Materiały archiwalne do badań biograficznych liderów społecznego ruchu katolików świeckich Znak
DOI:
https://doi.org/10.12775/AKZ.2021.009Słowa kluczowe
Jerzy Turowicz, Stanisław Stomma, „Tygodnik Powszechny”, miesięczniki „Znak”, „Więź”, ruch katolików świeckich Znak, Archiwum Jerzego Turowicza, Archiwum Akt Nowych, Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i WidowiskAbstrakt
Autorka wskazuje na wyzwania, ale i konieczność prowadzenia szerokiej kwerendy w archiwach państwowych, kościelnych oraz prywatnych, stojące przed historykami dziejów najnowszych w kwestii podejmowania badań biograficznych. W zakresie metodologii badań wnosi postulat konieczności prowadzenia wszechstronnych, a nie jednostronnych badań wybiórczych czy też wykluczających, wprowadzania w pracach naukowych tzw. bibliografii selektywnej. Definiuje grupę krakowskiego Znaku skupioną w latach 1945–1953 wokół dwóch periodyków „Tygodnika Powszechnego” i miesięcznika „Znak”, a także środowisko Znaku w latach 1957–1976 zogniskowane w ogólnopolskim ruchu katolików świeckich. Dla przejrzystości analizy autorka koncentruje się na dwóch liderach, jednak omawiane zasoby archiwów zawierają źródła do analizy aktywności praktycznie wszystkich liderów ruchu, których łączyły ze sobą szczególne więzi i powiązania. Autorka podjęła się opisu rozległości oraz rozproszenia poznawczej spuścizny aktowej dokumentującej aktywność katolików przynależnych do nurtu tzw. katolicyzmu otwartego. Przegląd archiwów objął wybrane archiwalia wiodących uniwersytetów II Rzeczypospolitej, Archiwum Kurii Krakowskiej, Archiwum Jerzego Turowicza, Archiwum IPN, Archiwum Akt Nowych oraz wybranych archiwów online.
Bibliografia
Akta Janusza Zabłockiego 1943–1944, 1947–1948, 1950–1951, 1956–2009, 2011. Archiwum Akt Nowych w Warszawie. 2/2690/0.
Akta Działu Organizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego 1970–2013. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. DO 65.
Akta Senatu III 1945–1953. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. S III.
Akt Wydziału Prawa 1945–1950/51. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. WP III.
„Archiwum Jerzego Turowicza”. wyborcza.pl, 16 kwiecień 2004. https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,35796,2025158.html.
Archiwum Stanisława Stommy [1885] 1908–2005 [2006]. Archiwum Akt Nowych w Warszawie. 2/2218/0.
Białkowski, Michał. „Opozycyjna działalność Klubów Inteligencji Katolickiej w PRL w latach 1956–1980”. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2011. Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Oddział Zbiorów Specjalnych (Dr 2814).
Biblioteka Głowna Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. „Uroczyste przekazanie księgozbioru Jerzego Turowicza, 10 XII 2012 r.”, 14 lutego 2020. https://biblioteka.upjp2.edu.pl/galerie/uroczyste-przekazanie-ksiegozbioru-jerzego-turowicza--10-xii-2012-r-25.html.
Boniecki, Adam, i Piotr Mucharski. „Stara miłość nie rdzewieje”. Tygodnik Powszechny, 27 grudnia 2010. https://www.tygodnikpowszechny.pl/stara-milosc-nie-rdzewieje-144305.
Bonowicz, Wojciech. Tischner. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2001.
Bonowicz, Wojciech. Tischner: biografia. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2020.
Brzeziecki, Andrzej. Tadeusz Mazowiecki: biografia naszego premiera. Kraków: Znak Horyzont, 2015.
Czaczkowska, Ewa K. 1966. Milenium chrztu Polski prymasa Stefana Wyszyńskiego: perspektywa teologiczno-społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW, 2016.
Eisler, Jerzy. „Dlaczego nie lubimy biografii dotyczących osób z czasów PRL?”. Polish Biographical Studies 2 (2014): 39–48.
Głąb, Anna. Ostryga i łaska: rzecz o Hannie Malewskiej. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2009.
Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Warszawie 1945–1990. Archiwum Akt Nowych w Warszawie. 2/1102/0.
Graczyk, Roman. Cena przetrwania? SB a „Tygodnik Powszechny”. Warszawa: Wydawnictwo Czerwone i Czarne, 2011.
Graczyk, Roman. „Dom pod skrzydłami aniołów: rozmowa z Anną Turowiczową”. wyborcza.pl, 23 grudnia 1999. https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/985986/DOM-POD-SKRZYDLAMI-ANIOLOW.
Graczyk, Roman. Od uwikłania do autentyczności: biografia polityczna Tadeusza Mazowieckiego. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2015.
