Investigations of Painting’s Technology and Techniques of the Miraculous Image of Pietà of Czarny Potok (1649)
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2021.008Keywords
Pieta, Matka Boska Bolesna, Czarny Potok, Mateusz Ingerman, technika i technologia malarstwa XVII w., MOLAB FIXLAB PL, makrofluorescencja rentgenowska MA-XRF, SEM-EDS, FTIRAbstract
As a part of the 3rd edition of MOLAB/FIXLAB PL in 2019 a programme of examination of a panel painting depicting the miraculous image of Our Lady of Sorrows, known
as the Pietà of Czarny Potok (1649) was carried out. The painting is attributed to an Antwerp painter, studying in Rome, Matthew Ingerman, who had settled in Lesser Poland in XVII c. Both sides of the painting were photographed in analytical lights (VIS, Na, UV, IR) and then scanned using the X-ray macro-fluorescence method (MA-XRF), this resulted in acquiring legible maps of the elemental composition on its surface and a preliminary assessment of the pigments used by the artist as well as of the range of subsequent transformations – overpaintings. On the reverse, underneath a visible inscription in black, its original version equal in contents was revealed, with two additional letters of the name of the former parson of the church in Czarny Potok visible. Samples were taken from the key parts of the painting, to prepare cross sections which were subjected to an Energy Dispersive X-ray Spectroscopy on a Scanning Electron Microscope (SEM-EDS), which allowed for a detailed identification of the stratigraphy of individual parts of the painting and their composition. An interesting imprimitura was identified, as well as the use of: chalk, gypsum, lead white, minium, vermilion ochre, orpigment/realgar, azurite, smalt, ultramarine, bone black, vegetable black, umber and
organic red lake in paint layers. The authenticity of the unique aureole around the head of Our Lady was confirmed during the research. The research was supplemented with the analysis of the binding media using the Fourier-transform infrared spectroscopy method (FTIR). It was established that the panel was coated with a chalk and glue primer, and the painting was created in tempera technique with colourful glazes.
References
Ź R Ó D Ł A
Czarny Potok, Archiwum Parafialne:
b. sygn., Gutta Maris gratianum Mariae Etiam In Nigram Vallem Copioso Stillamine Cadens. Łaski Cudowne Skarby Pociech rozmaitych
dobrodzieystwa prawie codzienne: od Nayboleśnieyszey Matki Jezusowey Przenayświentszey Maryi Panny w Obrazie iey
Czarnopotockim doznane y odebrane. A przez Xiędza Tomasza Franciszka Włoszkiewicza Plebana Czarnopotockiego w fascuł zebrane
y zkompendyowane Roku Pańskiego 1727.
b. sygn., [Kronika parafialna] Liber Memorabilium ad Ecclesia Parochiali Czarnopotocensi et de iis quae in ea gesta sunt et evenire, in
parennem memoriam.
b. sygn., Zbiór łask cudownych doznanych od Najboleśniejszej Matki Jezusowej Przenajświętszej Maryi Panny w obrazie Jej łaskami
słynącym w Czarnym Potoku. Zebrane przez ks. Zygmunta Miętusa.
Kraków, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK), Akta wizytacji kapitulnych (AWK):
AVCap 5/1596/, Acta visitationis exterioris decanatuum Boboviensis, Sandecensis et Novi Fori ad archidiaconatum Sandecensem
pertinentium per Christophorum Kazimirski a. 1596 expeditae.
AVCap 25/1608/, Visitatio decanatus Sandecensis et Novi Fori externa per Joannem Januszowski a. 1608 expedita. AVCap 60/1728/,
Visitatio interna et externa Officialatus Sandecensis per Josephum de Zakliczyn Jordan a. 1723–1728 peracta.
Kraków, Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta Miasta Krakowa:
/33/0/1.21/1427, Cathalogus civium Cracoviensium secundi ordinis…, daty: 1634–1668, skan 34/100. Dostęp 26.07.2021.https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5638751_Jednostka_delta=20&_Jednostka_resetCur=false&_Jednostka_cur=3; dostęp 26.07.2021.
Łącko, Archiwum Parafialne:
b. sygn., Liber visitationum in decanatu Łącensi confectus a. 1793 et 1794 per Michaelem Skoczniowski dec. For. Łącensem.
Wrocław, Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 1871/I:
Relatio fundationis conventus visnicensis Salvatoris Carmelitarum Discalceatorum cum annalibus ejusdem monasterii 1624–1719.
O P R A C O W A N I A
Biblia Tysiąclecia. Poznań: Pallotinum, 2003.
Długosz, Jan. Liber beneficiorum Dioecesis Cracoviensis. W Jan Długosz. Opera omnia, t. 8, wyd. A[ndrzej] Przezdziecki. Cracoviae: Ex typographia Kirchmaieriana, 1863–1864.
Downey, Erin Elizabeth. „The Bentveughels: Networking and Agency in the Seicento Roman Art Market.” Rozprawa doktorska, Temple University, 2015. http://www.digital.library.temple.edu.
Fridrich, Alojzy. Historie cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Jezusowego, 1904.
Gadomski, Jerzy. Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski. Warszawa: PWN, 1981.
Gadomski, Jerzy. „Malarstwo tablicowe w Małopolsce.” W Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 1, red. Adam S. Labuda i Krystyna Secomska, 251–305. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2004.
