Pilgrimages of the Polish Gentry to Holy Places in the 17th and the 18th Centuries
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2015.006Słowa kluczowe
Polska i litewska szlachta w XVII i XVIII w., pielgrzymki, sanktuaria katolickie, kult maryjny, cudowne wizerunki maryjne i świętychAbstrakt
Pielgrzymki szlachty polskiej do miejsc świętych w XVII i XVIII wieku
(streszczenie)
W wiekach XVII i XVIII szlachta polska i litewska chętnie wyruszała w podróże. W przypadku podróży zagranicznych o charakterze religijnym największym zainteresowaniem cieszyły się wyprawy do Ziemi Świętej, grobu św. Jakuba Starszego w Santiago de Compostela i do Rzymu. W ich trakcie odwiedzano sanktuaria przechowujące relikwie świętych oraz sławne z cudów za sprawą Matki Boskiej lub świętych na terenie dzisiejszych Czech, Austrii, Bawarii czy północnych Włoch. Popularnymi celami pielgrzymek były też ośrodki pątnicze na terenie Rzeczypospolitej, których liczba wzrosła w XVIII wieku do około 150. Znaczenie miały zwłaszcza sanktuaria maryjne, w szczególności te posiadające ukoronowane w latach 1717-1792 wizerunki Najświętszej Marii Panny.
Częstym powodem podjęcia pielgrzymki była przewlekła choroby. Powszechnie wierzono w lecznicze oddziaływanie miejsc świętych. Zwłaszcza, gdy za przyczynę choroby uznawano czary lub opętanie przez diabła. Jednym z takich miejsc był klasztor w Łagiewnikach (Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach), którego kroniki pełne są świadectw uwolnienia z opętania.
Bibliografia
Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II od roku 1696-1728 opisał współczesny Erazm Otwinowski, (1849).
Juozapo Jurgio Hilzeno 175201754 metų kelionės Dienoraštis = Dziennik podróży Józefa Jerzego Hylzena z lat 1752-1754, ed. by A. Pacevičius, J. Orzeł, S. Roszak, (2013).
Karol Stanisław Radziwiłł, Diariusz peregrynacji europejskiej (1684-1687), ed. by A. Kucharski, (2011).
Niemcewicz J. U., Pamiętniki czasów moich, 1 (2000).
Nowa Korona Chwały Naywyższej Monarchini Nieba y Ziemie Naiasnieyszey Krolowey Polskiey Maryi Pannie [...] w Przecudowny Rytrakcie Na Jasney Gorze Częstochowskieu z Woli [...] Klemensa XI [...] Roku Pańskiego 1717, Dnia 7 Septembra [...] ukoronowana..., (1717).
Pamiętnik Felicyana Junoszy Piaskowskiego, podstolego podlaskiego, majora J.K. Mości, począwszy od roku 1690, (1865).
Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego (1666-1721), ed. by J. Bartoszewicz, (1862).
Pielgrzymki Polaków do ziemi świętej i sąsiednich krain, ed. by W. Chomętowski, (1874).
Rafałowiczówna J., A z Warszawy nowiny te... Listy do Elżbiety Sieniawskiej z lat 1710-1720, ed. by B. Popiołek, (2000).
Starowolski S., Polska albo opisanie położenia Królestwa Polskiego, ed. by A. Piskadło, (1976).
Baranowski A. J., Oprawy uroczystości koronacyjnych wizerunków Marii na Rusi Koronnej w XVIII w., „Biuletyn Historii Sztuki”, LVII, 3-4 (1995).
Barącz S., Cudowne obrazy Matki Najświętszej w Polsce, (1891).
Bartoszewicz J., Koronacje obrazów świętych, in: Dzieła Juljana Bartoszewicza, 7: Szkice z czasów saskich, (1880).
Ciesielski T., Koronacje cudownych obrazów w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej, in: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, ed. by A. Jankowski, A. Klonder, (2004).
Fridrich A., Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce, 1-4 (1904-1908).
Jackowski A., Pielgrzymowanie, (1998).
Jackowski A., Rozwój pielgrzymek w Polsce, in: Przestrzeń i sacrum. Geografia kultury religijnej w Polsce i jej przemiany w okresie od XVII do XX w. na przykładzie ośrodków kultu i migracji pielgrzymkowych, ed. by A. Jackowski [et al.], (²1996).
Janocha M., O koronacjach obrazów Matki Boskiej, in: J. S. Pasierb, M. Janocha, Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich, (2000).
Kowalski F. B., Kodeń Marii. Cudowny obraz Matki Boskiej Kodeńskiej, (1927).
Kucharski A., Staropolskie pielgrzymki do zagranicznych sanktuariów, available on the Internet: http://mobile.wilanowpalac.pl/article/staropolskie_pielgrzymki_do_zagranicznych_sanktuariow.html (visited on 01.09.2014).
Miejsca święte Rzeczypospolitej, ed. by A. Jackowski, (1998).
Nagielski M., Sapieha Mikołaj, in: Polski Słownik Biograficzny, XXXV, 144 (1994).
Nietolerancja i zabobon w Polsce w XVII i XVIII w., ed. by B. Baranowski, W. Lewandowski, (1987).
[Nowakowski] X. Wacław, O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej, (1902).
Okoń M., Wrzesz M., Kodeń, in: Encyklopedia katolicka, 9 (2002).
Podlasiak P. J. K., Kodeń Sapiehów. Jego kościoły i cudowny obraz Matki Boskiej Gwadalupeńskiej, (1898).
Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków. Wiek XVI-XVIII, (1973).
Witkowska A., Uroczyste koronacje wizerunków maryjnych, in: Przestrzeń i sacrum. Geografia kultury religijnej w Polsce i jej przemiany w okresie od XVII do XX w. na przykładzie ośrodków kultu i migracji pielgrzymkowych, ed. by A. Jackowski [et al.], (1996).
Wolański F., Europa jako punkt odniesienia dla postrzegania przestrzeni geograficznej przez szlachtę polską osiemnastego wieku w świetle relacji podróżniczych i geograficznych, (2002).
Wolański F., Stosunek społeczeństwa staropolskiego do miejsc świętych w świetle relacji podróżniczych i kompendiach geograficznych w XVIII w., in: Czasy nowożytne. Studia poświęcone pamięci prof. Władysława Eugeniusza Czaplińskiego w 100 rocznicę urodzin, ed. by K. Matwijowski, (2005).
Z dawna Polski Tyś Królową. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1990, ed. by P. Azulewicz [et al.], (1990).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 194
Liczba cytowań: 0
