Commentary and modernization of a literary work for primary school pupils
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2020.00027Keywords
textbooks for primary schools, Internet textbooks, footnotes, modernization of spelling, the basis of text, Adam MickiewiczAbstract
The author demonstrates how publishers of Polish textbooks for primary schools prepare their source texts. The analysis was conducted on the basis of selected compositions by Adam Mickiewicz (Pani Twardowska, Powrót taty, Przyjaciele), which for many years have been included into school textbooks for the youngest pupils (especially grades 4–6). Special emphasis is put on analysis of those textbooks which were published in recent years, in the context of numerous publications from the 90’s of the 20th century and the first decade of the 21st century. Thanks to this, it is possible to formulate conclusions, draw attention to, among others, increased number of footnotes in Polish textbooks in recent years.
The sketch is divided into two parts. In the first part the author looks at the construction of footnotes in school textbooks. He pays attention to the content of the footnotes, wonders if the comments are understandable for students. In addition, the author of the article analyzes the footnotes in terms of quantity and graphics. He also refers the Internet textbook, where footnotes are of a different character than in traditional publications.
In the second part of the sketch the author tackles the problem of modernization of spelling and the basis of text in school textbooks. As it turns out, the authors of the textbooks are not consistent in this respect. Pedagogues modernize the spelling to a different degree, while the basis of the print is sometimes uncertain, and the recipients are often not informed about the source of the work.References
Utwory Mickiewicza wykorzystane w artykule wraz z lokalizacją w badanych podręcznikach szkolnych dla klas IV–VI:
Pani Twardowska
Dobrowolska H., Dobrowolska U., 2017, Język polski. Jutro pójdę w świat. Podręcznik 4, Warszawa, s. 202–207 (egzemplarz testowy).
Epodręcznik, https://epodreczniki.pl/a/spotkanie-z-czartem/DN72LYYUI (dostęp: 08.08.2020).
Horwath E., Żegleń A., 2018, Słowa z uśmiechem. Literatura i kultura. Język polski. Klasa 5, Warszawa, s. 199–203.
Kaczorowska H., Kaczorowski M., 1999, Ja i świat. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego w klasie 4, Kielce, s. 213–217.
Klawe E., Marszałek H., Ciesielska A., 2008, Daję słowo. Podręcznik do języka polskiego dla klasy 5 szkoły podstawowej. Część 2, wierszyki i rymowanki M. Strzałkowska, Warszawa, s. 21–25.
Klimowicz A., Derlukiewicz M., 2017, Nowe słowa na start! Podręcznik do języka polskiego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa, s. 177–182.
Nagajowa M., 1995, Słowa zwykłe i niezwykłe. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, il. i oprac. graf. J. Sedlaczek, Warszawa, s. 234–239.
Powrót taty
Dietrich J., Zacharska A., 1996, Ku dalekim portom. Język polski VI. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturalnego, Warszawa, s. 147–149.
Dobrowolska H., Dobrowolska U., 2017, Język polski. Jutro pójdę w świat. Podręcznik 4, Warszawa, s. 255–258 (egzemplarz testowy).
Gustowicz J., Maszczyńska-Góra G., Kaliszewska M., 2001, Język polski. Odkrywam świat… Podręcznik do klasy IV szkoły podstawowej z antologią tekstów, Bielsko-Biała, s. 52–55.
Horwath E., Żegleń A., 2019, Słowa z uśmiechem. Literatura i kultura. Język polski. Klasa 6, Warszawa, s. 108–110.
Klimowicz A., Derlukiewicz M., 2018, Nowe słowa na start! Podręcznik do języka polskiego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa, s. 244–247.
Łuczak A., Murdzek A., Krzemieniewska-Kleban K., 2017, Język polski. Między nami 4, Gdańsk, s. 184–186 (egzemplarz okazowy).
Nagajowa M., 1994, Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, il. i oprac. graf. J. Sedlaczek, Warszawa, s. 245–247.
Przyjaciele
Boksa E., Zbróg P., 2004, Przygoda z czytaniem. Podręcznik do kształcenia literacko-kulturowego dla klasy 4, Kielce, s. 20–21.
Epodręcznik, https://epodreczniki.pl/a/prawdziwy-przyjaciel-kto-to-taki/DisoXm0uq (dostęp: 08.08.2020).
