Plan Kamieńca Podolskiego z 1793 roku przechowywany w Rosyjskim Państwowym Wojennym Archiwum Historycznym w Moskwie

Auteurs

DOI :

https://doi.org/10.12775/SG.2022.04

Mots-clés

Kamieniec Podolski, osiemnastowieczne plany miasta, fortyfikacje, Józef Ekert

Résumé

W artykule szczegółowo omówiono plan twierdzy Kamieniec Podolski Józefa Ekerta z 1793 r., znajdujący się w Rosyjskim Państwowym Wojennym Archiwum Historycznym w Moskwie. W celu ustalenia daty jego powstania porównano go z planami Jana Schüllera z 1773 r. oraz Dementija Mieleszczenkowa 1797 r. Wykazano, że choć plany Ekerta i Schüllera zostały wykonane na kanwie „Dużego Panu Kamieńca Podolskiego” z jedynie niewielkimi zmianami w strukturach obronnych twierdzy, to plan Ekerta przedstawia nieco wcześniejszą wersję umocnień. Plan ten umożliwia ustalenie pierwotnej, niezrealizowanej koncepcji położenia koszar kamienieckich Stanisława Zawadzkiego.

Bibliographies de l'auteur

Leszek Opyrchał, Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie

dr hab. inż. Leszek Opyrchał – profesor Wojskowej Akademii Technicznej, absolwent astronomii na wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz budownictwa wodnego i sanitarnego Politechniki Krakowskiej. Zafascynowanie budowlami obronnymi Kamieńca Podolskiego, a zwłaszcza systemem piętrzenia wody rzeki Smotrycz w celach obronnych; skierowało go w stronę bardziej szczegółowych badań nad dawną kartografią tejże twierdzy.

Rusłan Nahnybida, Państwowy Rezerwat Historyczno-Architektoniczny „Kamieniec”

Rusłan Nahnybida – absolwent archeologii Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Ohijenki w Kamieńcu Podolskim. Pracownik naukowy Narodowego Rezerwatu Historyczno-Architektonicznego „Kamieniec”. Zajmuje się katalogowaniem zabytków budownictwa sakralnego, obronnego oraz cywilnego, a także mediewistyką Podola. Stypendysta niemiecko-ukraińskiej komisji historycznej w 2017 r.

Olga Płamienicka, Kijów

Olga Płamienicka (1956–2022) – ukończyła Narodową Akademię Sztuk Pięknych i Architektury, której później była profesorem. W latach 2006–2007 dyrektor naukowy w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego i Budownictwa Ukrainy, następnie (2014–2015) pełniła funkcję przewodniczącego i wiceprzewodniczący Rady Metodologiczno-Naukowej Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury Ukrainy

Références

Antoni J. [Rolle A.J.], Zameczki Podolskie na Kresach Multańskich, t. 2: Kamieniec nad Smotryczem, Warszawa 1880.

Bochenek R.H., 1000 słów o inżynierii i fortyfikacjach, Warszawa 1980.

Cholewiński Ł., Twierdza Kamieniec Podolski w latach 1788–1793, w: Twierdze osiemnastowiecznej Europy. Studia z dziejów nowożytnej sztuki wojskowej, t. 2, red. M. Trąbski, Częstochowa 2018, s. 219–258.

Danilczyk A., Twierdza Kamieniec Podolski w okresie konfederacji barskiej (1768–1772), w: Twierdze osiemnastowiecznej Europy. Studia z dziejów nowożytnej sztuki wojskowej, t. 2, red. M. Trąbski, Częstochowa 2018, s. 421–436.

Fenna D., Jednostki miar. Leksykon, Warszawa 2004.

Gdański J. i in., Oficerowie wojska koronnego 1777– 1794. Spisy, cz. 4: Formacje Targowicy, szkolnictwo wojskowe, varia, uzupełnienia, Kraków 2003.

Kosk H.P., Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, t. 2, Pruszków 2001.

Król-Mazur R., Miasto trzech nacji. Studia z dziejów Kamieńca Podolskiego w XVIII w., Kraków 2008.

Król-Mazur R., Prace fortyfikacyjne i remontowe w Kamieńcu Podolskim w pierwszej połowie XVIII wieku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, 8 (59), 2007, 4 (219), s. 5–22.

Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.

Machynia M., Srzednicki Cz., Oficerowie wojska koronnego 1777–1794. Spisy, cz. 2: Artyleria i wojska inżynieryjne, Kraków 1999.

Malinowska I., Stanisław Zawadzki 1743–1806, Warszawa 1953.

Mączyński R., Spór Hilarego Szpilowskiego ze Stanisławem Zawadzkim o zasady sztuki architektonicznej przy wznoszeniu koszar w Kamieńcu Podolskim, „Sztuka i Kultura”, 2, 2016, s. 145–278.

Nowak T., Fortyfikacje i artyleria Kamieńca Podolskiego w XVIII w., „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, 19, 1973, s. 140–186.

Opyrchał L., Opyrchał U., Medale ilustrujące historię Kamieńca Podolskiego, „Biuletyn Numizmatyczny”, 2018, 1 (389), s. 6–15.

Opyrchał L., Rękopiśmienne plany i ryciny twierdzy Kamieniec Podolski, Warszawa 2019.

Prusiewicz A., Kamieniec Podolski. Szkic historyczny, Kijów 1915.

Rabiej P., Pomniki epigrafiki i heraldyki dawnej Rzeczypospolitej na Ukrainie, t. 4: Kamieniec Podolski, red. W. Drelicharz, Kraków 2009.

Wiraszka M., Rozwój przestrzenny i zabudowa miast guberni podolskiej w czasach Imperium Rosyjskiego, Warszawa 2008.

Пламеницька O., Castrum Camenecensis. Фортеця Кам'янець, Кам'янець-Подільський 2012.

Studia Geohistorica

Téléchargements

Publiée

2023-03-10

Comment citer

1.
OPYRCHAŁ, Leszek, NAHNYBIDA, Rusłan et PŁAMIENICKA, Olga. Plan Kamieńca Podolskiego z 1793 roku przechowywany w Rosyjskim Państwowym Wojennym Archiwum Historycznym w Moskwie. Studia Geohistorica. Online. 10 mars 2023. No. 10, pp. 74-85. [Accessed 6 juillet 2025]. DOI 10.12775/SG.2022.04.

Numéro

No 10 (2022)

Rubrique

Artykuły

Licence

Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – 4.0 Międzynarodowe Deed,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode

Stats

Number of views and downloads: 514
Number of citations: 0