Pedagogika porównawcza Wiktora Rabczuka (1931–2020): od badań oświaty w krajach afrykańskich do edukacji europejskiej

Abstrakt

Wiktor Rabczuk był znanym i cenionym badaczem w polskiej komparatystyce edukacyjnej, specjalistą badań nad systemami oświatowymi krajów afrykańskich oraz krajów Europy Zachodniej, promotorem „europejskiego wymiaru edukacji” w polskiej szkole. Rabczuk wywodził się ze szkoły pedagogiki porównawczej, której twórcą był Bogdan Nawroczyński, a którego dzieło kontynuowała jego uczennica – Anna Mońka-Stanikowa. To pod jej kierunkiem Rabczuk napisał i obronił swoją pracę doktorską, również z pedagogiki porównawczej. Podobnie jak jego promotorka prowadził badania nad szkolnictwem krajów Europy Zachodniej, stając się znawcą szkolnictwa prywatnego oraz polityki edukacyjnej Unii Europejskiej. Celem artykułu jest przybliżenie postaci uczonego – profesora Wiktora Rabczuka oraz przedstawienie jego wkładu w rozwój polskiej pedagogiki porównawczej, szczególnie w okresie
polskiej akcesji do Unii Europejskiej. Publikacje Rabczuka przedstawiające problemy edukacji w krajach europejskich do dziś są obowiązkowymi pozycjami dla czytelników interesujących się tą problematyką, brakuje natomiast (poza krótkimi biogramami w słownikach pedagogów) całościowego opracowania jego dokonań oraz sylwetki naukowej. W części pierwszej tekstu przedstawiono zarys biografii Rabczuka, istotny z punktu widzenia rozwijania jego
zainteresowań badawczych. Dalsza część artykułu prezentuje dorobek Rabczuka w obszarze pedagogiki porównawczej.
W badaniach zastosowano analizę treści publikacji Rabczuka oraz przeprowadzono kwerendę archiwalną. Zebrany materiał badawczy pozwala na przedstawienie Rabczuka jako czołowego komparatysty edukacyjnego w Polsce końca XX i początku XXI wieku.