Records Group. Problem zespołowości w archiwistyce amerykańskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/AKZ.2017.005Słowa kluczowe
teoria archiwalna, zespół archiwalny, record group, archiwistyka amerykańska, Archiwum Narodowe w WaszyngtonieAbstrakt
Termin record group – grupa zespołów (akt) jest typem zespołu archiwalnego rzadko opisywanym w polskiej literaturze archiwistycznej. Najczęściej kojarzony jest z pojęciem zespołu złożonego, z uwagi na skomplikowaną strukturę i zatarte granice zespołu, będące wynikiem odmiennego od polskiego systemu administracji.
Podejmowane w latach powojennych próby modyfikacji i rozszerzenia zakresu pojęcia zespołu złożonego zbliżyły go znaczeniowo do terminu record group. Irena Radkte w referacie wygłoszonym na VI Archiwalnej Konferencji Metodycznej w Warszawie w 1970 r. zaproponowała, aby za zespół złożony uznać taki, w skład którego weszły akta obcej proweniencji, stanowiące sukcesję bierną. Bogdan Ryszewski odnosząc się do koncepcji Radkte zauważył również fakt, iż sukcesja czynna może stanowić źródło komplikacji. Takie ujęcie definicji zespołu złożonego nie odpowiadało jednak znaczeniu amerykańskiego terminu stanowiącego formę ponadzespołową.
Istoty problemu dotknął Bogdan Kroll, który zauważył, że konstrukcja archiwalna zawierająca materiały różnej proweniencji nie może być traktowana jako zespół archiwalny, ani zespół złożony. Dostrzegając rozbieżność miedzy strukturą i podziałem zasobu archiwalnego a teorią archiwalną zaproponował odejście od stosowania terminu zespół złożony i wprowadzenie pojęcia kompleks archiwalny. Kompleks archiwalny miały stanowić materiały archiwalne różnej proweniencji połączone (poza lub w archiwum) w zespoły, lub części zespołów archiwalnych różnych instytucji, których aktotwórcy posiadali wspólną charakterystykę – funkcję. Ów kompleks miał stanowić odrębną jednostkę podziału logicznego zasobu, grupującą przy zespole tworzącym rdzeń kompleksu wszystkie zespoły i/lub części zespołów wchodzące w jego skład.
Problem braku form ponadzespołowych w polskiej teorii archiwalnej dostrzegł również Józef Siemieński formułując pojęcie zespołu wyższego rzędu. Według jego koncepcji zespół wyższego rzędu był zespołem zespołów archiwalnych wytwarzanych przez rozmaite władze i urzędy (w ramach jednego ustroju) stanowiące osobną hierarchię.
Na potrzeby niniejszego artykułu autor przyjął tłumaczenie terminu record group na język polski jako grupa zespołów (akt). Termin grupa zespołów (akt) został zdefiniowany w 1941 r. przez dr Solona Justusa Bucka, kierującego Archiwum Narodowym w Waszyngtonie. Pod pojęciem record group rozumiano jednostkę podziału logicznego zasobu archiwalnego ustanawianą w dowolny sposób, o rozmiarze i charakterze dogodnym do jej porządkowania, opracowania i udostępniania, z poszanowaniem zasady proweniencji.
Bibliografia
Archival Principles Selections From the Writings of Waldo Gifford Leland, oprac. T. R. Schellenberg, "National Archives Staff Information Papers” 1955, no. 20.
Archives, personal papers, and manuscripts: A cataloging manual far archival repositories, historical societies, and manuscript libraries, oprac. S. L. Hensen, Chicago 1989.
Bearman D. A., Lytle R. H., The Power of Principle of Provenance, “Archivaria” 1985-1986, no. 21.
Berner R. C., Archival Theory and Practice In the United States: A Historical Analysis, Seattle - Londyn 1983.
Berner R., Perspective on the Record Group Concept, “Georgia Archive” 1976, vol. 4, no. 1.
