odnawiana, wreszcie jako Uniwersytet imienia cesarza Franciszka I przetrwała niemal sto lat od 1817 do 1918 roku. W dobie autonomii Galicji Uniwersytet Lwowski, drugi w Przedlitawii pod względem liczby studentów, osiągnął znakomitą pozycję naukową. To wtedy powstały kontynuujące działalność w Polsce niepodległej słynne środowiska badawcze: lwowska szkoła matematyczna (m.in. Hugo Steinhaus, Stefan Banach), lwowsko-warszawska szkoła filozoficzna (Kazimierz Twardowski, Kazimierz Ajdukiewicz), szkoła historii ustroju (Oswald Balzer, Przemysław Dąbkowski), szkoła antropologiczna (np. Jan Czekanowski) i szkoła geograficzna (Eugeniusz Romer). W latach 1894 – 1914 wykładał tutaj najsłynniejszy historyk ukraiński Mychajło Hruszewski. W II Rzeczypospolitej patronem Uniwersytetu był jego założyciel Jan Kazimierz, a w czasach sowieckich Iwan Franko, który także obecnie patronuje tej uczelni. Początki Archiwum Uniwersyteckiego sięgają 1835 roku, ale w nowoczesnej postaci powstało na mocy decyzji Senatu z dnia 4 września 1894 roku. Założycielem i pierwszym, wieloletnim kierownikiem Archiwum był prof. Ludwik Finkel (uczeń m.in. Teodora Mommsena). Sprawował on nad nim pieczę nawet jako emeryt, aż do śmierci w 1930 roku. Z archiwaliów uniwersyteckich korzystał pracując nad pierwszym tomem Historii Uniwersytetu Lwowskiego (Lwów 1894). Stulecie reaktywowania Uniwersytetu przez cesarza Franciszka I uczcił Finkel publikując Inwentarz Archiwum Uniwersytetu Lwowskiego (Lwów 1917). O wysoki poziom naukowy Archiwum dbali kolejni dyrektorzy, profesorowie Stanisław Zakrzewski, a następnie dawny współpracownik Finkla, Teofi l Modelski.

 Opracowane przez Autora/Prepared by the Author