Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Scientific Council
    • Reviewers
    • Editorial Policies
    • Open Access Policy
    • Abstract and Index Services
    • Publishing free of charge
    • Archiving policy
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Acta Universitatis Nicolai Copernici [Heritage Studies and Conservation Science]

The Unknown Processional Banner from the Heritage of Diocese of Chełmno in the Collection of the Diocesan Museum in Toruń
  • Home
  • /
  • The Unknown Processional Banner from the Heritage of Diocese of Chełmno in the Collection of the Diocesan Museum in Toruń
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 53 (2022) /
  4. Articles

The Unknown Processional Banner from the Heritage of Diocese of Chełmno in the Collection of the Diocesan Museum in Toruń

Authors

  • Juliusz Raczkowski Wydział Sztuk Pięknych UMK https://orcid.org/0000-0003-3081-8615
  • Katarzyna Bucław Muzeum Diecezjalne w Toruniu https://orcid.org/0000-0003-1292-6874

DOI:

https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2022.007

Keywords

processional banner, Benedictine nuns, Chełmno Congregation, Toruń,, artistic fabric, embroidery, St. Adalbert, conservation issues

Abstract

In the collection of the Diocesan Museum in Toruń (MDT) there is a rare, 17th-century parament – a processional  banner, painted on both sides (oil on canvas) with the obverse embroidered with silk and gold threads, showing a Saint of the Benedictine Order (St Gertrude or St Scholastica) and St Bishop (Adalbert?). The object was preserved in a destructed state and its exact provenance and history are unknown. Based on the iconography and handicraft features, analogous to other early modern embroidered textiles from the region, it can be assumed with high probability as an element of the legacy of the  Benedictine Nuns of the Chełmno congregation, probably from Toruń. The article presents the results of iconographic and historical study and technological investigation (NIR, UV, XRF) carried out on the object during its preparation for the temporary exhibition “Diocesis nostrae patroni. The shared heritage of the Chełmno and Toruń dioceses” in MDT in 2022, and later (during the exhibition). The authors emphasize its unique value in terms of functions and historical value as a post-dissolution heritage, as well as draw attention to the serious conservation and exhibition challenges related to it, addressing which could cause a  number of dilemmas, but also bring new solutions to the practice of preservation of historic textiles and the issues of designing a museum exhibition.

Author Biographies

Juliusz Raczkowski, Wydział Sztuk Pięknych UMK

Zainteresowanie badawcze koncentruje na sztuce państwa zakonnego w Prusach, ze szczególnym uwzględnieniem średniowiecznej architektury i jej wystroju (rzeźba architektoniczna, malarstwo ścienne, detal architektoniczny itd.) oraz rzeźby snycerskiej i malarstwa tablicowego, przede wszystkim w kontekście problemów zabytkoznawczych i konserwatorskich. Jest autorem lub współautorem pięciu monografii naukowych (w tym opracowania fenomenu Kolegiów Apostolskich na terenie państwa zakonnego w Prusach, 2013; tzw. Poliptyku Toruńskiego, 2016; średniowiecznych malowideł ściennych w toruńskich kamienicach mieszczańskich, 2017), autorem szeregu artykułów przyczynkowych i monograficznych poświęconych sztuce terenów pokrzyżackich, haseł katalogowych, redakcji naukowych ośmiu tomów wieloautorskich oraz kilku recenzji i polemik naukowych. Ważne miejsce w prowadzonych przez niego pracach badawczych (zwłaszcza z wykorzystaniem tzw. badań nieinwazyjnych) zajmuje problematyka zabytkoznawcza sztuki gotyckiej, z naciskiem na technikę i technologię oraz materiałoznawstwo.

Katarzyna Bucław, Muzeum Diecezjalne w Toruniu

Autorka jest pracownikiem merytorycznym Muzeum Diecezjalnego w Toruniu i absolwentką historii sztuki (lic.) oraz ochrony dóbr kultury (lic+mgr) na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zajmuje się zaganieniami muzealniczymi oraz znawczymi ze szczególnym uwzględnieniem rzemiosła artystycznego (w tym tkaniny artystycznej) oraz kostiumologii. Jest kuratorem wystawy "Diocesis nostrae patroni" (MDT 2022) i współautorką jej katalogu oraz autorką kilku studiów przyczynkowych w zakresie rzemiosa i kostriumologii.

References

Braun, Joseph. Die liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Freiburg in Br.: Herder, 1924.

Bucław, Katarzyna. „Haftowana poduszka na relikwie z kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – niespodziewane odkrycie w katedrze toruńskiej.” W Dziedzictwo Torunia i ziemi chełmińskiej – odkrycia i reinterpretacje, red. Monika Jakubek-Raczkowska, 207–220, il. [s.] 394–404. (Studia i materiały z dziedzictwa kulturowego Torunia i regionu 4). Toruń: TNOiK, 2021.

