The sources and functions of turpistic imagery in Zygmunt Krasiński’s poem Do... (Przekleństwo podłym – przekleństwo tej babie)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2014.003Keywords
Zygmunt Krasiński, Do… (Przekleństwo podłym – przekleństwo tej babie), Zofia z Potockich Kisielewowa, the literary topos of vetula, the literature of the Baroque periodAbstract
The article is an attempt to analyse the poem with reference to its connection with tradition and implications of this relation. The author reconstructs the map of biographical impulses which contributed to the creation of the poem and portrays its female protagonist, Zofia z Potockich Kisielewowa, seeking in the literary tradition sources of anti-aesthetic practices intentionally and consistently used by Krasiński. Moreover, the article presents previous applications of the literary topos of vetula – an archetypal character of an unlovable yet licentious old woman (the greatest popularity of the motif is connected with the literature of the Baroque period). The little-known poem can be analysed as a testimony of private sympathy or antipathy, inspiration and reading, but also as a proof of ethical and social views. The ideological layer of the work is based on the affirmation of the Platonic triad. However, the author adapts it with some modifications – in the place of good associated with beauty and truth he situates nobility opposed to meanness. In the first half of the nineteenth century both antonymic terms connoted two meanings: they referred to human morality and the man’s place in the social hierarchy.References
Eco U., 2007, Historia brzydoty, przeł. J. Czaplińska et al., Poznań.
Fabianowski A., 1991, Myśl polityczna Zygmunta Krasińskiego, Ciechanów.
Górski K. i S. Hrabiec (red.), 1962–1983, Słownik języka Adama Mickiewicza, t. 8, Wrocław.
Гроссман Л. П. , У истоков «Бахчисарайского фонтана», http://feb-web.ru/feb/pushkin/serial/is3/is3-049-.htm.
Horacy, 1992, Jamb 10 (Quid tibi vis, mulier nigris dignissima barris), w: idem, Dzieła wszystkie, przeł. A. Lam, Warszawa, s. 137–138.
Horacy, 1992, Jamb 8 (Rogare longo putidal te saeculo), w: idem, Dzieła wszystkie, przeł. A. Lam, Warszawa, s. 134–135.
Krasińska E., 1995, List do Katarzyny Potockiej z 20 stycznia 1848 roku, w: Świadek epoki. Listy Elizy z Branickich Krasińskiej z lat 1835–1876, t. 1, z rękopisu odczytał, wybrał, skomentował i wstępem opatrzył Z. Sudolski, przeł. U. Sudolska, Warszawa, s. 332.
Krasińska E., 1996, List do Katarzyny Potockiej z 18 marca 1853 roku, w: Świadek epoki. Listy Elizy z Branickich Krasińskiej z lat 1835–1876, t. 2, z rękopisu odczytał, wybrał, skomentował i wstępem opatrzył Z. Sudolski, przeł. U. Sudolska, Warszawa, s. 424.
Krasińska E., 1995, List do Zofii Potockiej z 1 sierpnia 1856 roku, w: Świadek epoki. Listy Elizy z Branickich Krasińskiej z lat 1835–1876, t. 3, z rękopisu odczytał, wybrał, skomentował i wstępem opatrzył Z. Sudolski, przeł. U. Sudolska, Warszawa, s. 179.
Krasińska E., 1995, List do Zofii Potockiej z drugiej połowy grudnia 1840 roku, w: Świadek epoki. Listy Elizy z Branickich Krasińskiej z lat 1835–1876, t. 1, z rękopisu odczytał, wybrał, skomentował i wstępem opatrzył Z. Sudolski, przeł. U. Sudolska, Warszawa, s. 141.
Krasiński Z., 1931, Do…, w: idem, Dzieła, t. 11, oprac. L. Piwiński, z przedmową M. Kridla, Warszawa, s. 61.
Krasiński Z., 1975, List do Delfiny Potockiej z 26 grudnia 1839 roku, w: idem, Listy do Delfiny Potockiej, t. 1, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 111.
Linde S. B., 1951, Słownik języka polskiego, t. 4, Warszawa.
Krasiński Z., 1975, List do Delfiny Potockiej z 24–25 marca 1841 roku, w: idem, Listy do Delfiny Potockiej, t. 1, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 245.
Krasiński Z., 1975, List do Delfiny Potockiej z 22 września 1843 roku, w: idem, Listy do Delfiny Potockiej, t. 1, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 56–57.
Krasiński Z., 1975, List do Delfiny Potockiej z 19–20 października 1843 roku, w: idem, Listy do Delfiny Potockiej, t. 2, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 104.
Krasiński Z., 1975, List do Delfiny Potockiej z 16 lipca 1845 roku, w: idem, Listy do Delfiny Potockiej, t. 2, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 680.
Krasiński Z., 1965, List do Jerzego Lubomirskiego z 14 czerwca 1844 roku, w: idem, Listy do Jerzego Lubomirskiego, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Warszawa, s. 241.
Krasiński Z., 1958, Nie-Boska komedia, oprac. J. Kleiner, Wrocław.
Krasiński Z., 1931, Przedświt, w: idem, Dzieła, t. 9, oprac. L. Piwiński, z przedmową M. Kridla, Warszawa, s. 111–112.
Menninghaus W., 2009, Wstręt – teoria i historia, przeł. G. Sowiński, Kraków.
Naborowski D., 1961, Poezje, oprac. J. Dürr-Durski, Warszawa.
Sudolski Z., 1997, Krasiński: opowieść biograficzna, Warszawa.
Szargot M., 2000, Ziemia rozdziału – niebo połączenia: o liryce Zygmunta Krasińskiego, Katowice.
Twardowski K., 1997, Lekcje kupidynowe, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa.
Wilkoń A., 2002, Dzieje języka artystycznego w Polsce: język i style literatury barokowej, Kraków.
Zdrada J., 1966–1967, Zofia Kisielew, w: Polski słownik biograficzny, t. 12, Wrocław, s. 491–492.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 985
Number of citations: 0