Wizja odnowy Kościoła w świetle polskich statutów synodalnych z około 1400 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2016.006Słowa kluczowe
średniowiecze, statuty synodalne, reforma KościołaAbstrakt
W artykule podjęto próbę przedstawienia idei odnowy Kościoła w Polsce na przełomie XIV i XV wieku. Ówczesne idee reformatorskie zakładały konieczność prawnej ochrony wspólnot kościelnych przez zeświedczeniem, uniezależnienie instytucji kościelnych w stosunku do władców i szlachty oraz ściślejsze podporządkowanie biskupom. Podstawowym krokiem na drodze reformy Kościoła lokalnego miała być odnowa moralna i intelektualna duchowieństwa. Wiernych świeckich ostrzegano przed mieszaniem się w sprawy zastrzeżone dla duchownych oraz naruszaniem „wolności“ i praw Kościoła. Reforma Kościoła oznaczała dla biskupów-prawodawców przede wszystkim uporządkowanie prawa kościelnego.Bibliografia
Dola K., Dzieje Kościoła na Śląsku, 1: Średniowiecze, (1996).
Dola K., XV–wieczne synody diecezji wrocławskiej o życiu i posłudze kleru. Studia nad dziejami kleru duchowieństwa śląskiego w XV w., „Studia Historyczno-Teologiczne Śląska Opolskiego“, 4 (1974), S. 43–86.
Fijałek J., Życie i obyczaje kleru w Polsce średniowiecznej na tle ustawodawstwa synodalnego, (1997).
Frech K. A., Reform an Haupt und Gliedern. Untersuchung zur Entwicklung und Verwendung der Formulierung im Hoch- und Spätmittelalter, (1992).
Góralski W., Kapituła katedralna w Płocku XII–XVI w. Studium z dziejów organizacji prawnej kapituł polskich, (1979).
Helmrath J., Partikularsynoden und Synodalstatuten des späteren Mittelalters im europäischen Vergleich. Vorüberlegungen zu einem möglichen Projekt, in: Das europäische Mittelalter im Spannungsbogen des Vergleichs. Zwanzig internationale Beiträge zu Praxis, Problemen und Perspektiven der historischen Komparatistik, hg. v. M. Borgolte, (2001), S. 135–169.
Kirchliche Reformimpulse des 14./15. Jahrhunderts in Ostmitteleuropa, hg. v. W. Eberhard, F. Machilek, (2006).
Kłoczowski J., Biskup Jakub z Korzkwi (1396–1425) i próba restauracji Kościoła płockiego, „Studia Płockie“, 3 (1975), s. 99–118.
Krafl P., Provincial and Legatine Statutes of the Archibishops of Prague, „Quaestiones Medii Aevi Novae“, 8 (2003), S. 289–300.
Krafl P., Středvĕké diecézní synody v Čechách, na Moravĕ a ve Slezsku, „Časopis Národního Muzea. Řada historická“, 169 (2000), 1–2, S. 1–20;
Krafl P., Synody a statuta olomoucké diecéze období střdovĕku, (2003).
Mandziuk J., Historia Kościoła katolickiego na Śląsku, 1: Średniowiecze, Teil 2, (2004).
Nasiłowski K., Samowolne migracje kleru w świetle polskiego prawa kościelnego przed soborem trydenckim, „Czasopismo Prawno-Historyczne“, 11 (1959), 1, S. 9–49.
Partikularsynoden im späten Mittelalter, hg. v. N. Kruppa, L. Zygner, (2006).
Potkowski E., Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, (1984).
Pražské synody a koncily předhusitské doby, hg. v. J. V. Polc, Z. Hledíková, (2002).
Radzimiński A., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i poł. XV w. Studium prozopograficzne, 1–2, (1991–1992).
Radzimiński A., Wizytacje, synody i ustawodawstwo synodalne, in: Dzieje diecezji włocławskiej, 1: Średniowiecze, hg. v. A. Radzimiński, (2008), S. 71–87.
Ryś G., Jan Hus wobec kryzysu Kościoła doby wielkiej schizmy, (2000).
Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, 5: Synody archidiecezji gnieźnieńskiej i ich statuty, (1950).
Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, 6: Synody diecezji płockiej i ich statuty, (1952).
Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, 10: Synody diecezji wrocławskiej i ich statuty, (1963).
Skierska I., Sabbatha sanctifices. Dzień święty w średniowiecznej Polsce, (2008).
Statuta synodalia dioecesis Wladislaviensis et Pomeraniae, hg. v. Z. Chodyński, (1890).
Swieżawski S., Eklezjologia późnośredniowieczna na rozdrożu, (1990).
Ulanowski B., O pracach przygotowawczych do historii prawa kanonicznego w Polsce, 1887.
Urban W., Studia nad dziejami wrocławskiej diecezji w pierwszej połowie XV wieku, (1959).
Wiegand P., Diözesansynoden und bischöfliche Statutengesetzgebung im Bistum Kammin. Zur Entwicklung des partikularen Kirchenrechts im spätmittelalterlichen Deutschland, (1998).
Wojciechowska B., Duchowni włóczędzy w świetle ustawodawstwa synodalnego metropolii gnieźnieńskiej, in: Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem? Społeczne aspekty podróżowania w średniowieczu i w czasach nowożytnych, hg. v. M. Saczyńska, E. Wółkiewicz, (2012), S. 53–67.
Wójcik W., Wpływ kodyfikacji praskiej z 1349 r. na polskie ustawodawstwo synodalne, „Colloquium Salutis. Wrocławskie Studia Teologiczne“, 8 (1976), S. 235–263.
Zachorowski S., Jakób biskup płocki i jego działalność ustawodawcza i organizacyjna 1396–1425, (1915).
Zahajkiewicz M. T., Z badań nad reformą Kościoła w średniowiecznym ośrodku krakowskim (w. XIV–XV), „Acta Mediaevalia“, 4 (1983), S. 131–146.
Zygner L., Drei polnische Bischöfe und Juristen: Peter Wysz, Jakob von Kurdwanów, Andreas Laskarii und ihre Synodaltätigkeit in den Diözesen Krakau, Płock und Posen, in: Partikularsynoden im späten Mittelalter, hg. v. N. Kruppa, L. Zygner, (2006), S. 239–273.
Zygner L., Działalność synodalna arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego, „Roczniki Historyczne“, 78 (2012), S. 107–125.
Zygner L., Kodyfikacja płocka biskupa Jakuba Kurdwanowskiego z przełomu XIV i XV wieku, in: W mazowieckiej przestrzeni kulturowej. Prace ofiarowane w 80. Rocznicę urodzin Profesora Ryszarda Juszkiewicza, hg. v. B. Dymek, (2007), S. 33–79.
Zygner L., Późnośredniowieczne synody narzędziem reformy Kościoła, in: Ecclesia semper reformanda. Kryzysy i reformy średniowiecznego Kościoła, hg. v. T. Gałuszka, T. Graff, G. Ryś (2013), S. 423–441.
Zygner L., Synody diecezjalne metropolii gnieźnieńskiej na przełomie XIV i XV wieku (Gniezno – Kraków – Płock – Poznań – Włocławek), in: Kultura prawna w Europie Środkowej, hg. v. A. Barciak, (2006), S. 165–226.
Zygner L., Wkład Kościoła płockiego i wrocławskiego w życie synodalne metropolii gnieźnieńskiej końca XIV i pierwszej połowy XV wieku, „Studia Mazowieckie“, 10/24 (2015), 3, S. 83–117.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 336
Liczba cytowań: 0