„Nieszczęśliwe edycje” Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę analizy wydań Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, które ukazały się za życia autora, w perspektywie decyzji o wyborze podstawy do nowego wydania krytycznego. Dzieje trzech wydań wskazują na ogromne różnice między pierwodrukiem (Paryż 1835) a trzecim, ostatnim, wydaniem zaakceptowanym przez poetę (Paryż 1858). Główne różnice dotyczą dedykacji, epigrafów, zakończenia oraz wielu modyfikacji stylistycznych wprowadzonych przez poetę w trzeciej edycji dramatu. Szczegółowe porównanie tych trzech wydań prowadzi do wniosku, że były tak naprawdę dwie Nie-Boskie komedie: pierwsza, która funkcjonowała w epoce romantyzmu, napisana przez dwudziestojednoletniego poetę, zadedykowana Joannie Bobrowej, jednej z pierwszych czytelniczek dramatu, oraz późniejsza, poprawiona przez dojrzałego pisarza, wydana rok przed jego śmiercią, którą znamy także współcześnie (gdyż kolejni edytorzy właśnie na tej wersji opierali swoje wydania). Artykuł jest także próbą odpowiedzi na pytanie o możliwość wydawania Nie-Boskiej komedii w dwóch równorzędnych wersjach – na podstawie pierwszej edycji i na podstawie wydania trzeciego.