The Unknown Processional Banner from the Heritage of Diocese of Chełmno in the Collection of the Diocesan Museum in Toruń
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2022.007Keywords
processional banner, Benedictine nuns, Chełmno Congregation, Toruń,, artistic fabric, embroidery, St. Adalbert, conservation issuesAbstract
In the collection of the Diocesan Museum in Toruń (MDT) there is a rare, 17th-century parament – a processional banner, painted on both sides (oil on canvas) with the obverse embroidered with silk and gold threads, showing a Saint of the Benedictine Order (St Gertrude or St Scholastica) and St Bishop (Adalbert?). The object was preserved in a destructed state and its exact provenance and history are unknown. Based on the iconography and handicraft features, analogous to other early modern embroidered textiles from the region, it can be assumed with high probability as an element of the legacy of the Benedictine Nuns of the Chełmno congregation, probably from Toruń. The article presents the results of iconographic and historical study and technological investigation (NIR, UV, XRF) carried out on the object during its preparation for the temporary exhibition “Diocesis nostrae patroni. The shared heritage of the Chełmno and Toruń dioceses” in MDT in 2022, and later (during the exhibition). The authors emphasize its unique value in terms of functions and historical value as a post-dissolution heritage, as well as draw attention to the serious conservation and exhibition challenges related to it, addressing which could cause a number of dilemmas, but also bring new solutions to the practice of preservation of historic textiles and the issues of designing a museum exhibition.
References
Braun, Joseph. Die liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Freiburg in Br.: Herder, 1924.
Bucław, Katarzyna. „Haftowana poduszka na relikwie z kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – niespodziewane odkrycie w katedrze toruńskiej.” W Dziedzictwo Torunia i ziemi chełmińskiej – odkrycia i reinterpretacje, red. Monika Jakubek-Raczkowska, 207–220, il. [s.] 394–404. (Studia i materiały z dziedzictwa kulturowego Torunia i regionu 4). Toruń: TNOiK, 2021.
Cybulska, Maria. „Grafika komputerowa jako narzędzie wspomagające konserwację zabytków tekstylnych na przykładzie makaty herbowej kardynała Michała Stefana Radziejowskiego.” W Tekstylia w zborach sakralnych. Inwentaryzacja – konserwacja – przechowywanie, red. Helena Hryszko, Anna Kwaśnik-Gliwińska, i Monika Stachurska, 292–299. Warszawa: ASP, 2013.
Felbecker, Sabine. Die Prozession. Historische und systematische Untersuchungen zu einer liturgischen Ausdruckshandlung (Münstener Theologische Abhandlungen 39). Allenberge: Oros Verlag, 1995.
Górski, Karol. „Z metodyki badań historii kultury duchowej.” Przegląd Historyczny 61, z. 3 (1970): 388–402.
Kruszyński, Tadeusz. „Dalmatyka i tunicella obok kapy w stroju pontyfikalnym.” Przegląd Teologiczny 9, z. 3 (1928): 56–64.
Löther, Andrea. Prozessionen in spätmittelalterlichen Städten. Politische Partizipation, obrigkeitliche Inszenierung, städtische Einheit (Norm und Struktur. Studien zur sozialen Wandel in Mittelalter und frühen Neuzeit 12). Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag, 1999.
Łukawska, Małgorzata. De habitu virginum: żeński ubiór zakonny na przykładzie polskich klasztorów epoki przedrozbiorowej: symbolika i ewolucja form. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2021.
Łyczak, Bartłomiej. „Dawny barokowy ołtarz główny w kościele Świętojańskim w Toruniu i jego przekształcenia.” W Opus temporis. Aneks. Toruńskiej katedry historia najnowsza. Prace konserwatorskie w latach 2018–2019, red. Katarzyna Kluczwajd, 83–96. Toruń: Wydawnictwo Diecezjalne, 2019.
Michałowska, Marta. Leksykon włókiennictwa: surowce i barwniki, narzędzia i maszyny, techniki i technologie, wyroby i dziedziny. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006.
Nowowiejski, Antoni. Wykład liturgii Kościoła katolickiego. T. 1–3. Warszawa: Drukarnia Franciszka Czerwińskiego, 1902.
Ptak, Jan. Weksylologia polska. Warszawa: Znak, 2016.
Raczkowski, Juliusz. „Obraz ‘Adoracja Chrystusa Ukrzyżowanego przez obie gałęzie benedyktyńskie’: Bartłomiej Strobel Młodszy / Toruń (?) 1634.” W Dioecesis nostrae patroni: wydawnictwo jubileuszowe z okazji trzydziestej rocznicy erygowania Diecezji Toruńskiej, red. Juliusz Raczkowski, 430–435. (Studia i Materiały z Dziedzictwa Kulturowego Torunia i Regionu 5). Toruń: TNOiK, 2022.
Raczkowski, Juliusz, i Katarzyna Bucław. „Sztandar procesyjny ze św. Scholastyką i św. Wojciechem (?): warsztat toruński, klasztorna pracownia benedyktynek, 1. połowa XVII wieku.” W Dioecesis nostrae patroni: wydawnictwo jubileuszowe z okazji trzydziestej rocznicy erygowania Diecezji Toruńskiej, red. Juliusz Raczkowski, 436–441. (Studia i Materiały z Dziedzictwa Kulturowego Torunia i Regionu 5). Toruń: TNOiK, 2022.
