Mapowanie kin w Warszawie rządzonej przez Rosjan
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2022.08Słowa kluczowe
kino, Warszawa, Imperium Rosyjskie, GIS, nowa historia kina (NCH)Abstrakt
Już od pierwszych pokazów filmowych w końcu 1895 r. Warszawa przeżywała znaczny rozkwit kina. Tak jak na całym świecie rozwój ten był uwarunkowany w równym stopniu specyfiką miejsca, jak i czasu. Niniejszy artykuł prezentuje rozwój i zakres lokalnego rynku kinowego na tle szerszego kontekstu geopolitycznego. Dodatkowo, bazując na przykładzie z 1911 r., mapuje kina w QGIS, ujawniając przestrzenne wzory i korelacje.
Bibliografia
Allen R.C., ‘Reimagining the History of the Experience of Cinema in a Post-Moviegoing Age’, in Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies, eds R. Maltby, D. Biltereyst, and Ph. Meers (Malden, 2011), pp. 41–57.
Allen R.C., ‘The Place of Space in Film Historiography’, Tijdschrift voor Mediageschiedenis 9, no. 2 (2006), 15–27.
Balcerzak W., Przemysł filmowy w Polsce (Warszawa, 1928).
Biltereyst D., van Oort Th., and Meers Ph., ‘Comparing Historical Cinema Cultures: Reflections on New Cinema History and Comparison with a Cross-National Case Study on Antwerp and Rotterdam’, in The Routledge Companion to New Cinema History, eds D. Biltereyst, R. Maltby, and Ph. Meers (Milton, 2019, series: Routledge Media and Cultural Studies Companions).
Biskupski Ł., Miasto atrakcji. Narodziny kultury masowej na przełomie XIX i XX wieku. Kino w systemie rozrywkowym Łodzi (Warszawa, 2013).
Drubek N., ‘Hidden Figures. Rewriting the History of Cinema in the Empire of All the Russia’, Apparatus. Film, Media and Digital Cultures of Central and Eastern Europe, no. 13 (2021), 94–129.
Drubek N., Russisches Licht: Von der Ikone zum frühen sowjetischen Kino (Göttingen, 2012, Series: Osteuropa medial, vol. 4).
Dzieje Śródmieścia, ed. J. Kazimierski (Warszawa, 1975).
Encyclopedia of Early Cinema, ed. R. Abel (Abingdon– New York, 2005).
Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies, eds R. Maltby, D. Biltereyst, and Ph. Meers (Malden, 2011).
Flickinger B., ‘Der Publikumsmagnet Kino vor 1918 in den Metropolen London und St. Petersburg’, in Kinoöffentlichkeit (1895–1920): Entstehung, Etablierung, Differenzierung = Cinema's Public Sphere (1895–1920), ed. C. Müller (Marburg, 2008).
Gawryszewski A., ‘Rozwój demograficzno-społeczny Warszawy w XX wieku’, Mazowsze. Studia Regionalne, no. 5 (2010), 11–28.
Gawryszewski A., Ludność Warszawy w XX wieku (Warszawa, 2009, series: Monografie / Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, vol. 10).
Gierszewska B., Kino i film we Lwowie do 1939 roku (Kielce, 2006).
Guzek M., Filmowa Bydgoszcz, 1896–1939 (Toruń, 2004).
Hendrykowska M., ‘Początki kinematografii polskiej. Pierwsze dwie dekady’, in Sto lat polskiego filmu. Kino okresu Wielkiego Niemowy, part 1: Początki, ed. G.M. Grabowska (Warszawa, 2008).
Hendrykowska M., Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej przełomu stuleci 1895–1914 (Poznań, 1993).
Herbst S., Ulica Marszałkowska (Warszawa, 1998, series: Ulice Mojego Miasta).
Historia filmu polskiego, eds W. Banaszkiewicz, W. Witczak (Warszawa, 1966).
Horak L., “Using Digital Maps to Investigate Cinema History’, in The Arclight Guidebook to Media History and the Digital Humanities, eds Ch.R. Acland and E. Hoyt (Sussex, 2016), pp. 65–102.
Jasielski A., Wyprawa po celulidowe runo (Warszawa, 1958).
