Kanon jako interpretacja. Kilka refleksji o potrzebie spluralizowania wizji romantyzmu
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2023.0020Słowa kluczowe
definiowanie romantyzmu, paradygmat romantyczny, bohater romantyczny, interpretacja tekstu romantycznegoAbstrakt
Punktem wyjścia rozważań zawartych w artykule jest przekonanie, że pojęciem kanonu, poza zbiorem ważnych tekstów dla danej kultury, można objąć także utrwalone koncepcje odczytywania dzieł, sposoby ich interpretacji. Autorka przygląda się temu, jak utrwalone w badawczej i popularnej świadomości pojęcie romantyzmu wpłynęło na to, co w tekstach romantyków widzimy, a co pomijamy. Rozważania wiążą się z postulatem widzenia romantyzmu jako okresu wieloprądowego, spluralizowanego, gdzie obok wątków „czarnoromantycznych” istnieją także bardzo wyraźnie wątki „jasne”, modele dobrego, koherentnego bytowania i pozytywne wzory istnienia.
Bibliografia
Bolecki W., 2012, Modalność modernizmu. Studia, analizy, interpretacje, Warszawa.
Brożek B., 2014, Czy zmiany w nauce unieważniają wcześniejsze dokonania ludzkiego umysłu, czy też uzupełniają naszą – zdobytą w ciągu wieków – wiedzę? „Tygodnik Powszechny”, z 6–11 maja (dodatek: „Copernicus. Festiwal”).
Cezury. Od redakcji, 2021, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo”, nr 11 (14) (numer tematyczny Cezury).
Chateaubriand de F.-R, 1991, Pamiętniki zza grobu, wybór, przekład i komentarze J. Guze, Warszawa.
Chętkowski D., 2012, Romantyzm po reformie, https://chetkowski.blog.polityka.pl (dostęp: 1.10.2022).
Dopart B., 2013, Nasz literacki wiek XIX i „izmy”, w: idem, Polski romantyzm i wiek XIX. Zarysy, rekonesanse, Kraków.
Dopart B., 2002, Poemat profetyczny. O „Dziadach” drezdeńskich Adama Mickiewicza, Kraków.
„Dziady nasze mają to szczególnie…” Studia i szkice współczesne o dramacie Adama Mickiewicza, 2013, pod red. A. Fabianowskiego i E. Hoffmann-Piotrowskiej, Warszawa.
Eco U. et al., 1994, Interpretacja i nadinterpretacja, tłum. T. Bieroń, red. S. Collini, Kraków.
Le Goff J., 2022, Czy naprawdę trzeba dzielić historię na epoki?, tłum. W. Klenczon, Warszawa.
Hoffmann-Piotrowska E., 2022, Romantyzm agoniczny, romantyzm koncyliarny… Kilka refleksji wokół pojęcia romantycznego paradygmatu, „Litteraria Copernicana”, nr 3 (43).
Janion M., 1975, Gorączka romantyczna, Warszawa.
Janion M., 1980, Odnawianie znaczeń, Warszawa.
Kowalczykowa A., 1996, Wiek XIX: przełomy, cezury, płynność, w: Wiedza o literaturze i edukacji. Księga referatów Zjazdu Polonistów Warszawa 1995, pod red. T. Michałowskiej, Z. Golińskiego i Z. Jarosińskiego, Warszawa.
Król M., 1998, Romantyzm. Piekło i niebo Polaków, Warszawa.
Krzyżanowski J., 1938, Barok na tle prądów romantycznych, w: idem, Od średniowiecza do baroku, Warszawa.
Land S., 1935, Mickiewiczowska legenda o Byronie, Poznań.
Lanoux A., 2003, Od narodu do kanonu. Powstawanie kanonów polskiego i rosyjskiego romantyzmu w latach 1815–1865, tłum. M. Krasowska, Warszawa.
Lauter P., 1991, Canons and Contexts, New York.
Łaszczyk M., 2012, Sinusoida Juliana Krzyżanowskiego, https://czajniczek-pana-russella.blogspot.com/2012/04/sinusoida-juliana-krzyzanowskiego (dostęp: 1.10.2022).
Matkowski Z., 1923, Rousseau–Mickiewicz („Dziady” wileńskie a „Emil”). Studium porównawcze, w: idem, Studia literackie, Kraków.
Mickiewicz A., 1993–2005, Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t. 1–17, pod red. Z. J. Nowaka, Z. Stefanowskiej i C. Zgorzelskiego, Warszawa.
Paczoska E., 2010, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności, Warszawa.
Paczoska E., 2021, Progi i mosty. Kod temporalny w historiach literatury, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo”, nr 11 (14).
Rymkiewicz J. M., 1989, Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Warszawa.
Tarnas R., 2002, Dzieje umysłowości zachodniej. Idee, które ukształtowały nasz światopogląd, tłum. M. Filipczuk i J. Roszkowski, Poznań.
Tomkowski J., 1993, Mój pozytywizm, Warszawa.
Tomkowski J., 2019, „Pan Tadeusz” poemat metafizyczny, Wrocław.
Zamoyski A., 2015, Święte Szaleństwo. Romantycy, patrioci, rewolucjoniści 1776–1871, tłum. M. Ronikier, Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Ewa Hoffmann-Piotrowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 316
Liczba cytowań: 0
