A literary text or a confidential confession? Krasiński’s youthful autofictions
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2019.0005Keywords
Zygmunt Krasiński, Polish and French poetic prose, autobiographism, autofictions, Romantic identity, intimacyAbstract
The literary works by Zygmunt Krasiński, especially texts from the so-called poetic prose category and poems inscribed into letters, are one of the most interesting examples of both Romantic type-genre syncretism and a combination of the poet’s autobiographic “self” and many imaginary biographies at the plot level. The originality of the literary message in the case of the author of Nie-Boska komedia was frequently associated with the intimacy of a confidential confession, certain “stylized” honesty, which shapes artistic statements into forms and narrative structures characteristic of intimate writing. Krasiński’s poetic idiom was thus shaped not on the basis of unrestricted Romantic imagery, but in relation to personal experience, daily self-contemplation or attempts at recognizing his own identity. The poet’s intimate “self” merged with literary space, leaving a mark on the literary works written in that time, abolishing the borders between art and real life. The secretly confessive nature of Krasiński’s prose from the 30’s and his numerous poems constituted works which were seemingly banal, overly exalted and stereotypical in the context of Romantic spirit, but rich in meanings and hidden symbols.
References
Balbus S., 1971, O pewnym typie prozy rytmicznej w romantyzmie. (Casus: „Agaj-Han” Zygmunta Krasińskiego), w: Metryka słowiańska, pod red. Z. Kopczyńskiej i L. Pszczołowskiej, Wrocław.
Brzozowski J., 2008, Obraz autora w lirykach lozańskich, w: Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, pod red. M. Cieśli-Korytowskiej, I. Puchalskiej i M. Siwiec, Kraków.
Cieplińska J., 2003, Montaż i rytuał, czyli o autokreacjach pisarskich, Kraków.
Czermińska M., 2000, Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków.
Eklektyzmy – synkretyzmy – uniwersa. Z estetyki dzieła epoki oświecenia i romantyzmu, 2014, pod red. A. Ziołowicz i R. Dąbrowskiego, Kraków.
Janion M., 2000, Tryptyk epistolograficzny, w: eadem, Prace wybrane, t. 2: Tragizm, historia, prywatność, pod red. M. Czermińskiej, Kraków.
Janion M., 1962, Zygmunt Krasiński – debiut i dojrzałość, Warszawa.
Jaworski S., 2008, W lustrze postaci, w: Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, pod red. M. Cieśli-Korytowskiej, I. Puchalskiej i M. Siwiec, Kraków.
Kleiner J., 1948, Mickiewicz, t. 1–2, Lublin.
Kluba A., 2014, Poemat prozą w Polsce, Warszawa–Toruń.
Krasiński Z., 2017, Dzieła zebrane, pod red. M. Strzyżewskiego, t. 6: Proza poetycka, vol. 1, opracowanie edytorskie A. Markuszewska, tłumaczenie z języka francuskiego J. Pietrzak-Thébault, Toruń.
Krasiński Z., 2017, Dzieła zebrane, pod red. M. Strzyżewskiego, t. 8: Aparat krytyczny, redakcja naukowa A. Markuszewska i M. Strzyżewski, Toruń.
Kubale A., 1997, Dramat bólu istnienia w listach Zygmunta Krasińskiego, Gdańsk.
Kuczkowski B., 2014, Magnetyczność” Zygmunta Krasińskiego. Problematyka i tekst, w: Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej, pod red. M. Strzyżewskiego, Toruń.
Kurska A., 1989, Wizja świata w rozpadzie i „Fragmenty” Zygmunta Krasińskiego jako zapowiedź „Nie-Boskiej komedii”, w: eadem, Fragment romantyczny, Wrocław.
Kuziak M., 2008, Ślad Mickiewicza, w: Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, pod red. M. Cieśli-Korytowskiej, I. Puchalskiej i M. Siwiec, Kraków.
Lambert-Beatty C., 2009, Make-Believe. Parafiction and Plausibility, „October Magazine”, No. 129.
Lecarme J., E. Lecarme-Tabone, 1997, L’Autobiographie, Paris.
Lejeune Ph., 2001, Autobiografia w trzeciej osobie, w: idem, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, pod red. R. Lubas-Bartoszyńskiej, tłum. W. Grajewski et al., Kraków.
Luhmann N., 2003, Semantyka miłości. O kodowaniu intymności, tłum. J. Łoziński, Warszawa.
