Mieszaniny z błękitem pruskim – zagadnienia trwałości barwy zielonych i błękitnozielonych warstw malarskich w malarstwie i konserwacji
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC.ZiK.2016.011Słowa kluczowe
błękit pruski, światłotrwałość mieszanin pigmentów, przyspieszone starzenie, ocena zmian barwyAbstrakt
Mieszaniny tworzone na palecie malarza lub konserwatora z pigmentów pojedynczo charakteryzujących się wystarczającą światłotrwałością nie zawsze utrzymują tę cechę w mieszaninie. Wiedza o tym jest przydatna zarówno przy interpretacji wyglądu warstwy malarskiej obrazów, sugerującego zajście zmiany niezamierzonej przez autora, jak i podczas wykonywania uzupełnień ubytków. Wcześniejsze wstępne badania – częściowo relacjonowane – kilku takich mieszanin, wzmiankowanych jako niestabilne w podręcznikach malarstwa, pozwoliły wyłonić kilka substancji zawierających błękit pruski i podlegających wyraźnym zmianom. Kolejne testy i dalsze obserwacje, dokonane z perspektywy kilku lat, skłoniły do stwierdzenia, że problem wykracza poza tę prostą konstatację. Kolejne badania, zrelacjonowane w poniższym tekście, dotyczyły kilku mieszanin służących do uzyskiwania tonów zielonych i zielonkawobłękitnych, testowanych w perspektywie ich potencjalnego użycia w restauracji malarstwa, z dwoma różnymi spoiwami i z użyciem białego pigmentu lub wypełniacza w celu umożliwienia oceny tonu rozjaśnionego. Badania objęły przyspieszone starzenie w świetle otrzymanych warstw malarskich, z udokumentowaniem ich stanu na kolejnych etapach – ilustracyjnie i barwometrycznie. Podjęto wstępną próbę określenia mechanizmu stwierdzonych zmian na podstawie analizy widm spektroskopii IR i ramanowskiej kilku próbek. Wskazano kierunek dalszych badań, które mogłyby pozwolić na pełniejszą interpretację obserwowanych zjawisk, jednocześnie przedstawiając wnioski istotne dla konserwatorskiej praktyki, które na obecnym etapie można sformułować.
Bibliografia
Druki i opracowania
Agrisuelas, Jerónimo, Paulo R. Bueno, Fabio F. Ferreira, Claude Gabrielli, José García-Jareño, David Gimenez-Romero, Hubert Perrot, i Francisco Vicente. “Electronic Perspective on the Electrochemistry of Prussian Blue Films”. Journal of The Electrochemical Society 156 (2009) 4: 74–80.
Anaf, Willemien, Olivier Schalm, Koen Janssens, i Karolien De Wael. “Understanding the (In)Stability of Semiconductor pigments by a thermodynamic Approach”. Dyes and Pigments 113 (2015): 409–415.
Asai, Chiharu. “Handmade Berlinerblau”. Zeitschrift für Kunsttechnologie und Konservierung 18 (2005) 2: 261–292.
Bartoll, Jens, i Jackisch Bärbel. “Prussian Blue. A Chronology of the Early Years”. Zeitschrift für Kunsttechnologie und Konservierung 24 (2010) 1: 88–102.
Béguin, André. Dictionnaire technique de la peinture. T. 1 A–B. Paris: MYG/Beguin, 1978.
Bomford, David, i Ashok Roy. “Canaletto’ Stonemason’s Yard and San Simeone Piccolo”. National Gallery Technical Bulletin 14 (1993): 34–41.
Eastaugh, Nicholas, Valentine Walsh, Tracey Chaplin, i Ruth Siddall. Pigment Compendium. A Dictionary and Optical Microscopy of Histoical Pigments. Amsterdam: Elsevier, 2008.
Ellis, David, Mike Eckhoff, i Vernon D. Neff. “Electrochromism in the Mixed – Valence Hexacyandes. 1. Voltametric and Spectral Studies of the Oxidation and Reduction of Thin Films of Prussian Blue”. Journal of Physical Chemistry 85 (1981) 9: 1225–1231.
Encyclopédie Méthodique ou par ordre des matières orne des portraits de M.M. Diderot et d’Alembert. T. 1 Beaux-Arts. Paris–Liège: Charles-Joseph Panckoucke, Clément Plomteux, 1788.
