Zmiany krajobrazu warszawskiej dzielnicy Targówek na przestrzeni ostatnich 200 lat

Michał Osiak

doi:10.12775/SG.2024.06

Autor

Michał Osiak Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0009-0008-1458-2239

DOI:

https://doi.org/10.12775/SG.2024.06

Słowa kluczowe

GIS, GIS historyczny, historical GIS, geografia historyczna, Targówek

Abstrakt

W niniejszym artykule przedstawiam zmiany krajobrazu warszawskiej dzielnicy Targówek od 1804 do 2024 r. Przy użyciu narzędzi GIS na etapach gromadzenia danych, analizy i wizualizacji opracowałem cyfrowe edycje map dawnych. Źródła wykorzystane do badania to dziewięć topograficznych map dawnych publikowanych przez służby topograficzne austriackie, rosyjskie, niemieckie i polskie, w skalach od 1:16 800 do 1:50 000, w równych (co 20–30 lat) odstępach czasowych, oraz baza BDOT. Opracowania kartograficzne zestawiłem z opracowaniami pisanymi i danymi liczbowymi.

Biogram autora

Michał Osiak - Uniwersytet Warszawski

Michał Osiak – absolwent wydziału Geografii i Studiów Regionalnych, specjalność geoinformatyka, kartografia, teledetekcja, Uniwersytet Warszawski. Opracowuje dane przestrzenne m.in. w projekcie Atlas Historyczny Miast Polskich, t. 7: Mazowsze, z. 1: Warszawa.

Bibliografia

Affek A., Kalibracja map historycznych z zastosowaniem GIS, w: Źródła kartograficzne w badaniach krajobrazu kulturowego, red. J. Plit, J. Nita, Sosnowiec 2012 (Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego), s. 48–62.

Babczyński T., Kubik T., Ptak R., Strauchold G., GIS as a Tool to Analyze the History of Silesia and the Changes in its Political (and Cultural) Geography, „Studia Geohistorica”, 5, 2017, s. 113–141.

Chmielewski L., Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie, Warszawa 1987.

Encyklopedia Warszawy, red. S. Herbst i in., Warszawa 1975.

Gadawska A., Osińska-Skotak K., Mućko M., Wykorzystanie technologii GIS do ochrony i zachowania pamięci o przeszłości Muranowa, „Teledetekcja Środowiska”, 56, 2017, s. 13–23.

Gawryszewski A., Ludność Warszawy w XX wieku, Warszawa 2009, s. 13–52.

Gregory I.N., A Place in History. A Guide to Using GIS in Historical Research, Belfast 2005.

Hohensinner S., GIS Reconstruction of the Viennese Danube river Landscape 1529–2010, w: Caminhos do Rio – Rios das Grandes Civilizações, red. C.G. Silva, Lizbona 2019, s. 115–131.

Jasiński T., Wokół początków Warszawy, Poznań 2021.

Kasprzycki J., Korzenie miasta, t. 3: Praga, Warszawa 2004.

Królikowski L., Historia i współczesność planowania rozwoju Warszawy, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 42, 1997, 2, s. 127–159.

Królikowski L., Twierdza Warszawa, Warszawa 2002.

Kuna J., Metodyczne aspekty analiz przestrzennych GIS wykorzystujących dawne mapy topograficzne, w: Dawne mapy topograficzne w badaniach geograficzno-historycznych, red. A. Czerny, Lublin 2015, s. 125–149.

Lewakowski J., Klucz znaków przyjętych dla map austrjackich, pruskich, rosyjskich, Warszawa–Kraków 1920.

Panecki T., Creating a Common Symbol Classification for a New Historical Geoportal of Poland, „Miscellanea Geographica”, 18, 2014, 4, s. 34–40.

Panecki T., Modelowanie obiektów topograficznych w bazach danych historycznych, „Acta Universitatis Lodziensis – Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 21, 2015, s. 37–51.

Pietrzak M., Siwek J., Wykorzystanie map historycznych przetworzonych przy użyciu GIS do oceny zmian użytkowania ziemi na Pogórzu Wiśnickim, w: Przemiany środowiska na Pogórzu Karpackim. Procesy, gospodarka, monitoring, Kraków 2000, s. 21–29.

Piotrowski A., Targówek – tu zaczyna się Warszawa. Wczesnośredniowieczne osadnictwo Warszawy, Warszawa 2008.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski i in., Warszawa 1880–1902.

Sołtan A., Praga w ciągu wieków, w: Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze, Warszawa 2006, s. 13–28.

Szady B., Geografia historyczna w Polsce – rozwój i perspektywy, „Studia Geohistorica”, 1, 2013, s. 33.

Topolska A., Prawobrzeżna Warszawa w zbiorach fotograficznych działu Ikonografii Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, Warszawa 1999.

Strony internetowe

http://www.targowek.info/2016/06/brodno-to-nie-targowek-ani-nie-zacisze/ [dostęp: 22 lutego 2023].

http://www.targowek.info/2020/07/tak-wygladalo-brodno-1000-lat-temu-zobacz-film-3d/ [dostęp: 26 lutego 2023].

https://targowek.um.warszawa.pl/-/targowek-na-kartach-historii [dostęp: 25 lutego 2023].

https://warszawa.fandom.com/wiki/Targ%C3%B3wek [dostęp: 25 lutego 2023].

https://www.citymedia.waw.pl/targowek,historia.html [dostęp: 25 lutego 2023].

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5922659/obiekty/390682 [dostęp: 20 lipca 2023].