Symbolic space on the old maps of Silesia (16th–18th c.)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2013.07Abstrakt
Z przestrzenią symboliczną wiąże się zazwyczaj treści kulturowe i duchowe, znajdujące odzwierciedlenie w zapisie czy krajobrazie przestrzennym. Dotyczą one – między innymi – pielęgnowania przeszłości i tradycji, wzmacniania lub budowania identyfikacji z terenem, tworzenia jego lokalnej specyfiki, poszukiwania i odkrywania kulturowej tożsamości. Przestrzeń symboliczna z wpisanym kodem semantycznym i aksjologicznym znalazła swoje miejsce także w europejskiej kartografii regionalnej, od najwcześniejszych map poczynając. Szczególnie ciekawie zaznaczyła swą obecność na mapach regionów historyczno-geograficznych, ukształtowanych w naturalnym procesie rozwojowym. Ich mieszkańcy, posiadając wysoki stopień regionalnej świadomości i znaczący dorobek kulturowy, czuli potrzebę przestrzennego zobrazowania tych wartości. Do takich obszarów zaliczał się Śląsk. W artykule na przykładzie map Śląska od XVI do XVIII w. pokazano różnorodne przykłady realizacji tej specyficznej potrzeby zaznaczania kulturowej odrębności. Podporządkowano je hasłom, które złożyły się na układ treści. Pierwsze z nich zobrazowało ambicje oświatowe i intelektualne Ślązaków na przykładzie informacji o pierwszej szkole, zamieszczonej na mapie M. Helwiga i korekty tego przekazu na pierwszej mapie gospodarczej regionu K.F Hentschela. Kolejno przybliżono społeczne potrzeby: kulturowej identyfikacji z terenem, pamięci o wartościach duchowych i materialnych, dumy z egzekwowania prawa (na przykładzie planów Głogowa i Wrocławia) oraz kształtowania legendy miejsc, które stawały się wizytówką lokalnej społeczności (ogród Scholtza we Wrocławiu). Wskazano także na pojawiające się na mapach przejawy resentymentów politycznych, związanych ze zmianami granic Śląska (enklawa świebodzińska na mapie J.J. Lidla). Przedstawione przykłady pozwoliły również na zasygnalizowanie szerszego problemu badawczego – wpływu uwarunkowań przestrzennych na treści i formy przekazów kulturowych, do jakich niewątpliwie należy dawna twórczość kartograficzna.
Indeksowanie
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 714
Liczba cytowań: 0
