Ze studiów nad Karolem Perthéesem
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2024.02Ključne riječi
Karol Perthées, Herman Keyserling, Bernardo Bellotto zw. Canaletto, opisy parafii, szkice kartograficzne parafii, XVIII w.Sažetak
W związku z zespołowym projektem badań nad działalnością Karola Perthéesa autor porusza trzy zagadnienia. Uzasadnia kwestionowany ostatnio pogląd, że kartograf był synem naturalnym Hermana Keyserlinga, rosyjskiego dyplomaty rodem z Kurlandii, omawiając w nawiązaniu do tego pierwsze ćwierćwiecze życia. Rozważa sprawę wizerunku Perthéesa na wybranych obrazach jego teścia Bernarda Bellotta. Na koniec analizuje plebańskie opisy parafii diecezji krakowskiej, które we fragmentach zachowały się wśród szkiców kartograficznych Perthéesa.
References
Balcerek M., Księstwo Kurlandii i Semigalii w wojnie Rzeczypospolitej ze Szwecją w latach 1600–1629, Poznań 2012.
Bernardo Bellotto. W 300. rocznicę urodzin malarza, red. A. Badach, M. Królikiewicz, Warszawa 2022.
Buczek K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław–Kraków 1963.
Buczek K., Kartograf króla Stanisława Augusta. Życie i dzieła, oprac. H. Rutkowski, w: Karol Perthées (1739–1815), fizjograf pierwszej Rzeczypospolitej. Życie oraz działalność kartograficzna i entomologiczna, red. J. Pawłowski, Warszawa 2003 (Rozprawy z Dziejów Nauki i Techniki, t. 14), s. 21–134.
Buczek K., Mapa województwa krakowskiego z doby Sejmu Czteroletniego (1788–1792). Źródła i metoda, Kraków 1930.
Buczek K., Perthées Herman Karol de h. własnego, w: Polski słownik biograficzny, t. 25, Warszawa 1980.
Buczek K., Prace kartografów pruskich w Polsce za czasów króla Stanisława Augusta na tle współczesnej kartografii polskiej, w: Prace Komisji Atlasu Historycznego Polski, z. 3, Kraków 1935, s. 115–322.
Centralny katalog zbiorów kartograficznych w Polsce, z. 5: Wieloarkuszowe mapy topograficzne ziem polskich 1576–1870, oprac. T. Paćko, W. Trzebiński, Wrocław 1983.
Czeppe M., Kobiety w życiu i w Pamiętnikach Stanisława Augusta, w: Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 2015, s. 215–237.
Dukwicz D., Kontakty Stanisława Augusta z ambasadorami Katarzyny II w Warszawie w świetle Pamiętników królewskich, w: Pamiętniki Stanisława Augusta i ich bohaterowie, red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 2015, s. 265–291.
Dybaś B., Wasale, baronowie, panowie bracia. Szlachta inflancka, kurlandzka i piltyńska wobec Rzeczypospolitej w XVI–XVIII w., w: My i oni. Społeczeństwo nowożytnej Rzeczypospolitej wobec państwa, red. W. Kriegseisen, Warszawa 2016, s. 99–130.
Finkel L., Bibliografia historii polskiej, Lwów 1891 (reprint Warszawa 1956).
Gierowski J., Dyplomacja polska doby saskiej (1699– 1763), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 2, red. Z. Wójcik, Warszawa 1982, s. 331–475.
Gorski S. B., Analecta ad entomographiam provinciarum occidentali-meridionalium Imperii Rossici, fasc. 1, Berolini 1852.
Jedlicki J., Klejnot i bariery społeczne. Przeobrażenia szlachectwa polskiego w schyłkowym okresie feudalizmu, Warszawa 1968.
Juszczak D., Małachowicz H., Malarstwo do 1900. Zamek Królewski w Warszawie. Katalog zbiorów, Warszawa 2007.
Karol Perthées (1739–1815), fizjograf pierwszej Rzeczypospolitej. Życie oraz działalność kartograficzna i entomologiczna, red. J. Pawłowski, Warszawa 2003 (Rozprawy z Dziejów Nauki i Techniki, t. 14).
Kądziela Ł., Od Konstytucji do Insurekcji. Studia nad dziejami Rzeczypospolitej w latach 1791–1794, red. W. Kriegseisen, Warszawa 2011.
