Import of books for young readers into the Russian partition and their censorship in the years 1865–1904
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2020.00034Keywords
books for children, Russian Partition, Russian Empire, censorship, censor’s justificationsAbstract
The topic of the article is the manner of treating Polish books for children imported into the Russian Partition in the period of 1865–1904. The primary source were documents written by Russian offices for freedom of speech control, especially in Petersburg and Warsaw. The import’s size, geography, evolution in time, as well as the list of the most popular authors and publishers were reconstructed. A general strategy of censorship of children’s books was discussed. A description was also provided of the most commonly used categories of negative censor’s justifications (Polish-patriotic and tendentious nature of a text), along with fragments of text they referred to. Emphasis was put on lack of consistency in judgements. It seems that, unlike books for adults, which were more frequently questioned in the name of protecting “own” values, namely those represented by the Russian Empire and the Orthodox Church, in the case of books for children and youth the focus was rather on elimination of “foreign” values – which were close to the Poles.
References
Adamczykowa Z., 2008, Literatura „czwarta” – w kręgu zagadnień teoretycznych, w: Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), pod red. K. Heskiej-Kwaśniewicz, Katowice.
Bałabuch H., 2001, Nie tylko cenzura. Prasa prowincjonalna Królestwa Polskiego w rosyjskim systemie prasowym w latach 1865–1914, Lublin.
Briksman M. A., 1935, F. I. Tiutczw w Komitietie Cenzury Inostrannoj, „Litieraturnoje Nasledstwo”, t. 19/21.
Briksman M. A., 2006, Zakluczenije k otczetu Komitieta Cenzury Inostrannoj za 1859 g., w: Komitiet Cenzury Inostrannoj w Pietierburgie 1828–1917. Dokumienty i matieriały, sost. N. A. Grinczenko, N. G. Patruszewa, Sankt-Pietierburg.
Dunin J., 1982, Rozwój cech wydawniczych polskiej książki literackiej XIX–XX wieku, Łódź.
Helling I. K., 1990, Metoda badań biograficznych, w: Metoda biograficzna w socjologii, pod red. J. Włodarka i M. Ziółkowskiego, Warszawa.
Kostecki J., 2011, Trudny proces przenikania. Carska cenzura zagraniczna wobec importu publikacji w języku polskim w latach 1865–1904, Warszawa.
Kostecki J., 2013, Rosyjska praktyka kontroli piśmiennictwa – uzasadnienia negatywnych decyzji cenzorskich w 2. połowie XIX wieku. Próba typologii, w: Literatura w granicach prawa (XIX–XX w.), pod red. K. Budrowskiej, E. Dąbrowicz i M. Lula, Warszawa.
Kostecki J., Rowicka M., 2006, Granice wolności słowa w zaborze rosyjskim w latach 1865–1904. Wykaz publikacji polskojęzycznych zakwestionowanych oraz dopuszczonych do obiegu przez carską cenzurę zagraniczną, t. 1–3, Warszawa.
Leszczyński G., 2002, Literatura dla dzieci i młodzieży, w: Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, pod red. B. Tylickiej i G. Leszczyńskiego, Wrocław.
Organizacyja nadzora za kniżnym diełom Rossijskoj Imperii w „Otczetie Gławnogo Uprawlenija po Diełam Pieczati za 1882–1891 gg.”, 2008, publ. N. G. Patruszewa, „Kniga. Issledowanija i matieriały”, sb. 88/1.
Prussak M., 1994, Świat pod kontrolą. Wybór materiałów z archiwum cenzury rosyjskiej w Warszawie, Warszawa.
Rowicka M., 2014, Wydawnicze i cenzuralne losy twórczości Adama Mickiewicza w okresie zaborów, Warszawa.
Sbornik postanowlenij i rasporjażenij po diełam pieczati s 5 aprila 1865 g. po 1 awgusta 1868 g., 1868, Sankt-Pietierburg; przedr. w: N. G. Patruszewa, I. P. Fut [Foote], 2016, Cyrkulary cenzurnogo wiedomstwa Rossijskoj Impierii. Sbornik dokumientow, Sankt-Pietierburg.
Ustaw o cenzurie i pieczati, 1890, „Swod Zakonow Rossijskoj Impierii”, izd. g., t. 14, Sanktpietierburg.
Żyrkow G. W., 2000, „No myslju obniał wsie, czto na puti zamietił…”, w: U mysli stoja na czasach… Cenzory Rossii i cenzura, pod red. G. W. Żyrkowa, Sankt-Pietierburg.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 540
Number of citations: 0