Graczyk, Roman. „Próby wpływania na «Tygodnik Powszechny» przez TW «CK»/«Kace»”. W Strażnicy sowieckiego imperium. Urząd Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa w Małopolsce 1945–1990, zredagowali Filip Musiał i Michał Wenkler, 489–501. Bezpieka przeciw Małopolanom 1. Kraków: Instytut Pamięci narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2009.
Hennelowa, Józefa, i Roman Graczyk. Bo jestem z Wilna... z Józefą Hennelową rozmawia Roman Graczyk. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy ZNAK, 2001.
„Inwentarz archiwalny”. Udostępniono 10 lipca 2021. https://inwentarz.ipn.gov.pl/#.
Jedlicki, Jerzy. „Autorzy i bohaterowie”. Kwartalnik Historyczny 71, nr 3 (1964): 716–26.
Kawęcki, Krzysztof, red. Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego. T. 1. Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, 2020.
Kierys, Arkadiusz. Polska Jasienicy: biografia publicysty. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2015.
Kisielewski, Stefan. Dzienniki. Warszawa: Iskry, 2001.
Klub Inteligencji Katolickiej. Stowarzyszenie zarejestrowane w Warszawie [1920, 1954] 1956–2004. Archiwum Akt Nowych w Warszawie. 2/2212/0.
Korczyńska, Marta. Jerzy Zawieyski: biografia humanistyczna 1902–1969. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
Krasucki, Eryk. „Dyskusje polskich historyków (krajowych) wokół biografistyki – między «odwilżą» a upadkiem PRL”. Polish Biographical Studies 2 (2014): 11–38.
Kucharski, Wojciech. Komuniści i Watykan: polityka komunistycznej Polski wobec Stolicy Apostolskiej 1945–1974. Centralny Projekt Badawczy IPN: Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2019.
Kucharski, Wojciech, i Dariusz Misiejuk, red. Sobór oczami polskich komunistów: Sobór Watykański II w świetle dokumentów MSW i MSZ. Dokumenty Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 62. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2017.
Kuta, Cecylia. „Działacze” i „Pismaki”: aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie w latach 1957–1989. Kraków: Wydawnictwo Dante, 2009.
Lisicka, Halina. Pluralizm światopoglądowy w koncepcjach politycznych PAX, ChSS, PZKS. Acta Universitatis Wratislaviensis 1090. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1991.
Łatka, Rafał, red. Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego. T. 1. Warszawa: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, 2020.
Mamoń, Bronisław. Cieszyć się życiem: Zofia Starowieyska-Morstinowa: szkic do portretu. Kraków: Znak, 2003.
Mazowiecki, Tadeusz. „Pozycje i praca środowiska «Więź»”. Więź 3 (1961): 8–9.
Mazurek, Maria. „Wnuk Jerzego Turowicza: Po śmierci dziadka wywieźliśmy z jego mieszkania 17 ton gazet”. Gazeta Krakowska, 23 stycznia 2014. https://gazetakrakowska.pl/wnuk-jerzego-turowicza-po-smierci-dziadka-wywiezlismy-z-jego-mieszkania-17-ton-gazet/ar/3306146.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie [1944] 1954–1990. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.
Musiał Filip, i Jarosław Szarek. „Działania operacyjne SB wobec „Tygodnika Powszechnego” w latach 1957–1965 (wybrane zagadnienia)”. Pamięć i Sprawiedliwość 10, nr 2 (2006): 69–92.
Nagięć, Magdalena. „Księgozbiór red. Jerzego Turowicza w Bibliotece Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie”. Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1 (2013): 103–14.
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie [1905–1907, 1944–1947] 1948–1990. Archiwum Akt Nowych w Warszawie. 2/1354/0.
Poznańska, Maria Wanda. Środowiska inteligencji katolickiej wobec wizji „nowej kultury” u zarania Polski Ludowej. Rozprawy habilitacyjne / Uniwersytet Jagielloński 256. Kraków: nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1993.
Ptaszyński, Radosław. Stommizm: biografia polityczna Stanisława Stommy. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2018.
Ptaszyński, Radosław, i Tomasz Sikorski, red. Sensus catholicus: katolicy świeccy w Polsce Ludowej: postawy – aktywność – myśl: studia i szkice. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2014.
Rostworowski, Emanuel. „Biografia, biogram, historia grup i pokoleń”. Kwartalnik Historyczny 80, nr 2 (1973): 352–59.
Sikorski, Tomasz. Węzeł gordyjski: katolicy świeccy w PRL (1956–1989). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021.
Skibiński, Paweł. Odnowa tej ziemi: I pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, czerwiec 1979. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2020.
Skowrońska, Marta. „Archiwum Turowicza znowu w kartonach”. wyborcza.pl, 26 stycznia 2009. https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,6204855,archiwum-turowicza-znowu-w-kartonach.html.
