Die Pfarrkirche St. Johannes des Täufers und St. Johannes des Evangelisten in der Sakraltopographie der Stadt Thorn im Mittelalter
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2017.002Słowa kluczowe
topografia sakralna miast, budynki sakralne, prawo patronatu, proboszcz, duchowieństwo parafialne, fundacje zakonu krzyżackiego i mieszczaństwaAbstrakt
Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w topografii sakralnej miasta Torunia w średniowieczu
Artykuł prezentuje kościół parafialny śś. Janów w Starym Mieście Toruniu na tle topografii sakralnej Starego i Nowego Miasta Torunia w okresie średniowiecza. Ukazuje rolę plebanów tego kościoła w działalności duszpasterskiej i liturgicznej oraz ich relacje z radą Starego Miasta Torunia. Wskazuje ponadto na rolę witryków, którzy tworzyli swego rodzaju radę parafialną, w życiu tego kościoła parafialnegoBibliografia
Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz in Berlin-Dahlem, Ordensbriefarchiv, Nr. 9226 [Jahres-Rechnung des Pfarrers zu Thorn], Blatt 1–16.
Acten der Ständetage Preussens unter der Herrschaft des Deutschen Ordens, 1–5, hg. v. M. Toeppen, (1874–1888).
Das grosse Ämterbuch des Deutschen Orden, hg. v. W. Ziesemer, (1921).
Günter O., Eine Predigt vom preußischen Provinzialkonzil in Elbing 1427 und die „Ermahnung des Carthäusers“, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins“, 59 (1919), S. 94–111.
Księga ławnicza Starego Miasta Torunia, 1–2, hg. v. K. Ciesielska, J. Tandecki, (1992–1993).
Preussisches Urkundenbuch. Politische Abteilung, 1, hg. v. R. Philippi, (1882).
Radzimiński A., Tandecki J., Katalog dokumentów i listów królewskich z Archiwum Państwowego w Toruniu (1345–1789), (1999).
Thorner Denkwürdigkeiten von 1345–1547, hg. v. A. Voigt, (Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn 13, 1904).
Arszyński M., Stosunki między zakonem krzyżackim a społeczeństwem w świetle rozważań nad organizacją budowy kościołów parafialnych w Prusach, in: Zakon krzyżacki a społeczeństwo państwa w Prusach, hg. v. Z. H. Nowak, (1995), S. 165–184.
Biskup M., Średniowieczna sieć klasztorów w państwie Zakonu Krzyżackiego w Prusach (do 1525 r.), in: Zakony i klasztory w Europie Środkowo-Wschodniej X–XX w., hg. v. H. Gapski, J. Kłoczowski, (1999).
Blaese H., Rechtsschulen des Deutschen Ordens – eine Legende, „Zeitschrift für Ostforschung“, 6, 2 (1957), S. 273–293.
Boockmann H., Die Rechtsstudenten des Deutschen Ordens. Studium, Studienförderung und gelehrter Beruf im späteren Mittelalter, in: Festschrift für H. Heimpel zum 70. Geburtstag, 2 (1972), S. 313–375.
Borawska T., Preussische Jura-Studenten an italienischen Universitäten, in: Von Preußenland nach Italien. Beiträge zur Kultur- und bildungsgeschichtlichen Vernetzung europäischer Regionen, hg. v. M. Mersiowsky, A. Menzel-Reuters, (Innsbrucker Historische Studien 30, 2015).
Crusius I., Basilicae muros urbis ambiunt. Zum Kollegiatstift des frühen und hohen Mittelalters in deutschen Bischofsstädten, in: Studien zum weltlichen Kollegiatstift in Deutschland, hg. v. I. Crusius, (1995).
Czaja R., Deutscher Orden und Stadtklerus in Preussen im Mittelalter, in: Ritterorden und Kirche im Mittelalter. Ordines militares. Colloquia Torunensia Historica, 9, hg. v. Z. H. Nowak, (1997), S. 81–96.
Czaja R., Rozwój szpitali miejskich w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach, in: Szpitalnictwo w dawnej Polsce, hg. v. M. Dąbrowska, J. Kruppe, (1998), S. 135–144.
Czaja R., Urzędnicy miejscy Torunia do roku 1454. Spisy, (1999).
Czaja R., Życie religijne mieszczaństwa toruńskiego w XV w., „Rocznik Toruński“, 18 1988), S. 217–240.
Domasłowski J., Jarzewicz J., Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, (1998).
Dygo M., Studia nad początkami władztwa zakonu niemieckiego w Prusach (1226–1259), (1992).
Fankidejski J., Utracone kościoły i kaplice w dzisiejszej diecezji chełmińskiej, (1873).
Glemma T., Dzieje stosunków kościelnych w Toruniu, in: Dzieje Torunia, hg. v. K. Tymieniecki, (1933), S. 259–266.
Le Goff J., Apostolat mendiant et fait urbain dans la France médiévale, l’implantation des ordres mendiants. Programme-questionnaire pour une enquête, „Annales E.S.C.“, 23 (1968).
Górski K., Gołembiowski M., Wykaz prebend kościelnych Torunia z 1541 r., „Zapiski Historyczne“, 42, 4 (1977).
Historia Torunia, hg. v. M. Biskup, 1: W czasach średniowiecza (do roku 1454), erarbeitet v. J. Chudziakowa (et al.), und 2: U schyłku średniowiecza i w początkach odrodzenia (1454–1548), erarbeitet v.. M. Biskup, (1992, 1999).