Lyszczyna J., 2007, Romantyczna sugestia autobiografizmu tekstu, w: Biografie romantycznych poetów, pod red. Z. Trojanowiczowej i J. Borowczyka, Poznań.
Łempicki Z., 1966, Romantyzm, w: idem, Renesans, oświecenie, romantyzm i inne studia z historii kultury, oprac. H. Markiewicz, przedmową poprzedził B. Suchodolski, Warszawa.
Łopatyńska L., 1950, Dziennik intymny, jego odmiany i przemiany, „Prace Polonistyczne”, S. 8.
Nasiłowska A., 1993, Proza poetycka, poemat prozą, liryk prozą, hasło w: Słownik literatury polskiej XX wieku, pod red. A. Brodzkiej et al., Wrocław.
Nieukerken A. van, 2014, Konfesyjność a fikcja – autobiografizm u Jeana Jacques’a Rousseau, Petera Handkego i Czesława Miłosza, w: Romantyzm w lustrze postmodernizmu (i odwrotnie), pod red. W. Hamerskiego, M. Kuziaka i S. Rzepczyńskiego, Warszawa.
Przygody romantycznego „Ja”. Idee – strategie twórcze – rezonanse, 2012, pod red. M. Berkan-Jabłońskiej i B. Stelmaszczyk, Poznań.
Rodak P., 2011, Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku, Warszawa.
Romantyczne współpoetyzowanie. Wybór listów Zygmunta Krasińskiego i Henryka Reeve’a, 2018, t. 1, wybór, wstęp i opracowanie edytorskie A. Markuszewska, Toruń.
Rzepczyński S., 2004, Biografia i tekst. Studia o Mickiewiczu i Norwidzie, Słupsk.
Siwiec M., 2017, Oniryczne Apokalipsy w genewskich fragmentach Krasińskiego, w: eadem, Romantyzm, czyli „inter esse”, Warszawa.
Stefanowska Z., 2007, Rola autobiografii w wierszach miłosnych Mickiewicza, w: Biografie romantycznych poetów, pod red. Z. Trojanowiczowej i J. Borowczyka, Poznań.
Stelmaszczyk B., 2012, „Ja” romantyczne w strukturze poetyckiej opowieści. Formy lirycznej ekspresji w romantycznych gatunkach synkretycznych – przykłady polskich reprezentacji, w: Przygody romantycznego „Ja”. Idee – strategie twórcze – rezonanse, pod red. M. Berkan-Jabłońskiej i B. Stelmaszczyk, Poznań.
Stępnik M., 2016, Outsiderzy, mistyfikatorzy, eskapiści w sztuce XX wieku. Studium postaw twórczych, Lublin.
Szczeglacka E., 2005, Ile dzienników pisał Krasiński w Szwajcarii? (Style romantycznej autobiografii), w: Zygmunt Krasiński. Pytania o twórczość, pod red. B. Kuczery-Chachulskiej, M. Prussak i E. Szczeglackiej-Pawłowskiej, Warszawa.
Ślósarska J., 1993, Poemat prozą. (Materiały do „Słownika rodzajów literackich”), „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 36, z. 1–2.
Tekst dyskursywny czy literacki? Krasińskiego dwie relacje z audiencji u Napoleona III, 2014, opracowanie tekstologiczne E. Zaręba, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 1–2 (6): Zygmunt Krasiński – edycje i interpretacje, pod red. M. Strzyżewskiego.
Turczyn A., 2007, Autofikcja, czyli autobiografia psychopolifoniczna, „Teksty Drugie”, nr 1–2.
Wichrowska E., 2012, Publiczne, prywatne, intymne. Diariusz polski u progu XIX wieku, w: eadem, Twoja śmierć. Początki dziennika intymnego w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku, Warszawa.
Wyka K., 1963, „Pan Tadeusz”. Studia o tekście, Warszawa.
Zawadzki A., 2001, Między fragmentem a całością: romantyczne antecedencje eseistyki nowoczesnej, w: idem, Nowoczesna eseistyka filozoficzna w piśmiennictwie polskim pierwszej połowy XX wieku, Kraków.
Zawadzki A., 2008, Rysy autora. Ślad jako nowa formuła obecności podmiotu w tekście w cytowanym już zbiorze Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, w: Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele, pod red. M. Cieśli-Korytowskiej, I. Puchalskiej i M. Siwiec, Kraków.
Zimand R., 1990, Diarysta Stefan Ż., Wrocław.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 433
Number of citations: 0