Kompetencje moralne jako kluczowy element w relacji wolności i odpowiedzialności za słowa w probacji
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2015.007Słowa kluczowe
kompetencje morlane, wolność, odpowiedzialnośćAbstrakt
Działalność probacyjna, szczególnie w wymiarze aksjologicznym, narażona jest na zagrożenie przekroczenia już zachwianej granicy wolności osobowej dozorowanego. Formalna asymetria relacji funkcjonariusza publicznego z podopiecznym, jak i płaszczyzna dozoru obwarowana szeregiem ograniczeń implikują potrzebę moralnej refleksji w interakcji werbalnej ze strony kuratora sądowego. Kluczowego znaczenia w procesie promocji zachowań wyrażających poszanowanie norm prawa nabierają kompetencje zawodowe kuratorów, w tym szczególnie kompetencje moralne (nieskazitelny charakter). Stanowią one mandat do nawiązania głębszej, podmiotowej relacji kuratora sądowego z podopiecznym, a tym samym do przewartościowania jego systemu aksjologicznego, co wpisuje się w docelowe budowanie tożsamości osobowej skazanego. Wysoki poziom kompetencji moralnych pozwala kuratorowi niwelować bezrefleksyjne ingerowanie w wolność wewnętrzną podopiecznego, a także, co istotne, umożliwia jej kształtowanie. Andrzej Bałandynowicz, poddając refleksji proces reintegracji skazanego w środowisku jego życia w aspekcie aksjologicznym, akcentował bowiem, iż „kształtowanie wolności wewnętrznej sprawcy przestępstw należy do najistotniejszych celów resocjalizacji, bowiem tylko jednostka, która będzie dysponowała zintegrowaną osobowością, może być włączona do świata wolnego” Wartość statutową wszelkich działań systemowych, w tym resocjalizacyjnych, stanowi etyka. Kodeksy deontologiczne unifikują kierunek działań i funkcjonują jak kompas w sytuacji trudnej etycznie. Ponadto stanowią istotny element wpływający na poziom kompetencji moralnych, tuż obok poziomu dojrzałości moralnej i wrażliwości aksjologicznej, motywacji do działań prospołecznych i wewnętrznego sytemu wartości. Jakim poziomem kompetencji moralnych legitymują się sądowi kuratorzy dla dorosłych, pełniący służbę w polskich sądach rejonowych? Odpowiedzi na postawione pytanie można szukać w przekonaniach Iji Lazari-Pawłowskiej stanowiących, iż „kodeksy etyk zawodowych byłyby zbędne, gdyby ludzi poszczególnych zawodów charakteryzował wysoki poziom moralny, wrażliwość i niezawodnie dobra wola. Nie twierdzi ona, że sformułowany zbiór zasad obowiązujących daną grupę zawodową ostatecznie wyznacza poziom moralny tej grupy, lecz że znacznie na niego wpływa”.
Bibliografia
Bałandynowicz Andrzej. „Reintegracja społeczna skazanych wsparta na paradygmacie tożsamości osobowej, społecznej i kulturowo-cywilizacyjnej”. Probacja 4 (2011): 44-73.
Bałandynowicz Andrzej. „Doświadczenia Polski i innych krajów Europy Zachodniej dotyczące odpowiedzialności społeczności lokalnych za działalność probacyjną”. Probacja 1 (2011): 69-91.
Bałandynowicz Andrzej. „Probacja – wielopasmowa teoria resocjalizacji z udziałem społeczeństwa”. Probacja1 (2009): 11-49.
Bałandynowicz Andrzej. Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. Warszawa: Prawo i Praktyka Gospodarcza, 2006.
Chmielecka Ewa red. Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji. Kraków: Fundacja „Fundusz Współpracy”, 2009.
Czyżkowska Dorota. „O celu i granicach rozwoju moralnego”. Analiza i Egzystencja 8 (2008): 85-101.
Gromek Krystyna. Kuratorzy sądowi. Komentarz. Warszawa: LexisNexis, 2005.
Gudowski Jacek red. Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Warszawa: LexisNexis, 2002.
Hendryk Cezary. „O zagubionych kompetencjach moralnych”. General and Professional Education 1 (2010): 121-142.
Hoffman Martin L. Empatia i rozwój moralny, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.
Jadach Krystyna. Praca kuratora sądowego w sprawach rodzinnych, nieletnich i karnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2011.
Jedynak Stanisław red. Mały słownik etyczny. Bydgoszcz: Branta, 1994.
Jedynak Tadeusz, Stasiak Krzysztof. Komentarz do ustawy o kuratorach sądowych. Warszawa: LexisNexis, 2008.
Kwaśnica Robert. „Być nauczycielem – wprowadzenie do myślenia”. W: Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2., red. Zbigniew Kwieciński, Bogusław Śliwerski, 292-325. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
Kwaśnica Robert. Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej. Wrocław: Instytut Kształcenia Nauczycieli im. Władysława Spasowskiego w Warszawie. Oddział Doskonalenia we Wrocławiu, 1987.
Kwaśnica Robert. „Wprowadzenie do myślenia o wspomaganiu nauczycieli w rozwoju”. Studia Pedagogiczne, t. LX. 1995.
Lind Georg. „Moral competence and education in a democratic society. Reidel Publications Company, 1987.
Liszka James J. „Moral Competence: An Integrated Approach to the Study of Ethics, New Jersey: Prentice Hall, 2002.
Olech Małgorzata. „Ija Lazari-Pawłowska w obronie etyki zawodowej”. Słupskie Studia Filozoficzne 5 (2005): 67-78.
Ostrowska Krystyna. „Aksjologiczno-moralny aspekt kurateli sądowej”. W: Dziewięćdziesięciolecie kurateli sądowej w Polsce, Historia – Teraźniejszość – Przyszłość, Materiały z I Kongresu Kuratorskiego Ustka 15-17 czerwca 2009 roku, red. Krzysztof Stasiak, 141-149. Kraków: Wydawnictwo „Impuls”, 2010.
Ostrowska Urszula. „Aksjologiczne podstawy wychowania”. W: Pedagogika. Podstawy nauki o wychowaniu. Podręcznik akademicki, t. 1, red. Bogusław Śliwerski. 391-415. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, 2006.
Ostrowska Urszula. „Doświadczanie wartości edukacyjnych w szkole wyższej”. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelnianie Akademii Techniczno-Rolniczej, 1998.
Samek Aleksander. „Kodeks Etyki Kuratora Sądowego – od kwalifikacji moralnych do kompetencji etycznych”. Probacja 2 (2013): 129-142.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny wykonawczy – Dz. U. 1997 Nr 90 poz. 557
Ustawa o kuratorach sądowych z dnia 21 lipca 2001 roku – Dz. U. 2001 Nr 98 poz. 1071.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 406
Liczba cytowań: 0