Jähnig B., Das Entstehen der mittelalterlichen Sakraltopographie von Elbing, „Beiträge zur Geschichte Westpreußens“, 10 (1987), S. 21–48.
Jähnig B., Die Anfänge der Sakraltopographie von Riga, in: Studien über die Anfänge der Mission in Livland, hg. v. M. Hellmann, (1989), S. 123–158.
Jähnig B., Die Entwicklung der Sakraltopographie von Memel im Mittelalter und in der frühen Neuzeit, in: Das Preussenland als Forschungsaufgabe. Eine europäische Region in ihren geschichtlichen Bezügen. Festschrift für Udo Arnold zum 60. Geburtstag, (Einzelschriften der Historischen Kommission für ost- und westpreußische Landesforschung 20),hg. v. B. Jähnig, G.Michels, (2000), S. 209–226.
Jasiński T., Początki klasztoru dominikańskiego w Toruniu, „Zapiski Historyczne“, 54, 4 (1989), S. 23–48.
Jasiński T., Przedmieścia średniowiecznego Torunia i Chełmna, (1982).
Krantz-Domasłowska L., Domasłowski J., Kościół świętego Jakuba w Toruniu, (2001).
Kwiatkowski S., Klimat religijny w diecezji pomezańskiej u schyłku XIV i w pierwszych dziesięcioleciach XV w., (1990).
Manikowska H., Miasta i mieszczaństwo na ziemiach Polski w średniowieczu – postulaty i perspektywy badawcze, in: Pytania o średniowiecze. Potrzeby i perspektywy badawcze polskiej mediewistyki, hg. v. W. Fałkowski, (2001).
Mańkowski A., Prałaci i kanonicy katedralni chełmińscy. Od założenia kapituły do naszych czasów, „Roczniki TNT“, 34 (1927), S. 285–424.
Mikulski K., Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII w., (1999).
Mikulski K., Urzędnicy miejscy Torunia 1454–1650. Spisy, (2001).
Mikulski K., Watzenrodowie i kapituła warmińska. Rola związków rodzinnych w duchownych karierach mieszczan toruńskich w XIV i XV wieku, in: Homines et societas. Czasy Piastów i Jagiellonów, (1997), S. 359–371.
Militzer K., Beziehungen des Deutschen Ordens zu den Universitäten, besonders zur Kölner Universität, in: Die Spiritualität der Ritterorden im Mittelalter. Ordines militares. Colloquia Torunensia Historica, 7, hg. v. Z. H. Nowak, (1993), S. 253–269; Neudruck in: K. Militzer, Zentrale und Region. Gesammelte Beiträge zur Geschichte des Deutschen Ordens in Preußen, Livland und im Deutschen Reich aus den Jahren 1968 bis 2008, (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 75), (2015), S. 236–250.
Nawrocki Z., Pofranciszkański kościół NMP w Toruniu. Próba rekonstrukcji dziejów budowy, (Zeszyty Naukowe UMK, Nauki humanistyczno-społeczne. Zabytkoznawstwo i konserwacja 21, 1966), S. 47–80.
Nawrocki Z., Pofranciszkański kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu, (1995).
Nowak Z. H., Sposoby werbowania intelektualistów do zakonu krzyżackiego w Prusach w pierwszej połowie XV w., „Zapiski Historyczne“, 45, 2 (1980), S. 101–106.
Nowe Miasto Toruń. 750 lat od lokacji, hg. v. K. Mikulski, P. Oliński, W. Rozynkowski, (2014).
Oliński P., Fundacje i legaty religijne kobiet świeckich w wielkich miastach pruskich, in: Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, hg. v. Z. H. Nowak, A. Radzimiński, (1998), S. 143–159.
Oliński P., Fundacje mieszczańskie w miastach pruskich w okresie średniowiecza i na progu czasów nowożytnych (Chełmno, Toruń, Elbląg, Gdańsk, Królewiec, Braniewo), (2008).
Ożóg K., Klasztorna geografia średniowiecznego Krakowa, in: Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym, hg. v. M. Derwicha, A. Pobóg-Lenartowicz, (2000), S. 217–234.
Radzimiński A., Przy stole Jana von Ast – plebana św. Janów w Starym Mieście Toruniu, „Archeologia Historica Polona“, 14 (2004), S. 157–171.
Radzimiński A., Rachunki plebana kościoła parafialnego Świętych Janów w Starym Mieście Toruniu z lat 1445–1446, „Roczniki Historyczne“, 69 (2003), S. 167–187.
Rozynkowski W., Omnes sancti et sanctae Dei. Studium nad kultem świętych w diecezjach pruskich państwa zakonu krzyżackiego, (2006).
Słownik Biograficzny Kapituły Warmińskiej, (1996).
Steinbrecht K., Thorn im Mittelalter, (1885).
Sumowski M., Duchowni diecezjalni w średniowiecznym Toruniu. Studium prozopograficzne, (2012).
Sumowski M., Ego Jeronimus Waldau... O tożsamości późnośredniowiecznego plebana toruńskiego, „Zapiski Historyczne“, 79, 1 (2014), S. 63–81.
Sumowski M., Rachunki witryka kościoła św. Jakuba w Toruniu z 1468 r., in: Parafie w średniowiecznych Prusach w czasach zakonu niemieckiego od XIII do XVI w., hg. v. R. Biskup, A. Radzimiński, (2015), S. 237–272.
Tandecki J., Założenie i początki klasztoru franciszkanów toruńskich w XIII–XIV w., „Zapiski Historyczne“, 54, 4 (1989), S. 7–22.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 523
Liczba cytowań: 0