Horwath E., Żegleń A., 2019, Słowa z uśmiechem. Literatura i kultura. Język polski. Klasa 6, Warszawa, s. 134.
Kaczorowska H., Kaczorowski M., 1999, Ja i świat. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego w klasie 4, Kielce, s. 108–109.
Klawe E., Marszałek H., Ciesielska A., 2007, Daję słowo. Podręcznik do języka polskiego dla klasy 4 szkoły podstawowej. Część 2, wierszyki i rymowanki M. Strzałkowska, Warszawa, s. 117–118.
Klimowicz A., Derlukiewicz M., 2018, Nowe słowa na start! Podręcznik do języka polskiego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa, s. 12–13.
Łuczak A., Murdzek A., Krzemieniewska-Kleban K., 2017, Język polski. Między nami 4, Gdańsk, s. 80–81 (egzemplarz okazowy).
Nagajowa M., 1994, Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, il. i oprac. graf. J. Sedlaczek, Warszawa, s. 42.
Składanek M., 2012, Język polski 4. Podręcznik dla szkoły podstawowej. Kształcenie kulturowo-literackie, Gdynia, s. 22–23.
Literatura pomocnicza, literatura przedmiotu
Dyduchowa A., 1988, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika, Kraków.
Garbal Ł., 2011, Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie, Warszawa.
Górski K., 1978, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Warszawa.
Gruchała J. S., 2017, Przypisy czy komentarz? O funkcji objaśnień w edycji naukowej, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 2 (12): Filozofia przypisów, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i B. Kuczkowskiego, s. 7–16.
Loth R., 2006, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, Warszawa.
Lutomierski M., 2010, Lektura z opracowaniem jako nowa forma książki. Zarys problemu, w: Rozmaitości warsztatowe, red. M. Strzyżewski, M. Lutomierski i J. Zyśk, Toruń, s. 237–252.
Markiewicz H., 2000, Drogi i manowce komentarza literackiego, „Pamiętnik Literacki”, z. 4, s. 15–37.
Mickiewicz A., 1893, Bajki, Warszawa.
Mickiewicz A., 1998, Dzieła, t. 1: Wiersze, t. oprac. C. Zgorzelski, Warszawa.
Nagajowa M., 1995, Jak uczyć języka w klasach 4–6. Poradnik metodyczny do podręczników „Słowo za słowem”, „Słowa zwykłe i niezwykłe”, „Słowa i świat”, Warszawa.
Niziurski E., 1971, Sposób na Alcybiadesa, Warszawa.
Oleksy J., 2008, Tekst podręcznika jako narzędzie komunikacji edukacyjnej, w: Interakcje komunikacyjne w edukacji z perspektywy sytuacyjności i kontekstowości znaczeń, pod red. A. Błachnio, Toruń, s. 439–450.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa. Język polski, https://www.ore.edu.pl/wp–content/uploads/2018/03/podstawa–programowa–ksztalcenia–ogolnego–z–komentarzem.–szkola–podstawowa–jezyk–polski.pdf (dostęp: 08.08.2020).
Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła ponadpodstawowa: liceum ogólnokształcące, technikum oraz branżowa szkoła I i II stopnia. Język polski, https://www.ore.edu.pl/2018/03/podstawa–programowa–ksztalcenia–ogolnego–dla–liceum–technikum–i–branzowej–szkoly–ii–stopnia/ (dostęp: 08.08.2020).
Skrzypczak E., 1996, Miejsce podręcznika we współczesnej szkole, „Edukacja Medialna”, nr 1, s. 9–13.
Skrzypczak E., 1999, Tak zwany „system organizacyjno–metodyczny” podręcznika i jego elementy, „Edukacja Medialna”, nr 2, s. 18–24.
Wolański A., 2008, Edycja tekstów. Praktyczny poradnik. Książka, prasa, WWW, Warszawa.
Zarych E., 2017, Po co dzieciom przypisy? Rola przypisów w książkach dla młodego czytelnika, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 2 (12): Filozofia przypisów, pod red. M. Bizior-Dombrowskiej i B. Kuczkowskiego, s. 107–124.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 886
Number of citations: 0