„Troskliwi chwilowi gospodarze” – japoński obcy we wspomnieniach dzieci syberyjskich
DOI:
https://doi.org/10.12775/AE.2023.027Słowa kluczowe
dzieci syberyjskie, Polacy w Japonii, wspomnienia Polaków, polscy uchodźcy, SyberiaAbstrakt
Na początku lat 20. XX w. w wyniku porewolucyjnej zawieruchy na Syberii i w Mandżurii znajdowało się wiele osieroconych dzieci polskich zesłańców. Dzięki inicjatywie podjętej przez Polski Komitet Ratunkowy Dzieci Dalekiego Wschodu i uzyskanej przezeń pomocy Japońskiego Czerwonego Krzyża w latach 1921–1922 z Syberii i Mandżurii wywieziono do Japonii 877 dzieci. Był to przystanek transferowy małych repatriantów w drodze do ojczyzny, która wiodła dalej przez Stany Zjednoczone Ameryki do Polski. Tematem dzieci syberyjskich już w latach 80. zajął się W. Theiss, gromadząc i analizując materiały z archiwów (m.in. polskich i japońskich) oraz 66 niepublikowanych relacji samych dzieci. Celem niniejszego tekstu jest próba przedstawienia tychże wspomnień okiem japonisty. Wyjaśnione w tekście fundamentalne aspekty z zakresu kultury, religii czy myśli społecznej Japonii pomagają zrozumieć pełne miłosierdzia i empatii postawy Japończyków wobec dzieci i być może pozwolą także odpowiedzieć na pytanie, dlaczego dzieci nazywały ich „troskliwymi gospodarzami”, a Japonię „drugą ojczyzną”.
Bibliografia
Buswell R. E., Lopez D. S., The Princeton Dictionary of Buddhism, Princeton 2014.
Frühstück S., Walthall A., Introduction, [w:] Child’s Play: Multi-Sensory Histories of Children and Childhood in Japan, red. S. Frühstück, A. Walthall, Berkeley 2017.
Hanada J., Bukkyō no fukuden shisō to shakai jigyō, Kioto 2007.
Jakóbkiewicz J., Japonja Polsce. Japońskie serce – dla dzieci polskich. (Ze Sprawozdania Dr. Jakóbkiewicza Wiceprezesa Komitetu Ratunkowego na Syberji), „Czerwony Krzyż” 1921, nr 21–22.
Karatani K., Nihon kindai bungaku no kigen, Tokio 1980.
Kawahara K., Kodomo kan no kindai, Tokio 1998.
Koresawa H. (tłum. E. B. Simpson), Children and the Founding of Manchukuo. The Young Girl Ambassadors as Promoters of Friendship, [w:] Book Child’s Play: Multi-Sensory Histories of Children and Childhood in Japan, red. S. Frühstück, A. Walthall, Berkeley 2017.
Kożyczkowska A., Młynarczuk-Sokołowska A., Kulturowe konteksty dzieciństwa. Szkice antropologiczno-pedagogiczne, Gdańsk 2018.
Matsumoto T., Shiberia no higeki no sairai ha yurusanai… Moto kojitachi no tatakai, soshite „Arigatō”, „Rekishi kaidō” 2014, nr 3 (311).
Matsumoto T., Theiss W., Dzieci syberyjskie: pomoc Japonii dla dzieci polskich z Syberii, 1919–1922, Warszawa 2009.
Melanowicz M., Historia literatury japońskiej, Warszawa 2012.Melanowicz M., Literatura japońska, t. 1: Od VI do połowy XIX wieku, Warszawa 1994.
Sugiyama-Lebra T., Japanese Patterns of Behaviour, Honolulu 1976.
Theiss W., Dzieci syberyjskie 1919–1921. Z Syberii przez Japonię i Stany Zjednoczone do Polski, Kraków 2020.
Vogel E. F., Japan’s New Middle Class: The Salary Man and His Family in a Tokyo Suburb, Berkeley–Los Angeles 1963.
Yamada K., Pōrando koji. „Sakura saku kuni” ga tsunaida 765 no inochi, Tokio 2011.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Marcelina de Zoete-Leśniczak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 263
Liczba cytowań: 0