Jewsiewicki W., Polska kinematografia w okresie filmu niemego (Łódź, 1966).
Kieniewicz S., Warszawa w latach 1795–1914 (Warszawa, 1976).
Klenotic J., ‘Putting Cinema History on the Map: Using GIS to Explore the Spatiality of Cinema’, in Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies, eds R. Maltby, D. Biltereyst, and Ph. Meers (Malden, 2011), pp. 58–84.
Kovalova A.O., ‘The Film Palaces of Nevsky Prospect: A History of St Petersburg’s Cinemas, 1900–1910’, in A Companion to Russian Cinema, ed. B. Beumers (Chichester–Malden, 2016, series: Wiley Blackwell companions to national cinemas).
Król-Kaczorowska B., Teatry Warszawy (Warszawa, 1986).
Krzhizhanovsky G.A., ‘Po gorodam i teatram: Varshava’, Sine-Fono, 15 Oct. 1911.
Lucchesi Moraes J., ‘Cinema in the Borders of the World: Economic Reflections on Pathé and Gaumont Film Distribution in Latin America (1906–1915)’, Cahiers des Amériques latines, no. 79 (2015), 137–153.
Meers Ph., Biltereyst D., and van de Vijver L., ‘Metropolitan vs Rural Cinemagoing in Flanders, 1925–75’, Screen, 51, no. 3 (2010).
Mitchell B.R., International Historical Statistics: Europe: 1750–1988 (3rd edn, New York, NY, 1993).
Noordegraaf J., et al., ‘Semantic Deep Mapping in the Amsterdam Time Machine: Viewing Late 19thand Early 20th-Century Theatre and Cinema Culture Through the Lens of Language Use and Socio-Economic Status’, in Research and Education in Urban History in the Age of Digital Libraries, ed. F. Niebling, S. Münster, and H. Messemer (Cham, 2021, series: Communications in Computer and Information Science, vol. 1501), pp. 191–212.
Porubčanská T., ‘Approaches to Spatial Analysis in a Local Cinema History Research’, Journal for Media History / Tijdschrift voor Mediageschiedenis, 21, no. 1 (2018), 54–75.
Pryt K., ‘Cinemas and Cinema Audiences in the, “Third Space” in Warsaw (1908–1939)’, in Researching Historical Screen Audiences, eds K. Egan, M. Smith, and J. Terrill (Edinburgh, 2022), pp. 65–85.
Pryt K., ‘Importierte Unterhaltung: Filme der deutschen Ufa in Warschau 1919–1939’, Geschichte und Gesellschaft, 46, no. 1 (2020), 122–154.
Roberts L., Hallam J., ‘Film and Spatiality: Outline of a New Empiricism’, in Locating the Moving Image: New Approaches to Film and Place, eds J. Hallam and L. Roberts (Bloomington, Ind., 2014, series: The spatial humanities), pp. 1–30.
Rolf M., Imperiale Herrschaft im Weichselland: Das Königreich Polen im Russischen Imperium (1864–1915) (Berlin, 2015, series: Ordnungssysteme, vol. 43).
Szwankowski E., Ulice I place Warszawy (Warszawa, 1963).
Tsivian Y., and Taylor R., Early Cinema in Russia and Its Cultural Reception (Chicago, 1998).
Verhoeven D., Bowles K., and Arrowsmith C., ‘Mapping the Movies: Reflections on the Use of Geospatial Technologies for Historical Cinema Audience Research’, in Digital Tools in Media Studies. Analysis and Research. An Overview, eds M. Ross, M. Grauer and B. Freisleben (Bielefeld, 2009), pp 69–81.
Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r., ed. I. Pietrzak-Pawłowska (Warszawa, 1973).
Youngblood D.J., ‘Russia’, in Encyclopedia of Early Cinema, ed. R. Abel (Abingdon–New York, 2005), pp. 555–560.
Zajiček E., Poza ekranem. Kinematografia polska, 1918–1991 (Warszawa, 2009).
Zajiček E., Zarys historii gospodarczej kinematografii polskiej (2nd edn, Łódź, 2015).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – 4.0 Międzynarodowe Deed,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 406
Liczba cytowań: 0