Keyserlingk Christian Heinrich, w: Baltisches Biografisches Lexikon digital, https://bbld.de/ [dostęp: 1 czerwca 2024].
Keyserlingk Hermann Karl von, w: Baltisches Biografisches Lexikon digital, https://bbld.de/ [dostęp: 1 czerwca 2024].
Kozakiewicz S., Lorenzo Bellotto, syn Bernarda i zagadnienie jego współpracy z ojcem, „Biuletyn Historii Sztuki”, 22, 1960, 2, s. 140–157.
Manikowska E., Bernardo Bellotto i jego drezdeński apartament. O tożsamości społecznej i artystycznej weneckiego wedutysty, Warszawa 2014.
Materiały do słownika historyczno-geograficznego województwa krakowskiego w dobie Sejmu Czteroletniego (1788–1792), pod kier. W. Semkowicza oprac. K. Buczek i in., z. 1, Kraków 1939, z. 2, Warszawa 1960.
Michalski J., Dyplomacja polska w latach 1764–1795, w: Historia dyplomacji polskiej, t. 2, red. Z. Wójcik, Warszawa 1982, s. 483–707.
Michalski J., Stanisław August Poniatowski, oprac. W. Kriegseisen, Warszawa 2009.
Pawłowski J., Suplement do biografii Karola Perthéesa, w: Karol Perthées (1739–1815), fizjograf pierwszej Rzeczypospolitej. Życie oraz działalność kartograficzna i entomologiczna, red. J. Pawłowski, Warszawa 2003, s. 135–163.
Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki, t. 1–4, red. B. Orłowski, Warszawa 2015.
Rizzi A., Canaletto w Warszawie. Dzieła Bernarda Bellotta zwanego Canalettem w stolicy Stanisława Augusta, Warszawa 2006.
Rizzi A., La Varsavia di Bellotto, Milano 1990.
Rizzi A., Rewolucyjna interpretacja „Widoku Warszawy od strony Pragi” pędzla Bernarda Bellotta, „Almanach Muzealny”, 5, 2007, s. 173–186.
Rizzi A., Ritrattistica „ad naturam” del Bellotto varsaviense, „Biuletyn Historii Sztuki”, 65, 2003, 1, s. 57–82.
Rottermund A., Panorama Warszawy i okolic widziana ze wzgórza belwederskiego, w: Polska i Europa w dobie nowożytnej. Prace naukowe dedykowane Profesorowi Juliuszowi A. Chrościckiemu, red. D. Merska, Warszawa 2009, s. 335–343.
Rutkowski H., Okres Stanisława Augusta w badaniach Karola Buczka nad kartografią dawnej Rzeczypospolitej, w: Karol Buczek (1902–1983). Człowiek i uczony, red. D. Karczewski, J. Maciejewski, Z. Zyglewski, Kraków–Bydgoszcz 2004, s. 57–104.
Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2006.
Trelińska B., Album armorum nobilium Regni Poloniae XV–XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów XV– XVIII w., Lublin 2001.
Turiłowa S.L., Rosyjscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rzeczypospolitej w XVII–XVIII w., „Kwartalnik Historyczny”, 105, 1998, 2, s. 71–79.
Volumina legum, t. 7, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
Waga A., O Janie Filipie Karozym (de Carosi) i Karolu Perthesie (de Perthées), dwóch naturalistach polskich pod Stanisławem Augustem, „Biblioteka Warszawska”, 4, 1843, s. 193–210.
Wernerowa W., Ocena „ankiet parafialnych” jako źródła wiedzy Karola Perthéesa o fizjografii Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, w: Karol Perthées (1739–1815), fizjograf pierwszej Rzeczypospolitej. Życie oraz działalność kartograficzna i entomoilogiczna, red. J. Pawłowski, Warszawa 2003 (Rozprawy z Dziejów Nauki i Techniki, t. 14), s. 165–192.
Zdrójkowski Z., Ziemskie prawo prywatne, w: Historia państwa i prawa Polski, t. 2: Od połowy XV wieku do r. 1795, red. J. Bardach, Warszawa 1968, s. 273–299.
Downloads
Objavljeno
How to Cite
Broj časopisa
Rubrika
License
Copyright (c) 2025 Henryk Rutkowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 233
Number of citations: 0
