Stone Sculptures of Bohemian Beautiful Style – Production Techniques Exemplified by the Figure of St Elisabeth from the Collection of the National Museum in Gdańsk

(as a Side Note of Conservation and Restoration Treatment)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2024.001

Keywords

stone sculpture, technique, technology, Bohemian Beautiful Style, International Style, research project, St Elisabeth, conservation and restoration of stone sculpture, tools, polychrome on stone, remnants of polychrome, cleaning,, consolidation, remedial conservation, Golden opuka, 1380–1400, National Museum in Gdańsk, Medieval art

Abstract

The paper concerns a stone statue of St Elisabeth from the collection of the National
Museum in Gdańsk, formerly from St Elisabeth Hospital in Gdańsk (inv. no.
MNG/SD/2/Rz). The paper presents the impact of the statue’s history on its state of
preservation, undertaken conservation measures with justification and – primarily –
analysis of the workshop techniques: in term of materials, technologies and style. It is demonstrated how the type of stone used –marlstone from the Prague quarry (golden
opuka) – as well as a conscious, skilled employment of a wide range of sculpting
tools, determined the creation of a masterpiece of the highest formal and artistic quality. The paper also describes the significance of the conservation and analyses of the sculpture for the research project „The Beautiful Style in Bohemian Rendition in Prussia – Stone Sculpture from the Years 1380–1400” (2018–2022, Castle Museum in Malbork).

References

Abramowski, Paul. “Danziger Plastik von der Mitte des 14. Jahrhunderts bis zum Beginn

der Renaissance.” Doctoral thesis, Universität Leipzig 1926.

Abramowski, Paul. „Gotische Altäre der Danziger Marienkirche.” Ostdeutsche Monatshefte 8, no. 5 (1927): 354–368.

Bartz, Wojciech. “Materiał czeskich rzeźb kamiennych z terenu państwa zakonnego w Prusach.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 47–65. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Bartz, Wojciech. “Raport końcowy z realizacji projektu badawczego: Styl piękny w redakcji czeskiej w Prusach – rzeźba kamienna z lat 1380–1400. Badania petrograficzne.” Research report, Wrocław 2019. Access: Dział Konserwacji Zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Ceninni, Cennino. Rzecz o malarstwie. Transl. Samuel Tyszkiewicz (Teksty źródłowe do dziejów teorii sztuki, ed. Juliusz Starzyński, 3). Wrocław: Ossolineum, 1955.

Clasen, Karl Heinz. Die mittelalterliche Bildhauerkunst im Deutschordensland Preußen. Die Bildwerke bis zur Mitte des 15. Jahrhunderts. Berlin: Deutscher Verein für Kunstwissenschaft, 1939.

Czapska, Monika. “Dwie figury św. Elżbiety z Turyngii. O zaskakującym odkryciu na marginesie badań nad sztuką około 1400 roku w Prusach krzyżackich.” Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 53 (2022): 107–146.

Czapska, Monika, Jolanta Ratuszna, and Agnieszka Ruszkowska. “Malbork. Św. Elżbieta z Turyngii.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. by Monika Jakubek-Raczkowska, 375–389 (cat. no. 9). Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Doerner, Max. Materiały malarskie i ich zastosowanie. Warszawa: Arkady, 1975.

Dyda, Magdalena. “Raport: analizy parametrów fizyko-chemicznych powietrza w pracowni konserwatorskiej Muzeum Narodowego w Gdańsku.” Research report, RDLS Heritage / Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2020. Access: Dział Konserwacji Zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Dyda, Magdalena. “Raport: analizy zanieczyszczenia mikrobiologicznego powierzchni rzeźby św. Elżbiety (MNG/SD/2/Rz) w Muzeum Narodowym w Gdańsku z dnia 30 VI 2020.” Research report, RDLS Heritage / Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2020. Access: Dział Konserwacji Zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Dyda, Magdalena. “Raport: analizy zanieczyszczenia mikrobiologicznego powietrza w pracowni

konserwatorskiej Muzeum Narodowego w Gdańsku.” Research report, RDLS Heritage / Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2020. Access: Dział Konserwacji Zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Fleszarowa, Regina, Wiesław Koziński, and Irena Kardymowiczowa. Kamień w służbie człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1956.

Grochowska, Weronika, Kamila Ślefarska, and Agnieszka Ruszkowska. “Gdańsk. Pieta.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 263–279 (cat. no. 2). Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Grochowska, Weronika, Kamila Ślefarska, and Agnieszka Ruszkowska. “Gdańsk. Św. Elżbieta z Turyngii (z gdańskiego szpitala św. Elżbiety).” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 339–343 (cat. no. 6). Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Grochowska, Weronika, Kamila Ślefarska, and Agnieszka Ruszkowska. “Gdańsk. Św. Elżbieta z Turyngii (z ołtarza św. Elżbiety / tzw. Ołtarza Opłakiwania).” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 315–327 (cat. no. 5). Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Hlobil, Ivo. “Gravierte Schleier von Madonnen und Vesperbildern. Ein autochthones Motiv des böhmischen Schönen Stils und seine religiöse Funktion.” Umění 66, no. 1–2 (2018): 2–35.

