Sienkiewicz „brulionowy”. Przypadek „Wirów”

Abstrakt

W spuściźnie Henryka Sienkiewicza zachowało się bardzo dużo rękopisów. Nie wszystkie dotąd przebadano. Powieść Wiry opublikowana w 1910 roku ma także wersję brulionową, na którą składa się brudnopis znacznej części tomu pierwszego oraz fragmentów tomu drugiego. Brulion Wirów to tekst pełen skreśleń, wariantów, przekształceń, ukazujący proces twórczy Sienkiewicza w momencie powstawania. Pisarz usilnie pracował nad tekstem powieści, dokonując wielu zmian i poszukując najlepszych rozwiązań. Analiza brulionowej wersji Wirów ukazuje płynny charakter ich tekstu, w którym widać ideowe i artystyczne rozterki autora. Sienkiewicz nie przystępował do pisania z ustaloną koncepcją fabuły, tworzył różne warianty jej wątków, zmieniał profile bohaterów, poprawiał styl. Brulionowe zapiski Sienkiewicza to tekstowe świadectwo jego zmagań z procesem twórczym. Ich wartość tekstologiczna jest nie do przecenienia. Mają one również znaczenie historycznoliterackie, ponieważ ukazują Wiry jako powieść o skomplikowanej kompozycji fabularnej i strukturze ideowej niedającej się podporządkować jednoznacznej tendencji.