Kazimierz Brandys i prawda pojedyncza
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2017.001Słowa kluczowe
KEY WORDS, Kazimierz Brandys, modern Polish literature, Polish-Jewish literature, autobiography, life-writing. MOTS CLEFS, littérature polonaise, littérature polono-juive, littérature autobiographique.Abstrakt
KAZIMIERZ BRANDYS AND SINGULAR TRUTH
The article offers a comprehensive overview of Kazimierz Brandys’s works, exploring them in a personal perspective as the writer’s struggle with the experience of imposed and undesirable otherness. It analyzes elements of the writer’s autobiography and biography as well as references to his Jewish origin (increasingly pronounced since the late 1960s), the play with his family name, plot structures interweaving Polish and Jewish motifs, the themes of family and lineage, his characters’ recurring experience of exclusion or rejection, his predilection for subjective forms, such as the journal or the letter, and his, often expressed, sense of being unjustly assessed by critics. The author of the article approaches Brandys’s writing in terms of constant defiance of the tyranny of external circumstances, accompanied by a strong conviction of its futility.
KAZIMIERZ BRANDYS ET LA VÉRITÉ INDIVIDUELLE
L’article propose un regard synthétique sur l’œuvre de Kazimierz Brandys, il la relit d’après une perspective personnelle comme le combat de l’auteur avec l’expérience d’une altérité non-désirée et imposée. L’article analyse les thèmes autobiographiques et biographiques, les mentions de ses origines juives par l’écrivain (de plus en plus fréquentes à partir des années 60), les jeux auxquels ce dernier se livre avec son nom propre, les constructions fabulaires mêlant des trames polonaises et juives, le motif de la famille et de la généalogie, l’expérience répétée chez ses protagonistes de l’exclusion et du rejet, l’affection pour les formes subjectives d’expression comme le journal intime et la lettre, ainsi que le sentiment maintes fois exprimé par l’auteur de l’injustice de ses évaluations critiques. L’auteur de l’article interprète l’écriture de Brandys comme l’expression conséquente d’une révolte contre la tyrannie de circonstances imposées, matinée de la conviction que cette révolte est vaine.
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, materiały Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, sygn. 834, k. 67;
J. Błoński, Autoportret żydowski, czyli o żydowskiej szkole w literaturze polskiej, [w:] tegoż, Biedni Polacy patrzą na getto, wyd. 2, Kraków 1996;
K. Brandys, Co nie jest prawdą. Notatki z lektur i życia, Warszawa 2003;
—, Dżoker. Wspomnienia z teraźniejszości, wyd. 4, Warszawa 1991;
—, Mała księga, Warszawa 1970;
—, Miesiące 1978–1981, Warszawa 1997;
—, Miesiące 1982–1987, Warszawa 1998;
—, Obywatele, wyd. 2, Warszawa 1955;
—, Przygody Robinsona, Warszawa 1999;
—, Rynek. Wspomnienia z teraźniejszości, Warszawa 1968;
—, Rynek. Wspomnienia z teraźniejszości, wyd. 3, oprac. przez autora, Warszawa 1994;
—, Wariacje pocztowe, Warszawa 1994;
—, Wywiad z Ballmeyerem, [w:] Romantyczność, Warszawa 1960;
—, Zapamiętane, Kraków 1995;
M. Brandys, Dziennik 1978, Warszawa 1997;
T. Burek, Niepewna miara rzeczy: człowiek. Fragment o pisarstwie Brandysa młodszego, [w:] Problemy wiedzy o kulturze, red. A. Brodzka, M. Hopfinger i J. Lalewicz, Wrocław 1986;
A. Czyżak, Interwencje i interakcje — Kazimierza Brandysa zmagania z rolą pisarza, w niniejszym zeszycie;
—, Kazimierz Brandys, Poznań 1998;
L. Flaszen, Brandysowskie remanenty. (Z notatnika szalonego recenzenta), Przegląd Kulturalny 1958 nr 51/52;
A. Grudzińska, Les Pseudonymes de Kazimierz Brandys, w niniejszym zeszycie;
A. Hellich, Tożsamość przemilczana. O „Małej księdze” Kazimierza Brandysa, Twórczość 2017 nr 2;
—, Une cryptoautobiographie de Kazimierz Brandys (sur „Le Petit livre” ) — w niniejszym zeszycie;
Z. Jarosiński, Świadectwa Kazimierza Brandysa, [w:] Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Kontynuacje, red. A. Brodzka, L. Burska, Warszawa 1996;
B. Kaniewska, Świat w granicach „ja”. O narracji pierwszoosobowej, Poznań 1997;
A. Mencwel, Jak być kochanym. Naśladowanie z Brandysa, [w:] tegoż, Sprawa sensu. Szkice, Warszawa 1971;
J. Smulski, Człowiek to „małpa, która nie przestraszyła się ognia”. Wokół listu Kazimierza Brandysa z 18 maja 1994 roku, w niniejszym zeszycie;
—, „Wariacje pocztowe”. Kilka uwag historyka literatury, [w:] „Wariacje pocztowe” Kazimierza Brandysa, red. I. Iwasiów i J. Madejski, Szczecin 1999;
„Wariacje pocztowe” Kazimierza Brandysa, red. I. Iwasiów i J. Madejski, Szczecin 1999;
M. Wołk, „Byłem swój i obcy”. Po śmierci Kazimierza Brandysa (1916–2000), Tygodnik Powszechny 2000, nr 18;
—, Tekst w dwóch kontekstach. Narracja pierwszoosobowa w powieściach Kazimierza Brandysa, Toruń 1999;
R. Zimand, Rynek, Teksty 1973 nr 4;
J. Ziomek, Kazimierz Brandys, Warszawa 1964.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 434
Liczba cytowań: 0