Hlobil, Ivo. “Grawerowany welon Marii jako autochtoniczny motyw czeskiego stylu pięknego. Dalsze badania.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 125–147. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Jakubek-Raczkowska, Monika. “Czeskie filiacje w rzeźbie gdańskiej na przełomie XIV i XV wieku.” In Materiały sesji naukowej poświęconej pamięci prof. Gwidona Chmarzyńskiego w trzydziestą rocznicę śmierci, ed. Józef Poklewski, 96–118 (Teka Komisji Historii Sztuki 10). Toruń: TNT, 2005.

Jakubek-Raczkowska, Monika. “Die Einflüsse Böhmens auf die gotische Skulptur im Ordensland Preußen – ein Überblick im Lichte der neusten Forschungen.“ In Kunst als Herrschaftsinstrument. Böhmen und das Heilige Römische Reich unter den Luxemburgern im europäischen Kontext, ed. Jiří Fajt and Andrea Langer, 550–563. Berlin: Deutscher Kunstverlag, 2009.

Jakubek-Raczkowska, Monika. Plastyka średniowieczna od XIII do XVI wieku. Katalog wystawy stałej. Muzeum Narodowe w Gdańsku. Gdańsk: MNG, 2007

Jakubek-Raczkowska, Monika. Rzeźba gdańska przełomu XIV i XV wieku. Warszawa: DiG, 2006.

Jakubek-Raczkowska, Monika. “Rzeźby czeskiego stylu pięknego w Prusach. Rozważania o formie.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 103–124. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Jakubek-Raczkowska, Monika. “Wprowadzenie do problematyki badawczej.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 19–30. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Jakubek-Raczkowska, Monika, and Monika Czapska. Bilde von Prage. Czeska rzeźba kamienna stylu pięknego około 1400 w państwie krzyżackim w Prusach. Katalog wystawy czasowej w Muzeum Zamkowym w Malborku, 17 października 2020–03 stycznia 2020. Malbork: MZM, 2020.

Jundrowský, R. Kamieniarstwo. Współczesne spojrzenie na tradycję. Ed. and additions Erik Tichý. Warszawa: Arkady, 2015.

Kruszelnicka, Janina. “Dwie gotyckie figury św. Barbary z kaplicy w Barbarce pod Toruniem.” Rocznik Muzeum Okręgowego w Toruniu 2, no. 3–4 (1967): 115–151.

Kurkowska, Joanna, Elżbieta Jeżewska, Bartłomiej Witkowski, and Anna Tomkowska. “Badania warstw malarskich i nawarstwień próbek pobranych z rzeźby kamiennej św. Elżbiety z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku, inv. no. MNG/SD/2/Rz.” Research report, Warszawa 2020. Access: Dział Konserwacji Zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Kutal, Albert. “K problému horizontálních piet.” Umění 9 (1963): 321–359.

Labuda, Adam S. “Gdańsk, kościół par. Głównego Miasta. Tryptyk.” In Malarstwo gotyckie w Polsce, vol. 2, Katalog zabytków, ed. Adam S. Labuda and Krystyna Secomska, 163 (Dzieje Sztuki Polskiej, t. II, cz. 3).

Warszawa: DiG, 2004.

Labuda, Adam S. “Twórczość gdańska pierwszej połowy XV wieku.” In Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-Kamzowa, and Adam S. Labuda, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, 91–121 (Prace Komisji Historii Sztuki PTPN 17). Warszawa: PWN / Poznań: PTPN, 1990.

Mellin, Krystyna. “Gdański cech stolarzy w późnym średniowieczu.” Gdańskie Studia Muzealne 1 (1976): 77–84.

Paszylka, Małgorzata. “Gotycka figura św. Elżbiety Turyńskiej z kościoła farnego pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela z Malborku.” Rocznik Gdański 54 (1994): 79–85.

Ratuszna, Jolanta. “Dokumentacja prac konserwatorskich Chrystusa z Ogrójca.” Conservation

report, Malbork 2005. Access: Documentation Department of the Castle Museum in Malbork, shelfmark MZM/KZR/278.

Ratuszna, Jolanta. “Dokumentacja prac konserwatorskich. Kamienna rzeźba z przedstawieniem Piety z ok. 1410 r.” Conservation report, Malbork 2020. Access: Documentation Department of the Castle Museum in Malbork.

Ratuszna, Jolanta. “Dokumentacja prac konserwatorskich rzeźby Św. Elżbiety z Turyngii z l. 1380–1390 z kościoła św. Jana Chrzciciela w Malborku.” Conservation report, Malbork 2012. Access: Documentation Department of the Castle Museum in Malbork, shelfmark MZM/KZR/499.

Ratuszna, Jolanta. “Problematyka konserwatorska-restauratorska Piety z Nowego Miasta Lubawskiego.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 203–219. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Ratuszna, Jolanta. “Przebieg prac konserwatorskich oraz próba analizy techniki wykonania figury św. Elżbiety z Turyngii z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Malborku.” In Święci orędownicy. Rzeźba gotycka na Zamku w Malborku. Katalog wystawy, ed. Monika Czapska, 171–178. Malbork: MZM, 2013.