Gadomski, Jerzy. „Związki Mistrza ‘Opłakiwania’ z Chomranic z twórczością Roberta Campin.” Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych Oddziału PAN w Krakowie 15, z. 1 (1971): 143–145.
Gąsior, Anna, Piotr Łabuda, i Janusz Królikowski. Współczująca Matka. Z historii Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Czarnym Potoku. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 2008.
Jaskowski, Zbigniew. „Dokumentacja techniczno-robocza z konserwacji obrazu na desce ‘Pieta’, r. 1971.” Dokumentacja konserwatorska, Kraków 1971, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Nowym Sączu, nr inw. 85.
Kraińska, Elżbieta. „Materiały archiwalne do historii małopolskiego malarstwa renesansowego (1500–1650).” Folia Historiae Artium 7 (1965): 97–116.
Kraińska, Elżbieta. „Materiały źródłowe do malarstwa renesansowego w Małopolsce historycznej (1500–1650).” Sprawozdania z Posiedzeń Komisji PAN 1 (1962): 204–207.
Kumor, Bolesław. „Archidiakonat sądecki. Opracowanie tekstów źródłowych do atlasu historycznego Kościoła w Polsce.” Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 8 (1964): 271–304.
Łopatkiewicz, Piotr, i Tadeusz Łopatkiewicz. Stanisława Tomkowicza Inwentarz zabytków powiatu sądeckiego. Kraków: Wydawnictwo MNK, 2007.
Mamak, Piotr. Kult Matki Boskiej Bolesnej w Czarnym Potoku. Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów, 1999.
Mander, Karel van. Het schilder-boeck (facsimile van de eerste uitgave, Haarlem 1604).
Davaco Publishers: Utrecht 1969. Dostęp 23 kwietnia 2021. http://www.dbnl.org/tekst/mand001schi01_01/colofon.htm.
Michalczyk, Zygmunt. W lustrzanym odbiciu. Grafika europejska a malarstwo w Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych ze szczególnym uwzględnieniem późnego baroku. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016.
Myara Kelif, Élinor. ‘Flemish Artists’ Training Voyages in Italy’. Encyclopédie pour une histoire numérique de l’Europe. Dostęp 20 kwietnia 2021. https://ehne.fr/en/node/12514.
Osolińska, Agata. „Dokumentacja prac konserwatorskich ołtarza głównego kościoła w Czarnym Potoku.” Dokumentacja konserwatorska, 1999, Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Nowym Sączu, nr inw. 5065.
Pielas, Magdalena. Matka Boska Bolesna. Kraków: Universitas, 2000.
Pulit, Franciszek. „Historia obrazów – ‘Opłakiwania Chrystusa’ i ‘Matki Boskiej Bolesnej’ w Czarnym Potoku.” Rocznik Sądecki 28 (2000): 33–47.
Rzepińska, Maria. Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego. T. 1. Warszawa: Arkady, 1989: 131–132.
Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. T. 3. Red. Jolanta Maurin-Białostocka i Janusz Derwojed. Zespół red. Hanna Bartnicka-Górska et al. Współpraca Maria Bardini et al. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich / Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1979.
Szczerbak, Władysław. Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej w Czarnym Potoku. Studium historyczno-ikonograficzne. Tarno´w: Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, 1999.
Szlezynger, Piotr S. Dawny kościół Karmelitów Bosych w Wiśniczu. Bochnia–Nowy Wiśnicz: Stowarzyszenie Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej / Towarzystwo Miłośników Wiśnicza, 2009.
Tomkowicz, Stanisław. Przyczynki do historyi kultury Krakowa w pierwszej poł. XVII w. Lwów: Nakładem Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej, 1912.
Tomkiewicz, Władysław. Z dziejów polskiego mecenatu artystycznego w wieku XVII. Wrocław: Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1952.
Walicki, Michał. Malarstwo polskie: gotyk, renesans, wczesny manieryzm. Warszawa: Auriga / Oficyna Wydawnicza w Warszawie, 1961.
Wanat, Benginus Józef, OCD. „Architektura i wyposażenie kościoła i klasztoru Karmelitów Bosych w Wiśniczu.” Folia Historica Cracoviensia 19 (2013): 119–132.
Wpis do rejestru zabytków nr B-129-3V z dnia 13.02.1970 r., mps, Archiwum Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Delegatura w Nowym Sączu.
Żaki, Andrzej. „Wyniki wstępnych badań grodziska w Naszowicach, powiat Nowy Sącz.” Wiadomości Archeologiczne 3 (1954): 234–251.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
CC BY ND 4.0. The Creator/Contributor is the Licensor, who grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work on the fields indicated in the License Agreement.
- The Licensor grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work/related rights item specified in § 1 within the following fields: a) recording of Work/related rights item; b) reproduction (multiplication) of Work/related rights item in print and digital technology (e-book, audiobook); c) placing the copies of the multiplied Work/related rights item on the market; d) entering the Work/related rights item to computer memory; e) distribution of the work in electronic version in the open access form on the basis of Creative Commons license (CC BY-ND 3.0) via the digital platform of the Nicolaus Copernicus University Press and file repository of the Nicolaus Copernicus University.
- Usage of the recorded Work by the Licensee within the above fields is not restricted by time, numbers or territory.
- The Licensor grants the license for the Work/related rights item to the Licensee free of charge and for an unspecified period of time.
FULL TEXT License Agreement
Stats
Number of views and downloads: 662
Number of citations: 0