Skowrońska, Marta. „Nowe miejsce dla archiwum Turowicza”. wyborcza.pl, 20 czerwca 2021. https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,318250.html.
Stepono Batoro universitetas Vilniuje (Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie) 1918–1940. Lietuvos Centrinis Valstybės Archivas, Wilno. F. 175.
Stomma, Stanisław. Pościg za nadzieją. Kolekcja „Świadkowie XX wieku” 3. Paris: Éditions du dialogue, 1991.
Stomma, Stanisław. Trudne lekcje historii. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1998.
Strzelecka, Małgorzata. Między minimalizmem a maksymalizmem: dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Sulikowska, Joanna, red. Stulecie urodzin Jerzego Turowicza. Szczecin: Wydawnictwo Volumina.pl, 2015.
Sulikowski, Andrzej. „Pozwolić mówić prawdzie”: o twórczości Hanny Malewskiej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, Redakcja Wydawnictw KUL, 1993.
Tomasik, Paweł, red. Plany pracy departamentu IV MSW na lata 1972–1979. Dokumenty Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu 17. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007.
Urząd do Spraw Wyznań w Warszawie [1896, 1919–1949] 1950–1990. Archiwum Akt Nowych w Warszawie. 2/1587/0.
Wapiński, Roman. Pokolenia Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991.
Wielowieyski, Andrzej. Losowi na przekór. Biblioteka Gazety Wyborczej. Warszawa: Agora SA, 2015.
Wilkanowicz, Stefan, i Janusz Poniewierski, red. Pamięć przyszłości: Stefanowi Wilkanowiczowi na początek dziewiątej dekady. Kraków: Znak, 2005.
„Wiślna 12. Wszystkie światy pod jednym adresem”. Tygodnik Powszechny, 13 kwietnia 2021. https://www.tygodnikpowszechny.pl/wislna-12-wszystkie-swiaty-pod-jednym-adresem-167147.
Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Krakowie [1945] 1983–1990. Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1953. Zredagowała Ewa K. Czaczkowska. Kościół Katolicki w Dokumentach. Gniezno; Warszawa: Archidiecezja Gnieźnieńska; Archidiecezja Warszawska; Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2017.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1953–1956. Zredagowali Iwona Czarcińska i Andrzej Gałka. Kościół Katolicki w Dokumentach. Gniezno; Warszawa: Archidiecezja Gnieźnieńska; Archidiecezja Warszawska; Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2018.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1956–1957. Zredagowali Michał Białkowski i Monika Wiśniewska. Kościół katolicki w Dokumentach. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1958. Zredagowała Małgorzata Krupecka. Kościół Katolicki w Dokumentach. Gniezno; Warszawa: Archidiecezja Gnieźnieńska; Archidiecezja Warszawska; Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2018.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1959. Zredagował Grzegorz Łeszczyński. Kościół katolicki w Dokumentach. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2019.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1960. Zredagował Rafał Łatka. Kościół Katolicki w Dokumentach. Gniezno; Warszawa: Archidiecezja Gnieźnieńska; Archidiecezja Warszawska; Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2019.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1961. Zredagowała Monika Wiśniewska. Kościół Katolicki w Dokumentach. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2019.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria: 1962. Zredagował Antoni Poniński. Kościół Katolicki w Dokumentach. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2020.
Zabłocki, Janusz. Dzienniki 1956–1965. Relacje i Wspomnienia 13. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2008.
Zabłocki, Janusz. Dzienniki 1966–1975. Relacje i Wspomnienia 15. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2011.
Zabłocki, Janusz. Dzienniki 1976–1986. Cz. 1: 1976–1981. Relacje i Wspomnienia 19. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2008.
Zabłocki, Janusz. Dzienniki 1976–1986. Cz. 2: 1982–1986. Relacje i Wspomnienia 21. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2013.
Zabłocki, Janusz. „Mazowiecki, mój przeciwnik (24) «Tygodnik Powszechny» i «Droga»”. Ład: Katolicki Tygodnik Społeczny, 14 kwietnia 1991.
Zabłocki, Janusz. „Mazowiecki mój przeciwnik (30) Początki «Więzi»”. Ład: Katolicki Tygodnik Społeczny, 2–9 czerwca 1991.
Zawieyski, Jerzy. „[Dziennik 1955–1969 r.]. [Tom 1], [I–X 1955]”, 1955. Mf. 71175–71205. Biblioteka Narodowa w Warszawie.
Zawieyski, Jerzy. Dzienniki 1955–1959. Świadectwa. Warszawa: Ośrodek KARTA; Dom Spotkań z Historią, 2011.
Zawieyski, Jerzy. Dzienniki 1960–1969. Świadectwa. Warszawa: Ośrodek KARTA; Dom Spotkań z Historią, 2012.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Archiwa - Kancelarie - Zbiory
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 321
Liczba cytowań: 0