Why will "A roll of the dice never abolish chance"? Selected typographic manifestos in the perspective of literary studies
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2020.0007Keywords
Cyprian Norwid, Vade-mecum, Stéphane Mallarmé, A roll of the dice, typographic manifesto, narrative typographyAbstract
The article attempts to isolate groundbreaking concepts for the development and distribution of text in publications, which are important typographic messages and can be considered as a manifestation of narrative typography. Examples of the manuscripts of Cyprian Norwid’s Vade-mecum and Stéphane Mallarmé’s A roll of the dice were used. The discursive statements of both artists show that they attached great importance to the typographic aspects of the text. The complicated editorial fates of those manuscripts and the lack of sufficient technological means caused the chirographic manifestos of Norwid and Mallarmé had to wait a long-time for publishing. In the context of poetic manifesto, both texts are important typographic messages that have highlighted the important problem of modernity – the process of language decomposition. It was also recalled that Mallarmé’s typographic poetics was an inspiration for the creators of literature.
References
Bazarnik K., 2015, Literatura w polu produkcji kulturowej, „Teksty Drugie”, nr 3.
Bergström B., 2009, Komunikacja wizualna, tłum. J. Taranawska, Warszawa.
Bodman S., 2016, Liberatura, literatura a książka artystyczna: kontekst, treść i istotne znaczenie materiału, tłum. Ł. Matuszyk, „Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura”, nr 1, s. 91‒116.
Booth W. C., 1974, Rhetoric of Irony, Chicago–London.
Borowiec A., 2009–2010, Grafik-montażysta. O pracach graficznych Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana”, nr 27–28.
Bringhurst R., 2007, Elementarz stylu w typografii, tłum. D. Dziewońska, Kraków.
Czapliński P., 1992, Manifest literacki jako jednostka procesu historycznoliterackiego, „Teksty Drugie”, nr ½.
Czapliński P., 1992, Manifest literacki jako tekst literaturoznawczy, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Czapliński P., 1997, Poetyka manifestu literackiego 1918–1939, Warszawa.
Gazda G., 2006, Manifest literacki, hasło w: Słownik rodzajów i gatunków literackich, pod red. G. Gazdy i S. Tyneckiej-Makowskiej, Kraków.
Gazda G., 1993, Manifest literacki, hasło w: Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka et al., Wrocław.
Gill E., 2016, Esej o typografii, tłum. M. Komorowska, Kraków.
Hendryk E., 2014, Liberatura – o nowych aspektach dialogu miedzy literaturą i sztuką, „Rocznik Komparatystyczny”, z. 5.
Karpowicz A., 2010, Wizualność – piśmienność. Wybrane funkcje pisma w sztuce plastycznej XX wieku, w: Antropologia pisma. Od teorii do praktyki, red. Ph. Artiéres, P. Rodak, Warszawa.
Kozłowska A., 2016, Jednostka wobec konwencji. Uwagi o interpunkcji w tekstach Cypriana Norwida, w: Tożsamość tekstu. Tożsamość literatury, pod red. P. Bema, Ł. Cybulskiego, M. Prussak, Warszawa.
Kubacki W., 1983, Łzy-perły, „Przegląd Tygodniowy”, nr 41.
Kuziak M., 2011, Mallarmé – Norwid komparatystycznie [recenzja P. Śniedziewski, 2008, Mallarmé – Norwid. Milczenie i poetycki modernizm we Francji oraz w Polsce, Poznań], „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 255–262.
Liberatura, czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999‒2009, 2010, pod red. K. Bazarnik i Z. Fajfera, Kraków.
Mallarmé S., 2005, Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku, tłum. T. Różycki, wprowadzenie M. P. Markowski, red. K. Bazarnik, Z. Fajfer, Kraków.
Milecka D., 2019, Literacje obrazów. Możliwości związków między słowem i obrazem w ramach nauk o mediacji sztuki, w: Mediacja sztuki, red. D. Milecka, Wrocław.
Mitchell M., Wightman S., 2012, Typografia książki. Podręcznik projektanta, tłum. D. Dziewońska, Kraków.
Mitosek Z., 1988, Przerwana pieśń. (O funkcji podkreśleń w poezji Norwida), w: Dziewiętnastowieczność. Z poetyk polskich i rosyjskich XIX wieku, red. E. Czaplejewicz, W. Grajewski, Wrocław.
Mitosek Z., 1986, Przerwana pieśń. O funkcji podkreśleń w poezji Norwida, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
Noordzij G., 2014, Kreska. Teoria pisma, tłum. M. Komorowska, Kraków.
Norwid C., 1971, List do B. Zaleskiego z 15 listopada 1867, w: idem, Pisma wszystkie, t. 9, zebrał, tekst ustalił i uwagami krytycznymi opatrzył J. W. Gomulicki, Warszawa.
Norwid C., 1971, Słowo i litera, w: idem, Pisma wszystkie, t. 6, wybrał i objaśnił J.W. Gomulicki, Warszawa.
Norwid C., 2003, Vade-mecum, oprac. J. Fert, Wrocław.
Norwid C., 2018, Vade-mecum. Transliteracja autografu, oprac. M. Grabowski, Łódź.
Opiela-Mrozik A., 2019, Od Baudelaire’a do Mallarmégo. W poszukiwaniu ideału muzyczności, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 1.
Przybyszewska A., 2015, Liberackość dzieła literackiego, Łódź.
Ranocchi E., 2012, Liberatura między awangardą i tradycją. Bilans pierwszego dziesięciolecia, w: Liberatura, e-literatura i… Remiksy, remediacje, redefinicje, red. M. Górska-Olesińska, Opole.
Repucho E., 2006, Typografia w przestrzeni cyfrowej jako przedmiot badań bibliologicznych, „Acta Poligraphica”, nr 7.
Reuß R., 2017, Perfekcyjna maszyna do czytania. O ergonomii książki, przeł. P. Piszczatowski, Kraków.
Rogowska M., 2012, O intonacyjno-retorycznej roli Norwidowskiej interpunkcji, „Studia Norwidiana”, nr 30.
Rypson P., 2017, Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949, Kraków.
Siewierski H., 1981, „Architektura słowa”. Wokół Norwidowskiej teorii i praktyki słowa, „Pamiętnik Literacki”, z. 1.
Subko B., 1987–1988, O funkcjach łącznika w poezji Norwida, „Studia Norwidiana”, nr 5–6.
Subko B., 1991–1992, O podkreśleniach Norwidowskich – czyli o podtekstach metatekstu, „Studia Norwidiana”, nr 9–10.
Śniedziewski P., 2008, Mallarmé – Norwid. Milczenie i poetycki modernizm we Francji oraz w Polsce, Poznań.
Śniedziewski P., 2010, „Rzut kośćmi” Mallarmégo – od oralnej metafory milczenia do piśmiennej metafory bieli, „Teksty Drugie”, nr ½.
Tomaszewski A., 2017, Typogrfia, hasło w: Encyklopedia książki, t. 2, red. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Wrocław.
Triumf typografii. Kultura, komunikacja, nowe media, 2017, wybór i oprac. H. Hoeks, E. Lentjes, tłum. M. Komorowska, Kraków.
Typograficzne przestrzenie tekstu, 2014, pod red. K. Starachowicz i J. Knapa, Kraków.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 711
Number of citations: 0