Uchodźcze dzieciństwo w Indiach we wspomnieniach Wiesława Stypuły

Abstrakt

W artykule jest postawiona teza, że Wiesław Stypuła w książce  W gościnie u „polskiego” maharadży (wspomnienia z pobytu w Osiedlu Dzieci Polskich w Indiach w latach 1942–1946) przezwycięża traumatyczne doświadczenia, które przeżył w Rosji Sowieckiej w latach 1940-1942. Przemiana stała się możliwa dzięki temu, że bohater wspomnień wraz z innymi polskimi uchodźcami zamieszkał w Polish Children’s Camp w Balachadi. Opiekę nad nimi objął polski, brytyjski oraz indyjski rząd. Szczególną rolę odegrał książę Nawanagaru Jam Sahib Digvijaysinhji Randźitsinhdźi, któremu autor okazuje wyjątkową wdzięczność. Autor wspomnień ma świadomość, że dzieci zawdzięczają ocalenie wielu ludziom i instytucjom. Narracja wspomnieniowa jest poprowadzona tak, aby czytelnik czytał ją  jako opowieść  o odzyskanym i podarowanym na powrót dzieciństwie. W książce zawiera się egzotyka, koloryt kulturowy, przyrodniczy i społeczny Indii. Autobiograf nasyca swoje wspomnienia elementami powieści podróżniczo-przygodowej. W książce występuje skłonność do idealizacji. Pamięć o dzieciństwie na uchodźstwie jest opowiadana z perspektywy członka społeczności, który mieszkał w Polish Children’s Camp. Życie we wspólnocie pozwoliło dzieciom odzyskać nie tylko zdrowie, lecz także osobistą i etniczną godność. Zapis autobiograficzny Stypuły jest rzadkim świadectwem uchodźczego losu, w którym uwzględniony jest punkt widzenia nastoletniego chłopca.