Czeski los
Jiří Lederer (1922–1983): ofiara dwóch systemów totalitarnych (narodowego socjalizmu i komunizmu)?
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2024.011Słowa kluczowe
Jiří Lederer (1922–1983); Czechosłowacja; opozycja demokratyczna; więzień polityczny; Karta 77Abstrakt
Celem tekstu jest przedstawienie doświadczeń pozbawienia wolności czeskiego dziennikarza, dysydenta, obrońcy praw człowieka Jiříego Lederera (1922–1983), związanego od młodości z ruchem socjalistycznym. Lederer w czasie II wojny światowej pracował przymusowo dla III Rzeszy. W okresie stalinizmu przez kilka lat wykonywał prace fizyczne. W latach 1970, 1972 i 1977–1980 zaznał represji: był więźniem politycznym, następnie emigrował do Niemiec Zachodnich.
Bibliografia
Archiv Libri Prohibiti (Praha): Fond J. Lederer, [Presseausschnitte], Sign. 19/3 und 38/9.
Archiv Národního Muzea (Praha): Fond J. Lederer: Lederer, Jiří: Touhy bez iluzí, (maschinenschriftliches Exemplar, 1977–1980), Sign. 112 und Koordinační výbor tvůrčích svazů, Sign. 164–179.
Gide, André: Návrat ze Sovětského svazu. 2023.
Havel, Václav: Astma i totalitaryzm, in: Havel, Václav: Obywatel kultury. 2016, S. 127–153.
Havel, Václav: Někam jsem to ukryl. Zápisky 77. 2023.
Havel, Václav: Siła bezsilnego. Reportaż z pierwszego uwięzienia. 2022, S. 13–197.
[Lederer, Jiří]: L., J. B.: „Lidová” vesolohra v Solnici, in: Posel z Podhoří, 31. 1942, S. 2.
[Lederer, Jiří]: L., J. B.: Kvasinskému divadlu do vínku, in: Posel z Podhoří, 22. 1942, S. 2.
[Lederer, Jiří]: L., J. B.: Vpravdě lidová hra v Solnici, in: Posel z Podhoří, 32. 1942, S. 2.
[Lederer, Jiří]: Leden J. B.: Více mléka, in: Posel z Podhoří, 47.1942, S. 1.
[Lederer, Jiří]: Leden J.: Naše dějinná úloha, in: Právo lidu 11.1.1947, S. 4.
Lederer, Jiří: Lob den Frauen die es ablehnten, den Kopf zu senken…, in: Kantůrková, Eva (Hg.): Verbotene Bürger. Die Frauen der Charta 77. 1987, S. 7–18.
Lederer, Jiří: Mein Polen lebt. Zwei Jahrhunderte gegen Fremdherrschaft. 1981.
Lederer, Jiří: Moja Polska. Za Polskę byłem skazany, in: Miesięcznik Małopolski, 7–8. 1985, S. 31–35.
Lederer, Jiří: Touhy a iluze (vzpomínání do srpna 1968). 1984.
Lederer, Jiří: Touhy a iluze II. 1988.
Liehm, Antonín J.: O opozici a „kádárizaci“, in: Liehm, Antonín J.:, Názory tak řečeného Dalimila. 2014, S. 69–74.
Miłosz, Czesław: Moralischer Traktat, in: Miłosz, Czesław: Gedichte 1933–1981. 1982, S. 65–80.
Mlynář, Zdeněk: Mráz přichází z Kremlu. 2018.
Müller, Adolf (Hg.): Politický vězeň Jiří Lederer. 1978.
Orwell, George: Faschismus und Demokratie, in: Orwell, George: Warum ich schreibe. Die großen Essays. 2022, S. 53–67.
Posener, Alan: Die Verdienste des Imperiums, in: Die Welt, 27.9.2023, S. 7.
Die Stellvertreter. Untergrund-Opposition, in: Der Spiegel, 2.3.1970, S. 108–112.
Weil, Jiří: Moskva-hranice. 2021.
Bauer, Yehuda: Rethinking the Holocaust. 2001.
Brügel, Johann Wolfgang: Die KPČ und die Judenfrage, in: Osteuropa, 11.1973, S. 874–880.
Bursík, Tomáš: Vězeňství po roce 1948 – předpoklady pro hrdinství či zbabělost, in: Randák,
Jan / Koura, Petr (Hg.), Hrdinství a zbabělost v české politické kultuře 19. a 20. století. Výběr z příspěvků ze stejnojmenné konference, která proběhla ve dnech 25.–27. října 2006. 2008, S. 364–377.
