Zmiany krajobrazu warszawskiej dzielnicy Targówek na przestrzeni ostatnich 200 lat
DOI:
https://doi.org/10.12775/SG.2024.06Słowa kluczowe
GIS, GIS historyczny, historical GIS, geografia historyczna, TargówekAbstrakt
W niniejszym artykule przedstawiam zmiany krajobrazu warszawskiej dzielnicy Targówek od 1804 do 2024 r. Przy użyciu narzędzi GIS na etapach gromadzenia danych, analizy i wizualizacji opracowałem cyfrowe edycje map dawnych. Źródła wykorzystane do badania to dziewięć topograficznych map dawnych publikowanych przez służby topograficzne austriackie, rosyjskie, niemieckie i polskie, w skalach od 1:16 800 do 1:50 000, w równych (co 20–30 lat) odstępach czasowych, oraz baza BDOT. Opracowania kartograficzne zestawiłem z opracowaniami pisanymi i danymi liczbowymi.
Bibliografia
Affek A., Kalibracja map historycznych z zastosowaniem GIS, w: Źródła kartograficzne w badaniach krajobrazu kulturowego, red. J. Plit, J. Nita, Sosnowiec 2012 (Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego), s. 48–62.
Babczyński T., Kubik T., Ptak R., Strauchold G., GIS as a Tool to Analyze the History of Silesia and the Changes in its Political (and Cultural) Geography, „Studia Geohistorica”, 5, 2017, s. 113–141.
Chmielewski L., Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie, Warszawa 1987.
Encyklopedia Warszawy, red. S. Herbst i in., Warszawa 1975.
Gadawska A., Osińska-Skotak K., Mućko M., Wykorzystanie technologii GIS do ochrony i zachowania pamięci o przeszłości Muranowa, „Teledetekcja Środowiska”, 56, 2017, s. 13–23.
Gawryszewski A., Ludność Warszawy w XX wieku, Warszawa 2009, s. 13–52.
Gregory I.N., A Place in History. A Guide to Using GIS in Historical Research, Belfast 2005.
Hohensinner S., GIS Reconstruction of the Viennese Danube river Landscape 1529–2010, w: Caminhos do Rio – Rios das Grandes Civilizações, red. C.G. Silva, Lizbona 2019, s. 115–131.
Jasiński T., Wokół początków Warszawy, Poznań 2021.
Kasprzycki J., Korzenie miasta, t. 3: Praga, Warszawa 2004.
Królikowski L., Historia i współczesność planowania rozwoju Warszawy, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 42, 1997, 2, s. 127–159.
Królikowski L., Twierdza Warszawa, Warszawa 2002.
Kuna J., Metodyczne aspekty analiz przestrzennych GIS wykorzystujących dawne mapy topograficzne, w: Dawne mapy topograficzne w badaniach geograficzno-historycznych, red. A. Czerny, Lublin 2015, s. 125–149.
Lewakowski J., Klucz znaków przyjętych dla map austrjackich, pruskich, rosyjskich, Warszawa–Kraków 1920.
Panecki T., Creating a Common Symbol Classification for a New Historical Geoportal of Poland, „Miscellanea Geographica”, 18, 2014, 4, s. 34–40.
Panecki T., Modelowanie obiektów topograficznych w bazach danych historycznych, „Acta Universitatis Lodziensis – Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 21, 2015, s. 37–51.
Pietrzak M., Siwek J., Wykorzystanie map historycznych przetworzonych przy użyciu GIS do oceny zmian użytkowania ziemi na Pogórzu Wiśnickim, w: Przemiany środowiska na Pogórzu Karpackim. Procesy, gospodarka, monitoring, Kraków 2000, s. 21–29.
Piotrowski A., Targówek – tu zaczyna się Warszawa. Wczesnośredniowieczne osadnictwo Warszawy, Warszawa 2008.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski i in., Warszawa 1880–1902.
Sołtan A., Praga w ciągu wieków, w: Warszawskiej Pragi dzieje dawne i nowsze, Warszawa 2006, s. 13–28.
Szady B., Geografia historyczna w Polsce – rozwój i perspektywy, „Studia Geohistorica”, 1, 2013, s. 33.
Topolska A., Prawobrzeżna Warszawa w zbiorach fotograficznych działu Ikonografii Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, Warszawa 1999.
Strony internetowe
http://www.targowek.info/2016/06/brodno-to-nie-targowek-ani-nie-zacisze/ [dostęp: 22 lutego 2023].
http://www.targowek.info/2020/07/tak-wygladalo-brodno-1000-lat-temu-zobacz-film-3d/ [dostęp: 26 lutego 2023].
https://targowek.um.warszawa.pl/-/targowek-na-kartach-historii [dostęp: 25 lutego 2023].
https://warszawa.fandom.com/wiki/Targ%C3%B3wek [dostęp: 25 lutego 2023].
https://www.citymedia.waw.pl/targowek,historia.html [dostęp: 25 lutego 2023].
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5922659/obiekty/390682 [dostęp: 20 lipca 2023].
https://www.targowek.info/2013/02/huta-szkla-targowek-najwiekszy-zaklad-w-dzielnicy-przedwojna/ [dostęp: 20 lipca 2023].
https://zaciszewarszawa.wordpress.com/2016/11/17/ignacy-jorski-tworca-swietnosci-zacisza-1/ [dostęp: 25 sierpnia 2023].
https://zaciszewarszawa.wordpress.com/2016/11/17/zacisze-guminskiego-ogrod-restauracja-i-zabawy-1/ [dostęp: 25 sierpnia 2023].
https://zaciszewarszawa.wordpress.com/2016/11/17/zacisze-guminskiego-ogrod-restauracja-i-zabawy-2/ [dostęp: 25 sierpnia 2023].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Studia Geohistorica” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Instytutowi Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskiemu Towarzystwu Historycznemu nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Studia Geohistorica”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udzielanie udostępnianie utworu przez Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Polskie Towarzystwo Historyczne na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 57
Liczba cytowań: 0