Cook T., The Concept of the Archival Fonds In the Post-Custodial Era: Theory, Problems and Solutions, “Archivaria” 1993, no. 35.
Cox R. J., Dollar Ch., Hirsch R., Wosh P. J., Founding Brothers: Leland Buck and Cappon and the Formation of the Archives Profession, “The American Archivist” 2011 supplement, vol. 74.
Eastwood T., Jenkinson's Writings on Some Enduring Archival Themes, "The American Archivist” 2004, vol. 67, no. 1.
Evans M. J., Authority Control: An Alternative to the Records Group Concept, "The American Archivist” 1986, vol. 49, no. 3.
Fenyo M. D., The Record Group Concept: A Critique, "The American Archivist” 1966, vol. 29, no. 2.
Glossary of Archival and Records Terminology, red. R. Pearce-Moses, Chicago 2005.
Gilliland-Swetland L. J., The Provenance of a Profession: The Permanence of the Public Archives and Historical Manuscripts Traditions in American Archival History, [w:] American archival studies: readings in theory and practice, red. R. C. Jimerson, Chicago 2000.
Holmes O. W.., Archival Arrangement - Five Different Operations at Five Different Levels, [w:] Modern Archives Reader: Basic Readings on Archival Theory and Practice, red. M. F. Daniels, T. Walch, Waszyngton 1984.
Jenkinson H., A Manual of Archival Administration, Londyn 1966.
Konarski K., Nowożytna archiwistyka i jej zadania, Warszawa 1929.
Konarski K., Podstawowe zasady archiwistyki, "Archeion” 1951, t. 19/20.
Kroll B., Porządkowanie najnowszych archiwaliów, "Archeion” 1984, t. 27.
Manteuffel T., Dziedziczenia registratura ich porządkowanie, "Archeion” 1927, t. 1.
Manual for the Arrangement and Description of Archives; oprac. S. Muller, J. Feith i R. Fruin, Chicago 2003.
Nowożycki B., Instytucje archiwalne przechowujące dokumenty rząd federalnego USA do 1934 r., "Archiwista Polski” 2014, nr 1.
Objaśnienia do ankiety archiwalnej, "Archeion” 1934, t. 12.
Przelaskowski P., Program prac wewnętrznych w archiwach nowożytnych, Warszawa 1935.
Rabe Barritt M., Comming to America: Dutch Archivistiek and American Archival Practice, "Archival Issues” 1993, vol. 18, no. 1.
Radtke I., Pojęcie zespołu w praktyce archiwalnej, "Archeion” 1971, t. 46.
Ross R. A., The National Archives: The Formative Years, 1934-1949, [w:] Guardian of Heritage: Essays on the History of the National Archives, Waszyngton 1985.
Ryszewski B., Z zagadnień zespołu archiwalnego, "Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Historia 1973, t. 8.
Schellenberg T. R., Modern Archives Principles & Practices, Chicago 2003.
Schellenberg T.R., The Management of Archives, Chicago 1964.
Scott P.J., The Record Group Concept: A Case for Abandonment, "The American Archivist” 1966, vol. 29, no. 4.
Siemieński J, Przewodnik po archiwach polskich, t. 1: Archiwa dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1933.
Seventh Annual Report of the Archivist of the United States. For the Fiscal Year Ending June 30, 1941, Waszyngton 1942.
The Control of Records at the Record Group Level, “Staff Information Circular”1950, no. 15.
Thomassen T., New Respect for the Old Order: The Context of the Dutch Manual, "The American Archivist” 2003, vol. 66, no. 2.
Tschan R., A Comparison of Jenkinson and Schellenberg on Appraisal, "The American Archivist” 2002, vol. 65, no. 2.
Vincent C., A case study. The Records Group: A Concept in Evolution, “Archivaria” 1976/1977, no. 3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 448
Liczba cytowań: 0