Ratuszna, Jolanta. “Technika wykonania kamiennych rzeźb czeskiego stylu pięknego na przykładzie zespołu zabytków z państwa zakonnego w Prusach.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 67–88. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Reinfuss, Roman. Ludowa rzeźba kamienna w Polsce. Wrocław: Ossolineum, 1989.

Rich, Jack C. The Materials and Methods of Sculpture. New York: Dover Publications INC., 2016 – reprint. Originally published New York: Oxford University Press, 1947.

Rockwell, Peter. The Art of Stone Working: a Reference Guide. Cambridge: Cambridge University Press, 1993.

Ruszkowska, Agnieszka. “Analiza reliktów polichromii rzeźby św. Elżbiety na podstawie badań wykonanych w projekcie.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 335–336. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja. Ed. Monika Jakubek-Raczkowska. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Schmid, Bernhard. “Die bildende Kunst in Preußen zur Zeit des deutschen Ritterordens.” In Die Provinz Westpreußen in Wort und Bild, part 2, Einzelldarstellungen, ed. P. Gehrke, H. Preuss, R. Hecker and W. Schwandt, 449–459. Danzig: A. W. Kafemann, 1915.

Secker, Hans Friedrich. Gemälde Sammlung Stadtmuseum Danzig. Die Städtische Gemäldegalerie im Franziskanerkloster (Stadtmuseum). Vol. 1. Danzig: W. F. Burau, 1913.

Skoczylas, Janusz, and Małgorzata Szczepaniak. “Znaki kamieniarskie interesującym obiektem badań interdyscyplinarnych.” Przegląd Geologiczny 66, no. 6 (2018): 361–391.

Ślefarska, Kamila. “Problematyka konserwatorska-restauratorska figury św. Elżbiety z Muzeum Narodowego w Gdańsku.” In Rzeźba kamienna czeskiego stylu pięknego z lat 1380–1400 na terenie państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Materiał – technika – styl – funkcja, ed. Monika Jakubek-Raczkowska, 221–232. Malbork: MZM / Toruń: TNT, 2022.

Święci orędownicy. Rzeźba gotycka na Zamku w Malborku. Katalog wystawy. Ed. Monika Czapska. Malbork: MZM, 2013.

Weniger, Matthias. “Bernský skulpturální nálezový fundus a vědecký výzkum tzv. krásných piet / Der Berner Skulpturenfund und die Forschung zu den Schönen Vesperbildern.” In Pražská Pieta v Bernu. Předmět obchodu – modla – muzejní exponát, ed. Susan Marti, Richard Němec, and Marius Winzeler, 145–163. Praha: Narodní galerie / Bern: Bernisches Historisches Museum, 2018.

Witelo. „Optyka,” transl. Władysław Tatarkiewicz. In Jan Białostocki, Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 roku, 179–183. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2001.

Żuchowski, Tadeusz J., Poskromienie materii. Nowożytne zmagania rzeźbiarzy z marmurem kararyjskim. Michał Anioł, Bernini, Canova. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010.

Internet sources:

„Styl piękny w redakcji czeskiej w Prusach,” https://marlstone.zamek.malbork.pl/ Accessed June 20, 2023.

Acta Universitatis Nicolai Copernici [Heritage Studies and Conservation Science]

Downloads

Published

2025-02-01

How to Cite

1.
ŚLEFARSKA, Kamila. Stone Sculptures of Bohemian Beautiful Style – Production Techniques Exemplified by the Figure of St Elisabeth from the Collection of the National Museum in Gdańsk: (as a Side Note of Conservation and Restoration Treatment). Acta Universitatis Nicolai Copernici [Heritage Studies and Conservation Science]. Online. 1 February 2025. Vol. 55, no. -, pp. 9-45. [Accessed 29 December 2025]. DOI 10.12775/AUNC_ZiK.2024.001.

Issue

Vol. 55 (2024): Tom 55 (2024)

Section

Articles

License

Copyright (c) 2025 Kamila Ślefarska

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

CC BY ND 4.0. The Creator/Contributor is the Licensor, who grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work on the fields indicated in the License Agreement.

  • The Licensor grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work/related rights item specified in § 1 within the following fields: a) recording of Work/related rights item; b) reproduction (multiplication) of Work/related rights item in print and digital technology (e-book, audiobook); c) placing the copies of the multiplied Work/related rights item on the market; d) entering the Work/related rights item to computer memory; e) distribution of the work in electronic version in the open access form on the basis of Creative Commons license (CC BY-ND 3.0) via the digital platform of the Nicolaus Copernicus University Press and file repository of the Nicolaus Copernicus University. 
  • Usage of the recorded Work by the Licensee within the above fields is not restricted by time, numbers or territory.
  • The Licensor grants the license for the Work/related rights item to the Licensee free of charge and for an unspecified period of time.

FULL TEXT License Agreement

Stats

Number of views and downloads: 265
Number of citations: 0