Cybulska, Maria. „Grafika komputerowa jako narzędzie wspomagające konserwację zabytków tekstylnych na przykładzie makaty herbowej kardynała Michała Stefana Radziejowskiego.” W Tekstylia w zborach sakralnych. Inwentaryzacja – konserwacja – przechowywanie, red. Helena Hryszko, Anna Kwaśnik-Gliwińska, i Monika Stachurska, 292–299. Warszawa: ASP, 2013.

Felbecker, Sabine. Die Prozession. Historische und systematische Untersuchungen zu einer liturgischen Ausdruckshandlung (Münstener Theologische Abhandlungen 39). Allenberge: Oros Verlag, 1995.

Górski, Karol. „Z metodyki badań historii kultury duchowej.” Przegląd Historyczny 61, z. 3 (1970): 388–402.

Kruszyński, Tadeusz. „Dalmatyka i tunicella obok kapy w stroju pontyfikalnym.” Przegląd Teologiczny 9, z. 3 (1928): 56–64.

Löther, Andrea. Prozessionen in spätmittelalterlichen Städten. Politische Partizipation, obrigkeitliche Inszenierung, städtische Einheit (Norm und Struktur. Studien zur sozialen Wandel in Mittelalter und frühen Neuzeit 12). Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag, 1999.

Łukawska, Małgorzata. De habitu virginum: żeński ubiór zakonny na przykładzie polskich klasztorów epoki przedrozbiorowej: symbolika i ewolucja form. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2021.

Łyczak, Bartłomiej. „Dawny barokowy ołtarz główny w kościele Świętojańskim w Toruniu i jego przekształcenia.” W Opus temporis. Aneks. Toruńskiej katedry historia najnowsza. Prace konserwatorskie w latach 2018–2019, red. Katarzyna Kluczwajd, 83–96. Toruń: Wydawnictwo Diecezjalne, 2019.

Michałowska, Marta. Leksykon włókiennictwa: surowce i barwniki, narzędzia i maszyny, techniki i technologie, wyroby i dziedziny. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006.

Nowowiejski, Antoni. Wykład liturgii Kościoła katolickiego. T. 1–3. Warszawa: Drukarnia Franciszka Czerwińskiego, 1902.

Ptak, Jan. Weksylologia polska. Warszawa: Znak, 2016.

Raczkowski, Juliusz. „Obraz ‘Adoracja Chrystusa Ukrzyżowanego przez obie gałęzie benedyktyńskie’: Bartłomiej Strobel Młodszy / Toruń (?) 1634.” W Dioecesis nostrae patroni: wydawnictwo jubileuszowe z okazji trzydziestej rocznicy erygowania Diecezji Toruńskiej, red. Juliusz Raczkowski, 430–435. (Studia i Materiały z Dziedzictwa Kulturowego Torunia i Regionu 5). Toruń: TNOiK, 2022.

Raczkowski, Juliusz, i Katarzyna Bucław. „Sztandar procesyjny ze św. Scholastyką i św. Wojciechem (?): warsztat toruński, klasztorna pracownia benedyktynek, 1. połowa XVII wieku.” W Dioecesis nostrae patroni: wydawnictwo jubileuszowe z okazji trzydziestej rocznicy erygowania Diecezji Toruńskiej, red. Juliusz Raczkowski, 436–441. (Studia i Materiały z Dziedzictwa Kulturowego Torunia i Regionu 5). Toruń: TNOiK, 2022.

Rituale Romanum Pauli V. Pont. Max. Jussu Editum. Addita formula pro benedicendis populo & agris ŕ s. rituum congregatione approbata. Antverpiae: Architypographia Plantiniana, 1826.

Rouba, Bogumiła, i Jolanta Dudała. „Konserwacja chorągwi procesyjnych ze Świecia.” Ochrona Zabytków 48, nr 2 (1995): 189–196.

Sawicka, Stanisława. „Pomorski rękopis iluminowany z XVII w.” W Studia Pomorskie, t. 1, red. Michał Walicki, 263–332. Wrocław–Kraków: Ossolineum, 1957.

Stanilewicz, Karolina, „Dwie makaty herbowe.” W Święto baroku. Sztuka w służbie prymasa Michała Stefana Radziejowskiego (1645–1705), t. 1, red. Jerzy Żmudziński, 236–237. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie, 2009.

Stanilewicz, Karolina. „Haftowane makaty w zbiorach katedry łowickiej.” Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki 17, nr 1/2 (2006): 60–64.

Stanilewicz, Karolina. „The Role of Monastic Embroidery Workshops in the Formation of the Early Modern Polish Embroidery.” Folia Historica Cracoviensia 22 (2016): 467–482 https://doi.org/10.15633/fhc.2091.