Rituale Romanum Pauli V. Pont. Max. Jussu Editum. Addita formula pro benedicendis populo & agris ŕ s. rituum congregatione approbata. Antverpiae: Architypographia Plantiniana, 1826.
Rouba, Bogumiła, i Jolanta Dudała. „Konserwacja chorągwi procesyjnych ze Świecia.” Ochrona Zabytków 48, nr 2 (1995): 189–196.
Sawicka, Stanisława. „Pomorski rękopis iluminowany z XVII w.” W Studia Pomorskie, t. 1, red. Michał Walicki, 263–332. Wrocław–Kraków: Ossolineum, 1957.
Stanilewicz, Karolina, „Dwie makaty herbowe.” W Święto baroku. Sztuka w służbie prymasa Michała Stefana Radziejowskiego (1645–1705), t. 1, red. Jerzy Żmudziński, 236–237. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie, 2009.
Stanilewicz, Karolina. „Haftowane makaty w zbiorach katedry łowickiej.” Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki 17, nr 1/2 (2006): 60–64.
Stanilewicz, Karolina. „The Role of Monastic Embroidery Workshops in the Formation of the Early Modern Polish Embroidery.” Folia Historica Cracoviensia 22 (2016): 467–482 https://doi.org/10.15633/fhc.2091.
Stanilewicz, Karolina. „Zabytkowe hafty norbertanek żukowskich. Stan badań po czterdziestu latach.” Folia Historica Cracoviensia 15 (2018): 27–41 https://doi.org/10.15633/fhc.3319
Stróżyk, Paula. „Działalność nowożytnych klasztornych pracowni hafciarskich na przykładzie Żarnowca.” Rocznik Gdański 73–74 (2013–2014): 47–70.
Szczypkówna, Maria. „Hafty żarnowieckie.” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza 2 (1960): 159–227.
Szołdrski, Stanisław. Kronika benedyktynek chełmińskich. Pelplin: Kuria Biskupia, 1937.
Sztyber, Beata. „Antependium haftowane, 1721” [hasło kat.]. W Klejnot w koronie Rzeczpospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog, t. 2, red. Czesława Betlejewska, nr kat. VI.19, 369. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2006.
Sztyber, Beata. „Antependium haftowane ze św. Katarzyną Szwedzką, 1. połowa XVIII wieku” [hasło kat.]. W Klejnot w koronie Rzeczpospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog, t. 2, red. Czesława Betlejewska, nr kat. VI.18, 368–369. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2006.
Sztyber, Beata. „Żarnowiec, klasztorna pracownia benedyktynek. Ornat błękitny haftowany kon. XVII i pocz. XVIII w.” [hasło kat.]. W Aurea porta Rzeczpospolitej. Sztuka Gdańska od poł. XV do końca XVIII wieku. Katalog, red. Teresa Grzybkowska i Jolanta Talbierska. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 1997.
Śniegulska-Gomuła, Magdalena. „Haftowane paramenty z pomorskich klasztorów Panien Benedyktynek Kongregacji Chełmińskiej.” W Rzemiosło artystyczne w Prusach Królewskich, red. Jacek Kriegseisen, 186–199. Gdańsk: Wydawnictwo UG, 2009.
Śniegulska-Gomuła, Magdalena. „Zabytki hafciarstwa z warsztatów klasztornych Panien Benedyktynek Kongregacji Chełmińskiej od 1579 roku do końca XVIII stulecia.” Rozprawa doktorska. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2006.
Śniegulska-Gomuła, Magdalena. „Zabytki hafciarstwa z warsztatów klasztornych Panien Benedyktynek Kongregacji Chełmińskiej od 1579 roku do końca XVIII stulecia.” W Tekstylia w zborach sakralnych. Inwentaryzacja – konserwacja – przechowywanie, red. Helena Hryszko, Anna Kwaśnik-Gliwińska, i Monika Stachurska, 386–392. Warszawa: ASP, 2013.
„Żywot św. Wojciecha.” W Książeczka jubileuszowa z powodu 900 rocznicy śmierci św. Wojciecha biskupa i męczennika wydana z polecenia Najprzew. Ks. Arcybiskupa dla archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej. Poznań: Drukarnia Kuryera Poznańskiego1897.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Juliusz Raczkowski, Katarzyna Bucław
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
CC BY ND 4.0. The Creator/Contributor is the Licensor, who grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work on the fields indicated in the License Agreement.
- The Licensor grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work/related rights item specified in § 1 within the following fields: a) recording of Work/related rights item; b) reproduction (multiplication) of Work/related rights item in print and digital technology (e-book, audiobook); c) placing the copies of the multiplied Work/related rights item on the market; d) entering the Work/related rights item to computer memory; e) distribution of the work in electronic version in the open access form on the basis of Creative Commons license (CC BY-ND 3.0) via the digital platform of the Nicolaus Copernicus University Press and file repository of the Nicolaus Copernicus University.
- Usage of the recorded Work by the Licensee within the above fields is not restricted by time, numbers or territory.
- The Licensor grants the license for the Work/related rights item to the Licensee free of charge and for an unspecified period of time.
FULL TEXT License Agreement
Stats
Number of views and downloads: 486
Number of citations: 0