Fiłatov, Viktor V. Restavracja nastiennoj masljanoj živopisi. Moskwa: Izobrazitel'noe Iskusstvo, 1995.
Hopliński, Jan. Farby i spoiwa malarskie. Wrocław: Ossolineum, 1990.
Itaya, Kingo, Tatsuaki Ataka, Toshima Shinobu, i Takeshi Shinohara. “Electrocchmistry of Prussian Blue, An in situ Moesbauer Effect Measurement”. Journal of Physical Chemistry 86 (1982) 13: 2415–2418.
Kiplik, Dimitri J. Technika živopisi. Moskva: Iskusstvo, 1960.
Kirby, Jo. “Fading and Colour Change of Prussian Blue: Occurrences and Early Reports”. National Gallery Technical Bulletin 14 (1993): 62–71.
Kirby, Jo, i David Saunders. “Fading and Colour Change of Prussian Blue: Methods of Manufacture and the Influence of Extenders”. National Gallery Technical Bulletin 25 (2004): 73–99.
Korenberg, Capucine. “The Photo-Ageing Behaviour of Selected Watercolour Paints Under Anoxic Conditions”. The British Museum Technical Research Bulletin 2 (2004): 49–57.
Rouchon Quillet, Véronique, Celine Remazeilles, Nguyen Thi Phuong, Jean Bleton, i Alain Tchapla. ”The Impact of Gum Arabic on Iron Gall Ink Corrosion”. Restaurator 25 (2004) 4: 220–232.
Rudniewski, Piotr. Pigmenty i ich identyfikacja. Warszawa: ASP, 1995.
Samain, Louise. “Degradation Mechanism of Prusian Blue Pigments in Paint Layers”. Rozprawa doktorska, Université de Liège, 2012.
Samain, Louise, Fernande Grandjean, Gary J. Long, Pauline Martinetto, Pierre Bordet, i David Strivay, “Relationship between the Synthesis of Prussian Blue Pigments, Their Color, Physical Properties, and Their Behavior in Paint Layers”, Journal of Physical Chemistry 117 (2013) 19: 9693–9712.
Samain, Louise, Fernande Grandjean, Gary J. Long, Pauline Martinetto, Pierre Bordet, Jana Sanyova , i David Strivay. “Synthesis and Fading of Eighteenth-Century Prussian Blue Pigments: A Combined Study by Spectroscopic and Diffractive Techniques Using Laboratory and Synchrotron Radiation Sources”. Journal of Synchrotron Radiation 20 (2013): 460–473.
Saunders, David, i Jo Kirby. “The Effect of Relative Humidity on Artist’s Pigments”. National Gallery Technical Bulletin 25 (2004): 62–72.
Sistino, Joseph A. “Ferrocyanide Pigments, Iron Blue”. W Pigment Handbook. T. 1, red. Temple C. Patton , 401–408. New York: A Wiley Interscience Publication, 1973.
Slansky, Bohuslav. Technika malarstwa. T. 1 Materiały do malarstwa i konserwacji. Warszawa: Arkady, 1960.
Szmit-Naud, Elżbieta. „Stabilność barwna mieszanin pigmentów stosowanych we współczesnej palecie”. Ochrona Zabytków 3/4 (2004): 95–98.
Szmit-Naud, Elżbieta. „Wrażenie barwy i klasyfikacja barw. Ocena zmian barwy materiałów stosowanych w konserwacji dzieł sztuki”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 43 (2005): 55–63.
Taguchi, Minori, Ichizo Yagi, Masaru Nakagawa, Tomokazu Iyoda, i Yasuaki Einaga. “Photocontrolled Magnetization of CdS-Modified Prussian Blue Nanoparticles”. Journal of American Chemical Society 128 (2006) 33: 10980–10982. http://; nathan.instras.com/ResearchProposalDB/doc-123.pdf. Dostęp 1 marca 2016.
Tjutjunnik, Vasilij V. Materiały i technika živopisi. Moskva: Akademija chudožestv SSSR, 1962.
Vinner, Aleksiej V. Materiały živopisi. Moskva: Gosudarstvennoje izdatel'stvo Iskusstvo, 1954.
Watin, Jean-Félix. L’art du peintre, doreur et vernisseur. Paris: Grangé, Durand, 1776. http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k841821/f80.item.zoom. Dostęp 1 marca 2016.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1734
Liczba cytowań: 0