Stanilewicz, Karolina. „Zabytkowe hafty norbertanek żukowskich. Stan badań po czterdziestu latach.” Folia Historica Cracoviensia 15 (2018): 27–41 https://doi.org/10.15633/fhc.3319

Stróżyk, Paula. „Działalność nowożytnych klasztornych pracowni hafciarskich na przykładzie Żarnowca.” Rocznik Gdański 73–74 (2013–2014): 47–70.

Szczypkówna, Maria. „Hafty żarnowieckie.” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza 2 (1960): 159–227.

Szołdrski, Stanisław. Kronika benedyktynek chełmińskich. Pelplin: Kuria Biskupia, 1937.

Sztyber, Beata. „Antependium haftowane, 1721” [hasło kat.]. W Klejnot w koronie Rzeczpospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog, t. 2, red. Czesława Betlejewska, nr kat. VI.19, 369. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2006.

Sztyber, Beata. „Antependium haftowane ze św. Katarzyną Szwedzką, 1. połowa XVIII wieku” [hasło kat.]. W Klejnot w koronie Rzeczpospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Katalog, t. 2, red. Czesława Betlejewska, nr kat. VI.18, 368–369. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2006.

Sztyber, Beata. „Żarnowiec, klasztorna pracownia benedyktynek. Ornat błękitny haftowany kon. XVII i pocz. XVIII w.” [hasło kat.]. W Aurea porta Rzeczpospolitej. Sztuka Gdańska od poł. XV do końca XVIII wieku. Katalog, red. Teresa Grzybkowska i Jolanta Talbierska. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 1997.

Śniegulska-Gomuła, Magdalena. „Haftowane paramenty z pomorskich klasztorów Panien Benedyktynek Kongregacji Chełmińskiej.” W Rzemiosło artystyczne w Prusach Królewskich, red. Jacek Kriegseisen, 186–199. Gdańsk: Wydawnictwo UG, 2009.

Śniegulska-Gomuła, Magdalena. „Zabytki hafciarstwa z warsztatów klasztornych Panien Benedyktynek Kongregacji Chełmińskiej od 1579 roku do końca XVIII stulecia.” Rozprawa doktorska. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2006.

Śniegulska-Gomuła, Magdalena. „Zabytki hafciarstwa z warsztatów klasztornych Panien Benedyktynek Kongregacji Chełmińskiej od 1579 roku do końca XVIII stulecia.” W Tekstylia w zborach sakralnych. Inwentaryzacja – konserwacja – przechowywanie, red. Helena Hryszko, Anna Kwaśnik-Gliwińska, i Monika Stachurska, 386–392. Warszawa: ASP, 2013.

„Żywot św. Wojciecha.” W Książeczka jubileuszowa z powodu 900 rocznicy śmierci św. Wojciecha biskupa i męczennika wydana z polecenia Najprzew. Ks. Arcybiskupa dla archidyecezyi Gnieźnieńskiej i Poznańskiej. Poznań: Drukarnia Kuryera Poznańskiego1897.

Acta Universitatis Nicolai Copernici [Heritage Studies and Conservation Science]

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2023-01-27

How to Cite

1.
RACZKOWSKI, Juliusz and BUCŁAW, Katarzyna. The Unknown Processional Banner from the Heritage of Diocese of Chełmno in the Collection of the Diocesan Museum in Toruń. Acta Universitatis Nicolai Copernici [Heritage Studies and Conservation Science]. Online. 27 January 2023. Vol. 53, pp. 277-318. [Accessed 3 July 2025]. DOI 10.12775/AUNC_ZiK.2022.007.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 53 (2022)

Section

Articles

License

Copyright (c) 2023 Juliusz Raczkowski, Katarzyna Bucław

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

CC BY ND 4.0. The Creator/Contributor is the Licensor, who grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work on the fields indicated in the License Agreement.

  • The Licensor grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work/related rights item specified in § 1 within the following fields: a) recording of Work/related rights item; b) reproduction (multiplication) of Work/related rights item in print and digital technology (e-book, audiobook); c) placing the copies of the multiplied Work/related rights item on the market; d) entering the Work/related rights item to computer memory; e) distribution of the work in electronic version in the open access form on the basis of Creative Commons license (CC BY-ND 3.0) via the digital platform of the Nicolaus Copernicus University Press and file repository of the Nicolaus Copernicus University. 
  • Usage of the recorded Work by the Licensee within the above fields is not restricted by time, numbers or territory.
  • The Licensor grants the license for the Work/related rights item to the Licensee free of charge and for an unspecified period of time.

FULL TEXT License Agreement

Stats

Number of views and downloads: 663
Number of citations: 0

ISSN/eISSN

ISSN PRINT 0208-533X
E-ISSN 2392-1250

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

processional banner, Benedictine nuns, Chełmno Congregation, Toruń,, artistic fabric, embroidery, St. Adalbert, conservation issues
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop