„Zwycięstwo ducha nad materią”, czyli rola sztuki w prozie Alice Parizeau na przykładzie powieści „Nata et le professeur”

Abstrakt

“THE VICTORY OF SPIRIT OVER MATTER”—THE ROLE OF ART IN ALICE PARIZEAU’S FICTION ON THE BASIS OF THE NOVEL NATA ET LE PROFESSEUR

The aim of the article is to explore the role of art or, to be more precise, the role of literature in Alice Parizeau’s fiction. Parizeau, née Poznańska, was a Polish-Canadian writer, journalist and criminologist who, after World War II, had to leave her homeland and decided to emigrate first to France and then to Quebec. The first part of the paper delineates characteristic features of Parizeau’s writing as her works are not well-known in Poland. This part presents biographical information and discusses the influence of emigration on her works as well as her reasons for choosing French as the language of her artistic expression. It also investigates her writing and its place in Quebec fiction, especially in contemporary migration writing. The conducted analysis shows that Parizeau’s works are closely connected with historical and political events to which she was both a witness and participant and which led to the creation of literature of commitment. The second, analytical part is devoted to Parizeau’s last novel entitled Nata et le professeur (1987). Not only it is considered to be an example of literature of commitment, but also investigates the role and function of art. According to Parizeau, the desire to create or promote art of commitment felt by her protagonists is directly related to their status of emigrants.

 „ZWYCIĘSTWO DUCHA NAD MATERIĄ”, CZYLI ROLA SZTUKI W PROZIE ALICE PARIZEAU NA PRZYKŁADZIE POWIEŚCI NATA ET LE PROFESSEUR

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywa sztuka, a w węższym zakresie literatura dla Alice Parizeau (z domu Alicja Poznańska), dziennikarki, politolożki, pisarki polskiego pochodzenia, która po wojnie została zmuszona do opuszczenia ojczyzny i wyemigrowała najpierw do Francji, później do Quebecu. Pierwsza część tekstu ma charakter wprowadzający do twórczości pisarki, która jest stosunkowo mało znana w Polsce. Składają się na nią informacje biograficzne, ukazujące m.in. wpływ emigracji na kształt jej dorobku, przyczyny wyboru francuskiego jako języka ekspresji literackiej itd. W tej części przedstawiona została również charakterystyka jej pisarstwa i próba refleksji nad miejscem, jakie zajmuje jej twórczość w obrębie literatury Quebecu (przede wszystkim przynależność do nurtu pisarstwa migracyjnego). Głównym wnioskiem tej części artykułu jest fakt, że jej twórczość jest ściśle związana z wydarzeniami historycznymi i politycznymi, których Parizeau jest uczestnikiem i świadkiem, czego konsekwencją jest tworzenie literatury zaangażowanej.

Druga, analityczna część artykułu, poświęcona jest ostatniej powieści Parizeau, Nata et le professeur (1987), która nie tylko jest przykładem literatury zaangażowanej, ale stanowi wykładnię roli i zadań, jakie sztuka powinna, według pisarki, wypełnić. Konieczność uprawiania czy promowania przez bohaterów sztuki zaangażowanej jest ściśle związana z ich statusem emigranta.