Wydawnictwa fachowe - polskie podręczniki drukarstwa, które ukazały się w XIX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2013.021Słowa kluczowe
wydawnictwa fachowe, polskie podręczniki drukarstwa, rozwój technologii drukarstwa, Franciszek Ząbkowski, Jakub Żegota Wywiałkowski, Władysław DanielewiczAbstrakt
Artykuł porusza problem wydawnictw profesjonalnych w procesie kształcenia zawodowego drukarzy w XIX wieku. Bardzo szybki rozwój technologii sprawił, że zdobywanie doświadczenia było utrudnione. Mimo że w tym czasie zaczęto postulować powstanie szkół zawodowych, kształcenie nadal odbywało się w tradycyjny sposób – starsi drukarze przekazywali swą wiedzę uczniom. Było to niewystarczające, gdyż zakres materiału utrudniał opanowanie całości. Dlatego już w pierwszej połowie XIX stulecia pojawił się pierwszy podręcznik przeznaczony dla zecerów i preserów pióra Franciszka Ząbkowskiego. Do końca wieku ukazały się drukiem jeszcze trzy opracowania na ten temat: Wartkotłocznie w szczególności oraz Słowniczek wyrażeń w zawodzie czcionkarstwa polskiego używanych i używać się mogących Jakuba Żegoty Wywiałkowskiego, a także Podręcznik dla zecerów Władysława Danielewicza. W tym czasie zaczęły także wychodzić drukiem czasopisma profesjonalne, co wskazuje na fakt, że środowisko drukarzy czuło potrzebę wydawnictw propagujących wiedzę fachową. Dzięki tym tekstom można dziś dokładnie odtworzyć proces druku w dziewiętnastowiecznych drukarniach, poznać dawne technologie oraz prześledzić sposób kształtowania się książki w tym okresie.
Bibliografia
Bertrand-Quinquet L.-J.-F., 1799, Traité de l’imprimerie, Paris.
Bikenmajer A. et al. (red.), 1971, Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław.
Danielewicz W., 1892, Podręcznik dla zecerów, Warszawa.
Drabczyński M., 1960, Mechanizacja i automatyzacja składu, „Poligrafika”, nr 3.
Fertel M. D., 1723, La Science pratique de l’imprimerie, Saint-Omer.
Fournier P. S., 1764, Manuel typographique, Paris.
Gage J., 2010, Kolor i znaczenie. Sztuka, nauka i symbolika, Kraków.
Gessner Ch. F., 1743, Der in der Buchdruckerei wohl unterrichtete Lehr-Junge, Leipzig.
Janssen F. A., 2004, A first English and the first Dutch printer’s manual: a comparison, w: idem, Technique and design in the history of printing, `t Goy-Houten, s. 187–193.
Janssen F. A., 2004, A technical description of letterpress printing in 1780, w: idem, Technique and design in the history of printing, `t Goy-Houten, s. 177–185.
Janssen F. A., 2004, Ploos van Amstel’s description of type founding (1766), w: idem, Technique and design in the history of printing, `t Goy-Houten, s. 163–176.
Janssen F. A., 2004, School’s typographical manual (1854–1860), w idem, Technique and design in the history of printing, `t Goy-Houten, s. 229–255.
Lewandowski S., 1973, Powstanie przemysłu poligraficznego w Warszawie, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, R. 9, s. 295–347.
Moxon J., 1683, Mechanick exercises on the whole art of printing, London.
My wobec maszyn do składania, „Ognisko” 1898, nr 13, s. 1–2, nr 14, s. 1–2, nr 15, s. 1–2.
Organizacje, w: Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław 1971.
„Przewodnik do Spraw Drukarsko-Litograficznych” 1891/1892, nr 23.
Rożek R., 1981, Ilustracja jako wyraz stylu, cz. 1, „Poligrafika”, nr 4.
Rożek R., 1981, Przyczynek do historii poligrafii w XIX i XX wieku, „Poligrafika”, nr 2.
Senefelder A., 1821, Dokładny podręcznik wszystkich sposobów drukowania z kamienia litograficznego, Monachium.
Sowiński J., 1988, Polskie drukarstwo, Wrocław.
SZ, 1958, Długa i ciężka była droga linotypu, „Poligrafika”, nr 9.
Szwejkowska H., 1979, Wybrane zagadnienia z dziejów książki XIX i XX wieku, Warszawa.
Szymański J. M., 1996, Szlachetne techniki graficzne. Drzeworyt sztorcowy, cz. 1, „Wydawca”, nr 11–12.
Tadeusiewicz H., 1982, Drukarstwo polskie drugiej połowy XIX wieku w świetle fachowych czasopism drukarzy z lat 1872–1900. Problematyka zawodowa i społeczna, Łódź.
Tomaszewski A., 2009, Giserzy czcionek w Polsce, Warszawa.
Tomaszewski R., 1974, Początki mechanizacji składu, cz.1 i dokończenie, „Poligrafika”, nr 7, s. 164–165, nr 8, s. 189–190.
Tomaszewski R., 1980, Typometria, cz. 1–5, „Poligrafika”, nr 4, s. 104–106, nr 5, s. 135–136, nr 7, s. 191–192; „Poligrafika” 1981, nr 3, s. 69–70, nr 5–6, s. 134–135.
Treichel I. (red.), 1972, Słownik pracowników książki polskiej, Warszawa.
Twardoch A., 2006, Monotype i Linotype razem, „Poligrafika”, nr 9.
Werner J., 1972, Technika i technologia sztuk graficznych, Kraków.
Wywiałkowski J. Ż., 1865, Słowniczek wyrażeń w zawodzie czcionkarstwa polskiego używanych i używać się mogących..., Kraków.
Wywiałkowski J. Ż., 1858, Wartkotłocznie w szczególności, Kraków.
Wywiałkowski J. Ż., 1881, Słowniczek wyrażeń w zawodzie czcionkarstwa polskiego używanych i używać się mogących, Warszawa.
Ząbkowski F., 1832, Teoria sztuki drukarskiej zastosowana do praktyki, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1362
Liczba cytowań: 0