Cuhra, Jaroslav: Trestní represe odpůrců režimu v letech 1969–1972. 1997.
Cysařová, Jarmila: Muž, který tu chybi (český novinář Jiři Lederer 1922–1983). 2006.
Hobsbawm, Eric: Wiek skrajności. Spojrzenie na krótkie dwudzieste stulecie. 2018.
Jar.: Prostor (1), in: Přibáň, Michal et al. (Hg.), Český literární samizdat 1949–1989. Edice, časopisy, sborníky. 2018, S. 393–394.
Kaliski, Bartosz: Czeski dysydent i emigrant Jiří Lederer wobec Solidarności (1980–1983), in: Wolność i Solidarność, 13–14. 2021–2022, S. 165–180.
Kaliski, Bartosz: Jiři Lederer (1922–1983) – dziennikarz, dysydent, wygnaniec polityczny, in: Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały, 17. 2019, S. 263–296.
Kaliski, Bartosz: Messengers of the Free Word. Paris–Prague–Warsaw, 1968–1971. 2020.
Kaplan, Karel: Das verhängnisvolle Bündnis. Unterwanderung, Gleichschaltung und Vernichtung der Tschechoslowakischen Sozialdemokratie 1944–1954. 1984.
Kolář, Pavel: Der Poststalinismus. Ideologie und Utopie einer Epoche. 2016.
Kopeček, Michal: Hledání ztraceného smyslu revoluce. Zrod a počátky marxistického revizionismu ve střední Evropě 1953–1960. 2009.
Kosatík, Pavel: Česká inteligence 20. století. 2023.
Majewski, Piotr M.: Niech sobie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw, 1939–1945. 2021.
Małkiewicz, Andrzej: Samobójstwo demokracji. Czechosłowacja w okresie II Republiki 1938–1939. 2013.
Otáhal, Milan: Opoziční proudy v české společnosti 1969–1989. 2011.
Pauer, Jan: 1968 in der Tschechoslowakei. Aufbruch und zweimaliges Begräbnis, in: Osteuropa, 7. 2008. S. 31–46.
Rataj, Jan: O autoritativní národní stát. Ideologické proměny české politiky v druhé republice 1938–1939. 1997.
Rostworowski, Emanuel: Biografia, biogram, historia grup i pokoleń, in: Kwartalnik Historyczny, 2. 1973. S. 352–359.
Salmonowicz, Stanisław: Polska kraj bez Quislinga? Rozważania o kwestii kolaboracji z okupantem niemieckim 1939–1945, in: Ders., Niewesołe lata 1939–1989. Szkice z Polski dziejów najnowszych. 2005. S. 13–50.
Slavíková, Věra: Jiří Lederer portrét českého novináře, in: Vlastivědný sborník Ústí nad Orlicí, 11. 2000. S. 80–94.
Segert, Dieter: Prager Frühling. Gespräche über eine europäische Erfahrung. 2008.
Šebek, Jaroslav: Ve svobodě se rodily zárodky budoucí nesvobody. Utváření politického systému po roce 1945 v kontextu společenských změn, in: Němeček, Jan / Proks, Petr / Voráček, Emil (Hg.), Vitězství a osvobození 1945. 2019, S. 171–184.
Špiritová, Markéta: Nach 68. Brüche und Kontinuitäten im Alltag von Intellektuellen zur Zeit der Normalisierung, in: Tůma, Oldřich / Devátá, Markéta (Hg.), Pražské jaro 1968. Občanská společnost – média – přenos politických a kulturních procesů. 2011, S. 107–121.
Ther, Philipp: Czechosłowacja jako państwo pohabsburskie. Rozważania o ciągłości dziejów przed i po 1918 roku, übersetzt von Bartosz Kaliski, in: Kwartalnik Historyczny, 2. 2018, S. 529–537.
Ther, Philipp: Druhý život habsburské monarchie v Československu. Poznámky ke kontinuitám po převratu 1918, in: Střed, 1. 2018. S. 121–128.
Walicki, Andrzej: Marxism and the leap to the kingdom of freedom: the rise and fall of the Communist utopia. 1995.
Zaleski, Marek: Obory, czyli o nowej pastoralności, in: Res Publica Nova, 1–2. 1999, S. 12–22.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Bartosz Kaliski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 24
Liczba cytowań: 0
